Brain Regain: Τι ζητούν οι Έλληνες για να γυρίσουν – Επτά στους 100 θέλουν δουλειά σε μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις

Αποκαλυπτικά στοιχεία για τους λόγους για τους οποίους οι Έλληνες που έφυγαν από τη χώρα την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, την εποχή του «brain drain» όπως ονομάστηκε η μαζική φυγή ειδικευμένων κυρίως εργαζομένων, εμφανίζονται διστακτικοί να επιστρέψουν πίσω, προέκυψαν σε εκδήλωση που διοργάνωσε το απόγευμα της Τρίτης η πρωτοβουλία Brain Regain.

Rebrain Greece: Σε λειτουργία η ψηφιακή πλατφόρμα – Ποιες ειδικότητες αναζητούνται

Αποτελούμενη από 48 μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, 88 μέντορες και παραπάνω από 100.000 Έλληνες του εξωτερικού, η πρωτοβουλία Brain Regain εκπόνησε δύο παράλληλες έρευνες, υπό την καθοδήγηση του ομότιμου καθηγητή του ΟΠΑ δρ Ιωάννη Χαλκιά, προκειμένου να εντοπιστούν οι λόγοι που θα καθιστούσαν θελκτική την επιστροφή στη χώρα για τους Έλληνες του εξωτερικού, καθώς και να διερευνηθεί το αν οι εν ελλάδι επιχειρήσεις ενδιαφέρονται να προσελκύσουν ταλέντα από το εξωτερικό.

Τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά: Μόλις 7 στους 100 Έλληνες του εξωτερικού (το 7,4% των ερωτηθέντων) εμφανίζονται πρόθυμοι να επιστρέψουν προκειμένου να εργαστούν σε μια μεγάλη ελληνική εταιρεία, ενώ μόνο 3 στους 100 (το 2,8%) θα δούλευαν σε μια εγχώρια μικρομεσαία επιχείρηση! Στον αντίποδα, η συντριπτική πλειοψηφία (37,2%) δηλώνει ότι σε περίπτωση επιστροφή στην Ελλάδα θα ήθελε να εργαστεί σε μεγάλη πολυεθνική επιχείρηση, το 22,2% να δημιουργήσει δική του επιχείρηση ενώ το 16,3% να εργαστεί σε έναν δημόσιο φορέα.

Το προφίλ των Ελλήνων του εξωτερικού

Αναλυτικά, με βάση τα ευρήματα της έρευνας «θα επέστρεφα αν…» του Brain Regain, στην οποία συμμετείχαν 3.398 Έλληνες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό, το 19% των ερωτηθέντων εργάζονται στον τεχνολογικό τομέα, το 10,7% στον ακαδημαϊκό τομέα και το 10% στην Υγεία. Ακολουθούν οι κατασκευές με 5,7%, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες με 5%, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες με 4,7%, η εκπαίδευση με 3,9% και ο φαρμακευτικό τομέας με 3,6%. Πάντα με βάση τα ευρήματα της έρευνας, 1 στους 2 ερωτηθέντες δηλώνει ότι επιθυμεί να επιστρέψει στην Ελλάδα, ενώ το 21,1% σκέφτεται να επαναπατρισθεί άμεσα ή μέσα στο επόμενο έτος.

Ωστόσο τα εμπόδια για επιστροφή στην Ελλάδα είναι πολλά, με βασικότερο τους χαμηλούς μισθούς (24,8%) και τις χειρότερες συνθήκες εργασίας (24,5%). Προβληματισμό προκαλούν ακόμα η έλλειψη θέσεων εργασίας στην Ελλάδα αντίστοιχων με του εξωτερικού (12,8%), η απουσία αντικειμενικής αξιολόγησης (12,4%) και οι μικρές προοπτικές εξέλιξης (3,6%).

Προκειμένου να επιστρέψουν στη χώρα, οι Έλληνες του εξωτερικού ζητούν κατά προτεραιότητα τη διαμόρφωση κλίματος αξιοκρατίας, διαφάνειας και ασφάλειας (35,2%), ικανοποιητικό επίπεδο αμοιβών και παροχών (33,6%) όπως και καλό επίπεδο ζωής και παρεχόμενων υπηρεσιών (υγεία, παιδεία, 28,9%).

7 στις 10 επιχειρήσεις κοιτάζουν στο εξωτερικό

Παράλληλα με την έρευνα «θα επέστρεφα αν…» η Brain Regain διερεύνησε τη στάση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ως προς τη προσέλκυση Ελλήνων του εξωτερικού. Στην εν λόγω έρευνα που τιτλοφορείται «θα προσλάμβανα αν…», συμμετείχαν 125 επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους.

Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 84% των επιχειρήσεων σκοπεύει να προσλάβει προσωπικό μέσα στους επόμενους 12 μήνες, ενώ το 70% ενδιαφέρεται αρκετά ή πολύ να προσλάβει Έλληνες του εξωτερικού. Το 61% μάλιστα δηλώνει ότι έχει ήδη προσλάβει Έλληνες του εξωτερικού, ενώ 7 στις 10 επιχειρήσεις εμφανίζονται πρόθυμες να προσφέρουν ειδικά κίνητρα για να προωθήσουν τον επαναπατρισμό.

Επιστρέφουν λόγω νοσταλγίας, όχι ελκυστικών θέσεων εργασίας

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης η ομάδα του Brain Regain παρουσίασε και ορισμένα προκαταρκτικά αποτελέσματα από μια τρίτη έρευνα που τρέχει, η οποία αφορά τους Έλληνες που ήδη έχουν επιστρέψει και εργάζονται στη χώρα. Το 48% των ερωτηθέντων ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 35-44, το 75% έζησε πάνω από 6 χρόνια στο εξωτερικό ενώ 8 στους 10 διαθέτουν μεταπτυχιακούς τίτλους. Κατά πλειοψηφία εργάζονται στις συμβουλευτικές υπηρεσίες (19,5%), στην τεχνολογία (11,5%) και την υγεία (8,2%).

Ως κυριότεροι λόγοι επιστροφής εμφανίζονται η νοσταλγία για την πατρίδα και η παρουσία γονέων στην Ελλάδα (από 19,1%) και το καλό κλίμα (18,1%). Ως μεγαλύτερο εμπόδιο εμφανίζονται οι χαμηλοί μισθοί (31%), η έλλειψη αντίστοιχης θέσης εργασίας (23%) και οι χειρότερες συνθήκες εργασίας (18,4%).

Οι πλειοψηφία των επαναπατρισθέντων αντιμετώπισε δυσκολίες στη διάρκεια της επιστροφής λόγω ανεπαρκούς ενημέρωσης από κρατικούς φορείς, προβλήματα στη συγκέντρωση των δικαιολογητικών αλλά και στην εξασφάλιση στέγης.

Από την άλλη πλευρά, αξιοποίησαν τα φορολογικά κίνητρα που παρέχονται από την πολιτεία καθώς και κίνητρα που δόθηκαν από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Τέλος, ως σημαντικότερες προκλήσεις μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα εμφανίζονται η γραφειοκρατία (31%) και η εταιρική κουλτούρα στους χώρους εργασίας (29%).

«Το brain drain έχει ανασχεθεί»

Σχολιάζοντας τα ευρήματα των ερευνών ο Κωνσταντίνος Κεσεντές, Πρόεδρος Πρωτοβουλίας Brain Regain τόνισε ότι προκύπτει σαφώς πως το κύμα του brain drain έχει ανασχεθεί και δεν τροφοδοτείται με νέους ανθρώπους. Προκύπτει παράλληλα η σημασία της οικογένειας ως κίνητρο για επαναπατρισμό, ωστόσο προβληματίζει η υποχώρηση του ενδιαφέροντος για τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις κατά 10% σε σχέση με το 2019. Πάντως ο ίδιος δηλώνει αισιόδοξος, τονίζοντας ότι υπάρχουν ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιηθούν. «Χρειαζόμαστε πολλούς για να φέρουμε πίσω περισσότερους», υπογράμμισε.

Στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα ή μετά τον επαναπατρισμό τους αναφέρθηκαν, στη συνέχεια της εκδήλωσης, Έλληνες που μετά από χρόνια στο εξωτερικό εργάζονται και πάλι στην Ελλάδα.

Η Γεωργία Μόσχοβου, που έζησε για χρόνια στην Ολλανδία, υπογράμμισε ότι βασική πρόκληση πριν την επιστροφή στη χώρα αποτελούσε η εύρεση εργασίας. Τα προβλήματα δεν αφορούσαν μόνο τις προσφερόμενες θέσεις αλλά και τη διαδικασία καθεαυτήν καθώς οι αναγγελίες εργασίας σε online πλατφόρμες όπως το LinkedIn είναι λιγοστές.

