Εργαζόμενοι στις πλατφόρμες: Συμφωνία στην ΕΕ βελτιώνει τις συνθήκες και το καθεστώς εργασίας τους

Την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024 μεταξύ της Προεδρίας του Συμβουλίου και των διαπραγματευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επιβεβαίωσαν σήμερα οι υπουργοί Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της ΕΕ σχετικά με την οδηγία για την εργασία της πλατφόρμας.

Στόχος της νομικής αυτής πράξης της ΕΕ είναι η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και η ρύθμιση της χρήσης αλγορίθμων από ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας.

Η οδηγία θα καταστήσει τη χρήση αλγορίθμων στη διαχείριση ανθρώπινων πόρων πιο διαφανή, διασφαλίζοντας ότι τα αυτοματοποιημένα συστήματα παρακολουθούνται από εξειδικευμένο προσωπικό και ότι οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να αμφισβητούν τις αυτοματοποιημένες αποφάσεις. Θα βοηθήσει επίσης στον σωστό προσδιορισμό του εργασιακού καθεστώτος των ατόμων που εργάζονται για πλατφόρμες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τα εργασιακά δικαιώματα που δικαιούνται.

Σχολιάζοντας την εξέλιξη αυτή, ο Pierre-Yves Dermagne, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης του Βελγίου και Υπουργός Οικονομίας και Απασχόλησης, τόνισε σχετικά: «Αυτή είναι η πρώτη νομοθεσία της ΕΕ που ρυθμίζει την αλγοριθμική διαχείριση στο χώρο εργασίας και θέτει ελάχιστα πρότυπα της ΕΕ για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας για εκατομμύρια εργαζόμενους σε πλατφόρμες σε ολόκληρη την ΕΕ. Η συμφωνία που επιβεβαιώθηκε σήμερα βασίζεται στις προσπάθειες των προηγούμενων προεδριών του Συμβουλίου και επιβεβαιώνει την κοινωνική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Αντιμετώπιση ψευδούς αυτοαπασχόλησης

Το συμφωνηθέν κείμενο επιτυγχάνει μια ισορροπία μεταξύ του σεβασμού των εθνικών συστημάτων εργασίας και της διασφάλισης ελάχιστων προτύπων προστασίας για τα περισσότερα από 28 εκατομμύρια άτομα που εργάζονται σε ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τα κύρια συμβιβαστικά στοιχεία περιστρέφονται γύρω από ένα νομικό τεκμήριο που θα βοηθήσει στον καθορισμό της σωστής εργασιακής κατάστασης των ατόμων που εργάζονται σε ψηφιακές πλατφόρμες:

– τα κράτη μέλη θα θεσπίσουν ένα νομικό τεκμήριο απασχόλησης στα νομικά τους συστήματα, το οποίο θα ενεργοποιείται όταν βρεθούν γεγονότα που υποδεικνύουν έλεγχο και κατεύθυνση

– τα γεγονότα αυτά θα καθοριστούν σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία της ΕΕ

– άτομα που εργάζονται σε ψηφιακές πλατφόρμες, οι εκπρόσωποί τους ή οι εθνικές αρχές, μπορούν να επικαλεστούν αυτό το νομικό τεκμήριο και να ισχυριστούν ότι έχουν ταξινομηθεί εσφαλμένα

– εναπόκειται στην ψηφιακή πλατφόρμα να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εξαρτημένης εργασίας

Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα παρέχουν καθοδήγηση στις ψηφιακές πλατφόρμες και τις εθνικές αρχές όταν τεθούν σε εφαρμογή τα νέα μέτρα.

Ρύθμιση αλγοριθμικής διαχείρισης

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Κοινοβούλιο διασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι ενημερώνονται δεόντως για τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων σχετικά με την πρόσληψή τους, τις συνθήκες εργασίας και τις αποδοχές τους, μεταξύ άλλων.

Απαγορεύει επίσης τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης ή λήψης αποφάσεων για την επεξεργασία ορισμένων τύπων προσωπικών δεδομένων προσώπων που εκτελούν εργασίες πλατφόρμας, όπως τα βιομετρικά δεδομένα ή η συναισθηματική ή ψυχολογική τους κατάσταση.

Η ανθρώπινη εποπτεία και η αξιολόγηση είναι επίσης εγγυημένες όσον αφορά τις αυτοματοποιημένες αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επεξήγησης και επανεξέτασης αυτών των αποφάσεων.

Επόμενα βήματα

Το κείμενο της συμφωνίας θα οριστικοποιηθεί σε όλες τις επίσημες γλώσσες και θα εγκριθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα.

Αφού ολοκληρωθούν τα επίσημα βήματα της έγκρισης, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τις διατάξεις της οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία.

28 εκατ. εργαζόμενοι

Οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες αποτελούν ένα σημαντικό εργατικό δυναμικό στην ΕΕ. Το 2022 απασχολούνται 28,3 εκατομμύρια εργαζόμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες, περίπου όσο ο αριθμός των εργαζόμενων που απασχολούνται στη μεταποίηση (29 εκατ.). Μάλιστα στην ΕΕ εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί κατά 52% έως το 2025 και θα ανέλθει στα 43 εκατομμύρια.

Το 39% των εργαζόμενων είναι οδηγοί ταξί, το 24% απασχολείται στην παράδοση τροφίμων, στις υπηρεσίες μεταφορών, το 19% σε οικιακές υπηρεσίες (καθάρισμα, χειρωνακτικές εργασίες), το 7% σε επαγγελματικές υπηρεσίες (λογιστικά κ.α.), το 6% σε ελεύθερα επαγγέλματα (σχεδίαση γραφικών, επεξεργασία φωτογραφιών), το 3% στην οικιακή εργασία (φροντίδα παιδιών, υγειονομική περίθαλψη) και το 2% σε μικροδουλειές.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το 55% των εργαζόμενων στις ψηφιακές πλατφόρμες εισπράττουν λιγότερο από το καθαρό ελάχιστο ωρομόσθιο στη χώρα όπου εργάζονται, όπου αυτό έχει καθιριστεί ενώ το 41% του χρόνου που αφιερώνουν στην εργασία στην πλατφόρμα δεν αμείβεται (π.χ. εργασίες που σχετίζονται με την έρευνα, αναμονή για αναθέσεις, παρακολούθηση αγγελιών κλπ)