Κακάο: Πυρετός φυτεύσεων στη Λατινική Αμερική – Ξεριζώνουν τις μπανανιές, φυτεύουν κακαόδεντρα

Η εκτόξευση της διεθνούς τιμής του κακάο σε ιστορικά υψηλά με αφετηρία τις μειωμένες αφρικανικές αποδόσεις έχει κάνει ανάρπαστα τα σπορόφυτα κακαόδεντρων στη Λατινική Αμερική, καθώς οι αγρότες έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου να αυξήσουν την καλλιέργεια, εκριζώνοντας εκτάσεις άλλων αποδοτικών καλλιεργειών, όπως είναι η μπανάνα και τα φοινικόδεντρα.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο στη Νέα Υόρκη εκτοξεύτηκαν στα προηγούμενα υψηλά για να αγγίξουν το ρεκόρ των 12.191 δολαρίων την περασμένη εβδομάδα, από λιγότερο από 3.000 δολάρια/τόνο πριν από ένα χρόνο.

Κακάο: Σε νέο ιστορικό υψηλό εκτινάχθηκαν οι τιμές

Η άνοδος της τιμής του κακάο ήταν αποτέλεσμα της μείωσης των αποδόσεων της καλλιέργειας στη Δυτική Αφρική, εξαιτίας ασθενειών που έπληξαν τα φυτά και αντίξοων καιρικών συνθηκών. Και αυτό, την ώρα που η ζήτηση για σοκολάτα αυξάνεται στις αναδυόμενες αγορές, ενώ στις χώρες υψηλού εισοδήματος οι καταναλωτές αναζητούν όλο και περισσότερο προϊόντα υψηλής ποιότητας.

Από την πλευρά της η σοκολατοποία μεταφέρει το αυξανόμενο κόστος για το κακάο στους καταναλωτές είτε αυξάνοντας τις τιμές, είτε συρρικνώνοντας το περιεχόμενο της συσκευασίας του τελικού προϊόντος ή ακόμη αλλάζοντας τις συνταγές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ένωσης εξαγωγέων κακάο του Ισημερινού, στα οποία αναφέρονται οι FT, η συνολική καλλιεργούμενη έκταση κακάο στη χώρα αναμένεται να ξεπεράσει τα 600.000 εκτάρια (6 εκατ. στρέμματα) φέτος, από 500.000 εκτάρια (5 εκατ. στρέμματα) πέρυσι. Και ενώ δεν είναι γνωστά τα δεδομένα για τη Βραζιλία, το Περού και την Κολομβία, οι αγοραστές βλέπουν και εκεί αύξηση.

«Δεν είναι μόνο ο Ισημερινός. Έχουμε δει σημαντική ανάπτυξη στο Περού, στην Κολομβία, και στη Βραζιλία», δήλωσε ο Paul Hutchinson, επικεφαλής στρατηγικής εμπορίας στην Olam Food Ingredients, έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές μαλακών εμπορευμάτων στον κόσμο. «Όλοι θέλουν να ασχοληθούν με την καλλιέργεια κακάο», είπε χαρακτηριστικά.

Δυτική Αφρική και Λατινική Αμερική: Οι διαφορές στην καλλιέργεια

Η Γκάνα και η Ακτή του Ελεφαντοστού, οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί, προμηθεύουν τα δύο τρίτα των κόκκων στον κόσμο, αλλά και στις δύο αυτές χώρες οι κυβερνήσεις ορίζουν την τιμή που καταβάλλεται στους αγρότες για να τους προστατεύσει από τις διακυμάνσεις της αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι οι καλλιεργητές δεν επωφελούνται άμεσα από τις αυξημένες τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, μειώνοντας το κίνητρό τους να επενδύσουν στις φυτείες τους προκειμένου να αυξήσουν τις αποδόσεις.

Από την άλλη, οι παραγωγοί στις ελεύθερες αγορές στη Λατινική Αμερική εισπράττουν μεγαλύτερο κέρδος, και έχουν κάθε λόγο να επενδύσουν περισσότερα στην καλλιέργεια.

Ο Edgar Zambrano, ο οποίος καλλιεργεί 10 στρέμματα με κακάο στην παράκτια επαρχία Manabí του Ισημερινού, είπε ότι οι ντόπιοι αγρότες ενθαρρύνθηκαν να παράγουν περισσότερα.

