ΕΕ: Προτάσεις και παρεμβάσεις για την αναθεώρηση της ΚΑΠ

Οι πρώτες πιθανές δράσεις για τη μείωση της γραφειοκρατίας που επιβαρύνει τους αγρότες, οι οποίες περιγράφονται σε έγγραφο που απέστειλε η Κομισιόν στη βελγική προεδρία, θα τεθούν ως βάση συζήτησης μεταξύ των κρατών μελών, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που θα πραγματοποιηθεί, στις Βρυξέλλες στις 26 Φεβρουαρίου.

Τις προτάσεις χαιρέτισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, τονίζοντας ότι στόχος του είναι να γίνουν οι αναγκαίες παρεμβάσεις για να καταστεί η ΚΑΠ πιο λειτουργική, πιο απλή και πιο δίκαιη. «Η θέση των αγροτών βρίσκεται στα χωράφια, στα σημεία παραγωγής και όχι στα γκισέ των γραφειοκρατών», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Κομισιόν: Το σχέδιο για μείωση της γραφειοκρατίας στους αγρότες

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δρομολογήσει τη διεξαγωγή διαδικτυακής έρευνας, τον Μάρτιο, που θα απευθύνεται απευθείας στους αγρότες. Στόχος, ο καθορισμός των κύριων πηγών ανησυχίας τους και η κατανόηση των πηγών διοικητικού φόρτου και πολυπλοκότητας που απορρέουν από τους κανόνες της ΚΑΠ, καθώς και από άλλους κανόνες της ΕΕ για τα τρόφιμα και τη γεωργία στην ΕΕ και την εφαρμογή τους σε εθνικό επίπεδο.

Μια πρώτη εικόνα των κύριων διοικητικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι αγρότες θα υπάρχει το καλοκαίρι με τα τελικά αποτελέσματα να συμπεριλαμβάνονται σε λεπτομερέστερη ανάλυση που θα δημοσιευθεί το φθινόπωρο του 2024.

Τα μέτρα

Η Κομισιόν προτείνει, ακόμη, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα μέτρα που θα μπορούσαν να προσφέρουν κάποια ανακούφιση τόσο στους αγρότες όσο και στις εθνικές διοικήσεις, οι οποίες αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής με τους παραγωγούς και είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση και την καταβολή των κονδυλίων της ΕΕ.

• Απλούστευση ορισμένων από τις απαιτήσεις αιρεσιμότητας με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται οι γεωργοί της ΕΕ.
• Αλλαγή των κανόνων για τις εκτάσεις υπό αγρανάπαυση, σχετικά με το πρώτο πρότυπο (ΚΑΠΚ 1), το οποίο επιβάλλει την απαίτηση να διατηρούνται σταθερές οι εκτάσεις μόνιμων βοσκοτόπων στην ΕΕ από το έτος αναφοράς 2018. Η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθούν οι εν λόγω κανόνες έως τα μέσα Μαρτίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι διαρθρωτικές αλλαγές που προκαλούνται από τον αναπροσανατολισμό της αγοράς και τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου, διασφαλίζοντας ότι οι γεωργοί δεν υφίστανται κυρώσεις κατά την εργασία τους και συμβάλλοντας στη μείωση του φόρτου, δεδομένου ότι λιγότερες εκτάσεις θα πρέπει να μετατραπούν εκ νέου σε μόνιμους βοσκότοπους.
• Απλούστευση της μεθοδολογίας για ορισμένους ελέγχους, με στόχο τη μείωση του αριθμού των επισκέψεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τις εθνικές διοικήσεις έως και κατά 50%. Το μέτρο αυτό ανταποκρίνεται άμεσα σε αιτήματα των κρατών μελών. Με λιγότερες επισκέψεις από τη διοίκηση για τη διαχείριση, οι γεωργοί θα έχουν περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν στο βασικό τους έργο.
• Αποσαφήνιση της χρήσης της έννοιας της ανωτέρας βίας και των εξαιρετικών περιστάσεων. Αυτή η νομική έννοια επιτρέπει στους γεωργούς που δεν μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΑΠ λόγω έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων (όπως σε περιπτώσεις σοβαρών ξηρασιών ή πλημμυρών) να μην τους επιβληθούν κυρώσεις. Η διευκρίνιση αυτή θα στηρίξει τις εθνικές διοικήσεις στην εφαρμογή της παρούσας διάταξης και θα διασφαλίσει την ομοιόμορφη εφαρμογή της σε ολόκληρη την Ένωση. Αυτό θα βελτιώσει επίσης τη βεβαιότητα ότι η στήριξη της ΚΑΠ για τους γεωργούς θα επηρεαστεί από αυτά τα ατυχές γεγονότα.

Αλλαγές σε βασικούς κανόνες

Στο έγγραφό της, η Επιτροπή αναφέρει επίσης πρόσθετα μεσοπρόθεσμα μέτρα που μπορούν να ελαφρύνουν τον φόρτο ιδίως για τους μικρότερους γεωργούς, και μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει αλλαγές για τον σκοπό αυτό στους βασικούς κανονισμούς της ΚΑΠ που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2021.

