UBS: Η οικονομία του… αδυνατίσματος

Η απώλεια βάρους έχει συνδεθεί με τη δέσμευση στην αρχή κάθε νέου έτους, αλλά και με την θέση «δίαιτα από Δευτέρα». Ωστόσο στο μέλλον, η παραδοσιακή (και συχνά αναποτελεσματική)  τακτική για αδυνάτισμα μπορεί να μην χρειάζεται να βασίζεται στη δύναμη της θέλησης και στην εξαντλητική διατροφή…

Το τελευταίο διάστημα πολύς λόγος γίνεται για τα φάρμακα αδυνατίσματος, με την αγορά να αναπτύσσεται με γεωμετρική πρόοδο και τις εκτιμήσεις να είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές. Στο πλαίσιο αυτό η UBS δημοσιοποίησε μια έκθεση για την «οικονομία του αδυνατίσματος» , αναλύοντας τις επιπτώσεις των νεών σκευασμάτων στην αγορά εργασίας, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις κοινωνικές ανισότητας και το προσωπικό εισόδημα.

Ο Paul Donovan, επικεφαλής οικονομολόγος της UBS αναφέρει ότι το διαβητικό φάρμακο γνωστό ως GLP-1 έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά την παχυσαρκία και παρέχει σχετικά οφέλη για την υγεία. Προς το παρόν λαμβάνεται κυρίως ως εβδομαδιαία ένεση, αλλά θα μπορούσε ενδεχομένως να ληφθεί σε μορφή χαπιού στο μέλλον.

Υπάρχει ήδη μια έκδοση χαπιών για θεραπείες διαβήτη. Η παχυσαρκία έχει αναπτυχθεί γρήγορα ως πρόβλημα τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές, και με τόσους πολλούς ανθρώπους που δυνητικά επηρεάζονται, ένα θαυματουργό «χάπι αδυνατίσματος» θα έχει οικονομικές συνέπειες.

Η μάχη για την πίτα των 3 δισ. ευρώ που φέρνουν τα φάρμακα αδυνατίσματος

Οι τρεις επιπτώσεις

Υπάρχουν τρεις ξεχωριστές οικονομικές επιπτώσεις από ένα χάπι αδυνατίσματος που πραγματικά λειτουργεί: κατανάλωση, αγορά εργασίας και ισότητα και κοινωνία.

Η θεραπεία με GLP-1 λειτουργεί μέσω της διέγερσης της έκκρισης ινσουλίνης, η οποία βοηθά στην καταστολή της όρεξης του καταναλωτή για φαγητό και αλκοόλ. Η θεραπεία λειτουργεί καλύτερα εάν υπάρχει επίσης μια αλλαγή στον τρόπο ζωής, για παράδειγμα με περισσότερη άσκηση. Ωστόσο , οι καταναλωτές θα χάσουν βάρος ακόμη και χωρίς αλλαγή τρόπου ζωής.

Η θεραπεία με GLP-1 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία γνήσιων περιπτώσεων παχυσαρκίας. Ωστόσο, είναι επίσης πιθανό να χρησιμοποιείται με αυτό που θα μπορούσαμε να
ονομάσουμε «ψυχαγωγικό» τρόπο—από άτομα που επιθυμούν να χάσουν βάρος αλλά δεν πάσχουν από παχυσαρκία. Η ψυχαγωγική χρήση θα ήταν μια εναλλακτική λύση σε πιο παραδοσιακές μεθόδους ελέγχου του βάρους.

Η ψυχαγωγική χρήση είναι πολύ λιγότερο πιθανό να πληρωθεί από ιατρική ασφάλιση (καθώς δεν υπάρχει ιατρική ανάγκη). Η ιατρική αναγκαιότητα, χρησιμοποιώντας κριτήρια παχυσαρκίας, χρησιμοποιείται ήδη για την πρόσβαση στα φάρμακα GLP-1 στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στις ΗΠΑ, πάνω από το ένα τρίτο των δαπανών για τη θεραπεία της παχυσαρκίας (δηλ. όχι για ψυχαγωγική χρήση) δεν καλύπτεται από ασφάλιση και υπολογίζεται ότι μόνο ένας στους πέντε ενήλικες έχει ασφάλιση που θα κάλυπτε φάρμακα κατά της παχυσαρκίας.