«Περισσότερο από το 80% της τιμής [της καλλιέργειας] παραμένει στον παραγωγό και αυτό είναι σημαντικό καθώς σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της εκτόξευσης της τιμής φτάνει απευθείας στον παραγωγό», εξήγησε.

Κάποιοι, μάλιστα, εκριζώνουν άλλες καλλιέργειες, όπως οι μπανάνες και το φοινικόδεντρα, για να φυτέψουν κακάο, είπε στους FT ο Paul Hutchinson, Olam Food Ingredients.

«Αυτό που έχουμε δει σε μέρη όπως ο Ισημερινός, που είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή προέλευσης κακάο, είναι η άνευ προηγουμένου ζήτηση για σπορόφυτα προκειμένου να επωφεληθούν από την αύξηση των τιμών του κακάο. Φυτώρια χτίζονται με αυξημένη ταχύτητα», ανέφερε, δίνοντςα το στίγμα του μεγέθους της ζήτησης.

Οι μικροϊδιοκτήτες της Γκάνας και του Ελεφαντοστού χρησιμοποιούσαν λίγα λιπάσματα ή φυτοφάρμακα και είχαν γερασμένα δέντρα, τα οποία ήταν λιγότερο παραγωγικά και πιο ευάλωτα στις ασθένειες και στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ενώ στη Λατινική Αμερική η καλλιέργεια κακάο ήταν μια ολόκληρη βιομηχανία, εξήγησε ο ίδιος.

Οι φυτείες μεγάλης κλίμακας, με προηγμένη άρδευση και άφθονα φυτοφάρμακα, χρησιμοποιούσαν υβριδικούς σπόρους ανθεκτικούς στις ασθένειες. Ως αποτέλεσμα, «οι αποδόσεις είναι σε εντελώς διαφορετικό επίπεδο», πρόσθεσε.

Ο Ισημερινός θα μπορούσε σύντομα να ξεπεράσει την Γκάνα, σύμφωνα με αναλυτές. Οι τελευταίες προβλέψεις του ICCO, του Διεθνούς Οργανισμού Κακάο, εκτιμούν ότι η Γκάνα θα παράγει περίπου 580.000 και ο Ισημερινός 430.000 τόνους την τρέχουσα σεζόν 2023-24.

Η παραγωγή στον Ισημερινό – η οποία υστερεί σε σχέση με τη φύτευση, καθώς τα φυτά χρειάζονται τρία έως πέντε χρόνια για να αποδώσουν καρπούς – προβλέπεται να αυξηθεί κατά 6% φέτος, σύμφωνα με την ένωση εξαγωγέων κακάο του Ισημερινού.

Η έλλειψη επενδύσεων σημαίνει ότι οι ασθένειες και οι κακές καιρικές συνθήκες θα μπορούσαν να μειώσουν περαιτέρω την παραγωγή της Γκάνας, ενώ οι αγρότες του Ισημερινού συσσωρεύουν τα μεγαλύτερα κέρδη τους για να αυξήσουν την παραγωγή τους, δήλωσε ο Jonathan Parkman, συνεπικεφαλής γεωργίας στη Marex.

Πάντως, ο Fuad Mohammed Abubakar, επικεφαλής της Ghana Cocoa Marketing Company, είπε ότι δεν ανησυχεί. «Οι αγρότες στον Ισημερινό παράγουν σχεδόν βέλτιστα επίπεδα απόδοσης», είπε. «Οι αγρότες της Δυτικής Αφρικής παράγουν το 40%-50% εκατό του βέλτιστου επιπέδου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ευκαιρία για ανάπτυξη».

Κίνδυνος για «φούσκα»;

Ωστόσο, οι γνώστες του κλάδου δήλωσαν στους FT ότι η έκρηξη μπορεί να είναι βραχύβια. Ο Debenham επεσήμανε τον κίνδυνο που υπάρχει σε αυτήν την έξαρση νέων φυτεύσεων, εξηγώντας ότι «μέχρι να έρθει η ώρα της παραγωγής, θα έχουν φυτεύσει όλοι κακάο και ξαφνικά [η τιμή] θα πέσει ξανά».

«Όλοι αγοράζουν και αποθηκεύουν αποθέματα», είπε ο Luís Simo, διευθυντής εταιρείας εφοδιασμού για το Περού, την Κολομβία και το Εκουαδόρ στην Confiteca, μια εταιρεία ζαχαροπλαστικής. «Πολλοί άνθρωποι βλέπουν μια φούσκα που κάποια στιγμή θα συρρικνωθεί».