• Μια πρόταση που υποβάλλεται μπορεί να είναι η εξαίρεση των μικρών εκμεταλλεύσεων κάτω των 100 στρεμμάτων από τους ελέγχους που σχετίζονται με τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις αιρεσιμότητας (ΚΑΠΚ). Η εξαίρεση αυτή θα απλουστεύσει σημαντικά την καθημερινή εργασία των μικροκαλλιεργητών που αντιπροσωπεύουν το 65% των δικαιούχων της ΚΑΠ, διατηρώντας παράλληλα τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες της, δεδομένου ότι οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις καλύπτουν μόνο το 9,6 % των εκτάσεων που λαμβάνουν στήριξη από την ΚΑΠ.
• Σε περίπτωση ενδιάμεσης τροποποίησης των βασικών κανονισμών, το πρότυπο ΚΑΠΚ 8 για τη γη υπό αγρανάπαυση, το πρότυπο ΚΑΠΚ 7 για την αμειψισπορά και το πρότυπο ΚΑΠΚ 6 για την κάλυψη του εδάφους θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν ώστε να μειωθεί περαιτέρω η επιβάρυνση για τους γεωργούς.
• Η Επιτροπή θα διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών απλούστευσης από τα κράτη μέλη μεταξύ των διαφόρων σχετικών φορέων συνεργασίας (ομάδων εμπειρογνωμόνων, επιτροπών και άλλων).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται, επίσης, δράσεις για τη βελτίωση της θέσης των γεωργών στην τροφική αλυσίδα και την προστασία τους από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, οι οποίες θα παρουσιαστούν σύντομα. Οι δράσεις αυτές μπορεί να καλύπτουν ζητήματα, όπως η διαφάνεια της αγοράς, οι εμπορικές πρακτικές στην αλυσίδα αξίας, το κόστος παραγωγής ή ο πιο ομοιογενής έλεγχος των υφιστάμενων κανόνων για τα εισαγόμενα γεωργικά προϊόντα.

Σαφές το μήνυμα των αγροτών

«Η Επιτροπή παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην εξεύρεση λύσεων για την άμβλυνση της πίεσης που υφίστανται σήμερα οι γυναίκες και οι άνδρες που εργάζονται σκληρά στον γεωργικό τομέα. Μειώνουμε τον διοικητικό φόρτο για τους γεωργούς μας ώστε να τους βοηθήσουμε να εγγυηθούν την επισιτιστική ασφάλεια για τους ευρωπαίους πολίτες. Η απλούστευση των γεωργικών πολιτικών μας αποτελεί διαρκή προτεραιότητα, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. Με αυτό το φάσμα δράσεων, υλοποιούμε τη δέσμευση που αναλάβαμε έναντι των γεωργών μας να επιταχύνουμε αυτή τη συζήτηση. Προσβλέπω στην ακρόαση των απόψεων των κρατών μελών μας», δήλωσε σχετικά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Από την πλευρά του ο Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, Ευρωπαίος Επίτροπος Γεωργίας τόνισε ότι «το μήνυμα των γεωργών είναι σαφές: θέλουν να εργάζονται στους τομείς τους και να μην μένουν πίσω από φακέλους. Ως απάντηση, η Επιτροπή προσδιόρισε μια σειρά δράσεων σε επίπεδο ΕΕ που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους γεωργούς κατά τους προσεχείς μήνες και έτη. Χαιρετίζω αυτή την ανανεωμένη επιτάχυνση προς την κατεύθυνση της απλούστευσης και δεσμεύομαι να συνεργαστώ με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη για τις εν λόγω δράσεις και κάθε πρωτοβουλία που θα επιτρέψει στους γεωργούς να δαπανήσουν το ωράριο εργασίας τους σε ό, τι αφορά την υποστήριξη των οικογενειών τους και την παραγωγή των βασικών αγαθών μας».

Στη συνέχεια ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης δήλωσε: «Οι κινητοποιήσεις των αγροτών έστειλαν ένα σαφές μήνυμα προς τα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ, ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να γίνει κατά τρόπο ομαλό. Είμαστε ξεκάθαρα υπέρ των αναγκαίων αλλαγών στην ΚΑΠ ώστε να γίνει πιο λειτουργική, άρα και πιο επωφελής, για τους αγρότες, η θέση των οποίων βρίσκεται στα χωράφια, στα σημεία παραγωγής και όχι στα γκισέ των γραφειοκρατών. Θα επιμείνουμε στις αλλαγές αυτές τόσο στη συνεδρίαση της Ομάδας των EUMED-9, όσο και στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες. Στόχος μας είναι να οδηγηθούμε σε αποφάσεις που κάνουν την εφαρμογή της ΚΑΠ πιο απλή και πιο δίκαιη».