Η κλίμακα του προβλήματος

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι ένας στους οκτώ ανθρώπους στον κόσμο είναι παχύσαρκος—περίπου 890 εκατομμύρια άνθρωποι. Αυτό αντιπροσωπεύει μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων των οποίων οι καταναλωτικές συνήθειες θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεαστούν από τη φαρμακευτική αγωγή. Το ποσοστό παχυσαρκίας μεταξύ των ενηλίκων έχει διπλασιαστεί από το 1990.

Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη—σε πραγματικούς όρους το παγκόσμιο ΑΕΠ ανά άτομο (αντιστοιχία για το βιοτικό επίπεδο) έχει σχεδόν τριπλασιαστεί.

Ο αριθμός των ανθρώπων που θεωρούνται υπέρβαροι (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θεωρούνται παχύσαρκοι) είναι περίπου 2.500 εκατομμύρια άνθρωποι. Υπάρχει επομένως μια ακόμη μεγαλύτερη δυνητική αγορά για ψυχαγωγική χρήση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας.

Αλλαγή καταναλωτικών προτύπων

Όταν οι καταναλωτές θέλουν να αγοράσουν ένα νέο προϊόν έχουν, απλοϊκά, έναν από τους τρεις τρόπους πληρωμής. Οι καταναλωτές μπορούν:

• να προσπαθήσουν να αυξήσουν το εισόδημά τους για να καλύψουν το κόστος
• να δανειστούν ή να χρησιμοποιήσουν αποταμιεύσεις
• να μειώσουν τις δαπάνες για άλλα προϊόντα.

Προς το παρόν, το φάρμακο GLP-1 δεν είναι φθηνό για να αγοραστεί ιδιωτικά. Οι ενέσεις Wegovy (ένα φάρμακο GLP-1 με άδεια για έλεγχο βάρους) κοστίζουν περίπου 1.300 δολάρια ανά
μήνα στις ΗΠΑ και 328 USD ανά μήνα στη Γερμανία.

Στις περισσότερες οικονομίες, η τιμή για ψυχαγωγική χρήση είναι πιθανό να είναι υψηλότερη από την τιμή που καταβάλλεται για ιατρικά εγκεκριμένη θεραπεία παχυσαρκίας—στο Ηνωμένο Βασίλειο οι ασθενείς δεν πληρώνουν όταν συνταγογραφείται GLP-1 για τη θεραπεία της παχυσαρκίας (χρησιμοποιώντας την Εθνική Υπηρεσία Υγείας), αλλά οι ιδιώτες ασθενείς πρέπει να πληρώνουν 366 USD ανά μήνα για ψυχαγωγική χρήση.

Η ασφαλιστική κάλυψη μπορεί να επεκταθεί εάν το GLP-1 αναγνωριστεί ότι θεραπεύει ένα ευρύτερο φάσμα ασθενειών, μειώνοντας το κόστος για μεμονωμένους ασφαλισμένους καταναλωτές.

Κάλυψη του κόστους

Για εκείνους των οποίων η θεραπεία δεν καλύπτεται πλήρως από ιατρική ασφάλιση, αυτό είναι πολύ μεγάλο κόστος για να καλυφθεί από την αλλαγή εισοδήματος.

Φυσικά υπάρχει και η φαινομενικά προφανής λύση είναι ότι οι καταναλωτές που παίρνουν χάπια αδυνατίσματος θα ξοδεύουν φυσικά λιγότερα για φαγητό. Το υπερβολικό φαγητό είναι μια μορφή σπατάλης τροφής (οι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες από όσες πραγματικά χρειάζονται) και η καταστολή της επιθυμίας για φαγητό θα μειώσει φυσικά τις θερμίδες που αγοράζονται και σπαταλούνται. Δυστυχώς τα μαθηματικά δεν το αποδεικνύουν αυτό: μόνο τα πιο πλούσια νοικοκυριά στην κοινωνία έχουν λογαριασμούς τροφίμων κοντά στο κόστος της
θεραπείας της παχυσαρκίας. Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι το κόστος της θεραπείας είναι για ένα άτομο και το κόστος διατροφής για ένα νοικοκυριό ανθρώπων.

Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι ( από οικονομική άποψη) το φαγητό για το οποίο πληρώνουν οι καταναλωτές δεν είναι το ίδιο με το φαγητό όσον αφορά την περιεκτικότητα σε θερμίδες. Η μείωση της πρόσληψης θερμίδων κατά 10% δεν σημαίνει απαραίτητα μείωση των δαπανών για τρόφιμα κατά 10%.