Συνολικά, όπως ανέφερε, τα χαρακτηριστικά των διαθέσιμων θέσεων εργασίας ήταν κατώτερα των προσδοκιών. «Υπάρχουν εξαιρέσεις αλλά απαιτούν πολύ ψάξιμο και χρόνο», υπογράμμισε, τονίζοντας παράλληλα ότι σημαντική πρόκληση στην επανεγκατάσταση πίσω στην Ελλάδα αποτέλεσε η αναμέτρηση με το «τέρας της γραφειοκρατίας» καθότι οι πληροφορίες για τις απαιτούμενες διαδικασίες και δικαιολογητικά «δεν υπάρχουν συγκεντρωμένες σε μία επίσημη κρατική ιστοσελίδα». Η ίδια τονίζει ότι δεν έχει μετανιώσει που επέστρεψε, ωστόσο τονίζει ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στο να παραμείνουν στη χώρα όσοι κάνουν το βήμα να γυρίσουν.

Η Ελένη Πετροπούλου επέστρεψε στη χώρα μετά από πολλά χρόνια σπουδών και εργασίας στην Αγγλία. «Γνώρισα μια ανοδική επαγγελματική εξέλιξη, κατά τη διάρκεια της οποίας τα εμπόδια που συναντούσα με βελτίωναν», υπογράμμισε, τονίζοντας ωστόσο ότι η διαμονή στο εξωτερικό έγινε δυσκολότερη μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού της. «Ένιωθα ότι πρέπει να προσπαθήσω στην Ελλάδα, ότι είναι “ή τώρα ή ποτέ”», σημείωσε. Μετά από πολλή σκέψη, αποφάσισε να γυρίσει με την οικογένειά της. «Συντέλεσε το ότι άνοιξε η αγορά στην Ελλάδα», σημείωσε η ίδια, τονίζοντας ότι κατά τη διαδικασία επαναπατρισμού μεγαλύτερη πρόκληση αποτέλεσε η εύρεση εργασίας. «Ήταν ο βασικός παράγοντας για τον οποίον δεν γυρνούσα. Αν δεν είχα βρει τη δουλειά που ήθελα δεν ξέρω αν θα επέστρεφα».

Ο Δημήτρης Ψαρράς αναφέρθηκε στις ευχάριστες και τις δυσάρεστες εμπειρίες από τον επαναπατρισμό. Στις πρώτες κατέταξε την οικειότητα, τις «κοινές αφετηρίες, παρονομαστές και βιώματα». Στα αρνητικά, ζητήματα κουλτούρας και παιδείας, αναφέροντας χαρακτηριστικά την κατάσταση που επικρατεί στους δρόμους.

Όσον αφορά την εταιρική κουλτούρα, υπογράμμισε ότι στην Αγγλία όπου εργαζόταν «υπάρχουν πολιτικές και διαδικασίες για τα πάντα», κάτι που δίνει «αίσθημα οργάνωσης και ασφάλειας». Τόνισε ότι βασικό καθήκον των εταιρειών στην Ελλάδα είναι να δημιουργήσουν ένα εργασιακό περιβάλλον που να είναι θελκτικό, με την αξιολόγηση να μην είναι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική, καθότι «δεν μπορείς να πετύχει στόχους μέσα σε ένα τοξικό κλίμα».

«Αν φύγει κάποιος δεύτερη φορά, δεν θα ξαναγυρίσει»

Σημειώνεται ότι στην ανάγκη αλλαγής της κουλτούρας των ελληνικών εταιρειών αναφέρθηκε και η Δήμητρα Δασκαλάκη, ΓΔ Οργανωσιακής Ανάπτυξης και Επικοινωνίας της METRO AEBE και μέντορας του Brain Regain. «Είναι σημαντικό να μη χρυσώνουμε το χάπι, να δίνουμε αντικειμενική περιγραφή της πραγματικότητας», τόνισε. Υπογράμμισε ότι σε θεωρητικό επίπεδο οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα εμφανίζονται έτοιμες να πληρώσουν παραπάνω για να προσελκύσουν ταλέντα από το εξωτερικό, ωστόσο είναι αβέβαιο αν είναι έτοιμες να υιοθετήσουν μια συμπεριληπτική κουλτούρα. «Ορισμένα στελέχη σκέφτονται μήπως οι Έλληνες του εξωτερικού έρχονται να τους πάρουν τις δουλειές και να τους αλλάξουν τις συνήθειες», εξήγησε, τονίζοντας ότι πολλοί επαναπατρισθέντες συναντούν τοξικότητα στις εταιρείες, οι οποίες πρέπει να υιοθετήσουν πολιτικές αφομοίωσης των ανθρώπων. «Γιατί αν φύγει κάποιος δεύτερη φορά έξω, δεν θα ξαναγυρίσει».