Αναμένεται κάποια μείωση των δαπανών για τρόφιμα τόσο με την κατά της παχυσαρκίας όσο και με την ψυχαγωγική χρήση των φαρμάκων GLP-1, αλλά δεν είναι πιθανό να είναι ανάλογη με τη μείωση της κατανάλωσης θερμίδων. Όσον αφορά την κατανάλωση φαγητού και αλκοόλ, είναι πιθανό ότι θα μειωθούν οι δαπάνες για τρόφιμα και σνακ υψηλής συχνότητας, συχνά υψηλής έντασης θερμίδων.

Ασθένειες

Καθώς τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας θα πρέπει να μειώσουν τις ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, οι δαπάνες για θεραπείες για ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία θα πρέπει να μειωθούν στο μέλλον. Αυτό αντιπροσωπεύει μια αλλαγή από την πληρωμή για ένα είδος φαρμάκου στην πληρωμή για ένα άλλο είδος φαρμάκου, αν και με την τάση ο ασθενής
να πληρώνει για φάρμακα τώρα για να αποφύγει να πληρώσει για φάρμακα αργότερα. Ωστόσο, τα πρότυπα ιατρικών δαπανών δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο υποδηλώνει αυτή η ιστορία.

Ένας παχύσαρκος καταναλωτής που χάνει βάρος μπορεί να απαιτήσει άλλες μορφές ιατρικών δαπανών στις οποίες το προηγούμενο βάρος του δεν του επέτρεπε να έχουν πρόσβαση
(για παράδειγμα, χειρουργικές επεμβάσεις).

Το ερώτημα είναι εάν η μειωμένη δαπάνη για μελλοντική φαρμακευτική αγωγή για τη θεραπεία ασθενειών που σχετίζονται με την παχυσαρκία αντισταθμίζει την δέσμευση εφ’ όρου ζωής για δαπάνες για φάρμακα κατά της παχυσαρκίας. Οι ψυχαγωγικοί χρήστες αυτών των φαρμάκων δεν είναι πιθανό να αλλάξουν σημαντικά τον κίνδυνο μελλοντικής ασθένειας

Οι καταναλωτές που λαμβάνουν χάπια αδυνατίσματος, είτε για να αντιμετωπίσουν την παχυσαρκία είτε για ψυχαγωγικούς λόγους, μπορεί να αυξήσουν τις δαπάνες σε άλλους τομείς.

Τα γυμναστήρια

Η συμμετοχή στο γυμναστήριο θα μεγιστοποιήσει τα αποτελέσματα των χαπιών αδυνατίσματος. Η άσκηση σε ένα γυμναστήριο μπορεί να είναι πιο ελκυστική καθώς οι ασθενείς γίνονται λιγότερο συνειδητοί για το βάρος τους.

Ωστόσο, οι συνδρομές στο γυμναστήριο κοστίζουν χρήματα και με περιορισμένο προϋπολογισμό του νοικοκυριού, οι περισσότερες δαπάνες για την άσκηση θα απαιτήσουν λιγότερα χρήματα αλλού.

Θα πρέπει να αγοράσετε καινούργια ρούχα — αν και αυτό είναι μια εφάπαξ πρόσθετη δαπάνη.

Μεταβαλλόμενες αγορές εργασίας

Η παχυσαρκία αλλάζει τις αγορές εργασίας, και έτσι μια ιατρική θεραπεία που είναι αποτελεσματική στη μείωση της παχυσαρκίας είναι επίσης πιθανό να αλλάξει τις αγορές εργασίας. Οι αλλαγές που προκαλούνται από τα χάπια αδυνατίσματος θα πρέπει να είναι οικονομικά θετικές.

Μελέτες από όλο τον κόσμο έχουν δείξει ότι υπάρχει μια προκατάληψη για τα άτομα που είναι παχύσαρκα ή σημαντικά υπέρβαρα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις γυναίκες.

Τέτοια άτομα είναι λιγότερο πιθανό να απασχοληθούν (σπαταλώντας τις πιθανές δεξιότητές τους).

Είναι λιγότερο πιθανό να προσληφθούν σε θέσεις εργασίας που έχουν υψηλότερη κοινωνική θέση και είναι επίσης λιγότερο πιθανό να προσληφθούν σε ρόλους στον τομέα των υπηρεσιών.

Αυτό βλάπτει την παραγωγικότητα. Είναι επίσης πιθανό να αμείβονται λιγότερο από ισοδύναμους συναδέλφους ελαφρύτερου βάρους με τα ίδια προσόντα. Αυτή η προκατάληψη μπορεί να αποθαρρύνει το ηθικό των εργαζομένων – γιατί να προσπαθήσετε περισσότερο εάν το βάρος σας δεν σας επιτρέπει να αυξήσετε τους μισθούς σας;

Το θέμα της προκατάληψης είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει τόσο τους παχύσαρκους όσο και τους ψυχαγωγικούς χρήστες του GLP-1.

Σαφώς, το πρόβλημα εδώ δεν είναι το βάρος του μεμονωμένου εργαζομένου, αλλά η προκατάληψη της κοινωνίας που ταξινομεί το αδυνάτισμα ως «καλό» και το παχύσαρκο ή το υπέρβαρο ως «κακό» για την αποτελεσματικότητα των εργαζομένων.

Υπάρχει επίσης το γεγονός ότι ορισμένοι υπέρβαροι και παχύσαρκοι εργαζόμενοι μπορεί να είναι λιγότερο παραγωγικοί λόγω ιατρικών προβλημάτων που προκύπτουν από το βάρος τους. Αυτά τα ιατρικά προβλήματα μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση των εργαζομένων με έναν από τους δύο τρόπους—είτε ο εργαζόμενος βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια (απουσιάζει από την εργασία του), είτε ο εργαζόμενος είναι στη δουλειά, αλλά η ασθένεια σημαίνει ότι είναι λιγότερο παραγωγικοί.

Ισότητα και κοινωνία

Υπάρχουν τρία χαρακτηριστικά που περιβάλλουν τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας, τα οποία μαζί απειλούν τον αυξημένο κοινωνικό διαχωρισμό.

• Στις περισσότερες κοινωνίες υπάρχει μια προκατάληψη για τα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις γυναίκες.
• Όσο περισσότερα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας χρησιμοποιούνται ψυχαγωγικά παρά για τη θεραπεία της κλινικής παχυσαρκίας, τόσο πιο πιθανό είναι ο ασθενής να πληρώσει ο ίδιος για τα φάρμακα. Αυτό θα περιορίσει την ψυχαγωγική πρόσβαση σε ομάδες υψηλότερου εισοδήματος.
• Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αυξήσει τη σημασία της φυσικής εμφάνισης και (τουλάχιστον για ορισμένες ομάδες). Το να είσαι παχύσαρκος ή υπέρβαρος είναι, από τη φύση του, ένα ορατό χαρακτηριστικό. Αυτό το καθιστά εύκολο στόχο για προκαταλήψεις. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία συχνά αυξάνουν τη σημασία που σχετίζεται με τη φυσική εμφάνιση, μπορούν να ενισχύσουν περαιτέρω τις αρνητικές συνέπειες που σχετίζονται με την προκατάληψη.

Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες οι ομάδες με χαμηλότερο εισόδημα είναι πιο επιρρεπείς στην παχυσαρκία.

Ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη δημιουργία μη ρεαλιστικών προσδοκιών για τη φυσική εμφάνιση είναι καλά τεκμηριωμένος. Ο κίνδυνος είναι ότι διευκολύνοντας τα άτομα με υψηλότερο εισόδημα να αλλάξουν την εμφάνισή τους, αυτές οι τάσεις ενισχύονται. Εάν στη συνέχεια επικαλύπτονται στερεότυπες προκαταλήψεις —για παράδειγμα «οι υπέρβαροι είναι τεμπέληδες»— η οικονομική και κοινωνική δαιμονοποίηση των υπέρβαρων ατόμων μπορεί να αυξηθεί.

Ομοίως, υπάρχει ο κίνδυνος αυξημένης δυσαρέσκειας από άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα πρόσβασης σε «θαυματουργά» χάπια αδυνατίσματος.  Οι ανισότητες του ιατρικού συστήματος, ακόμη και αν περιορίζονται στην ψυχαγωγική χρήση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας, τονίζουν ευρύτερες ανησυχίες για την εισοδηματική ανισότητα στην κοινωνία. Ουσιαστικά
η οικονομία του να είσαι αδύνατη γίνεται μια πολύ ορατή εκδήλωση ανισότητας.