Δημόσιο Χρέος: Να ξοδευτεί ή όχι το δημοσιονομικό «μαξιλάρι» – Δύο οικονομολόγοι απαντούν στον ΟΤ

Στην υλοποίηση ενός σχεδιασμού ο οποίος προβλέπει τη μείωση του ταμειακού «μαξιλαριού» που βρίσκεται κοντά στα 36-37 δις. ευρώ κινείται η κυβέρνηση της ΝΔ. Από τη συμφωνία του 2018 και εντεύθεν το ελληνικό δημόσιο χρέος βρίσκεται σε μια συνεχιζόμενη βελτίωση του προφίλ του. Πλέον το ερώτημα που τίθεται είναι εάν η χώρα χρειάζεται ένα τόσο μεγάλο απόθεμα, δεδομένης της εικόνας των επιτοκίων ή θα πρέπει να προχωρήσει σε μείωσή του, προκειμένου να βελτιωθεί η εικόνα του ελληνικού χρέους. Άλλωστε, μεγάλο μέρος του αποτελεί διακρατικά δάνεια (GLF) στο πλαίσιο των μνημονίων.

Αξίζει να επισημανθεί ότι τα δάνεια του πρώτου μνημονίου από την ευρωζώνη ανέρχονται σε 52,9 δις. ευρώ με διάρκεια αποπληρωμής από το 2020 έως τα 2040 και με επιτόκιο Euribor 3 μηνών + 0,5%, γεγονός που τα καθιστά ακριβά καθώς το Euribor 3μηνου είναι 3,825% (στοιχεία 30/4/2024). Επίσης από φέτος τρέχει και η εξυπηρέτηση των δανείων του EFSF ύψους 141,8 δισ. ευρώ με αποπληρωμή το 2056 ενώ από το 2034 προστίθενται τα 86 δισ. ευρώ από τον ESM ως το 2060.

Δημόσιο χρέος: Σε πτωτική τροχιά – Παραμένει το success story

Ο ΟΤ απευθύνθηκε σε δύο εγνωσμένης αξίας οικονομολόγους, προκειμένου να αναφερθούν στο εάν η σημερινή κυβέρνηση θα πρέπει να …σπάσει τον «κουμπαρά» ή θα πρέπει να κρατήσει χρήματα στην…άκρη, εξαιτίας των διεθνών αναταραχών που επικρατούν.

Παναγιώτης Ε. Πετράκης: Μείωση κατά 6 δισ. σε πρώτη φάση και μέχρι εκεί

Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Ε. Πετράκης δείχνει να θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξει ένα όριο στο «ξόδεμα» του δημοσιονομικού «μαξιλαριού». Όπως αναφέρει στον ΟΤ «Τα 6 περίπου δις ευρώ των ετήσιων αναγκών εξυπηρέτησης για τα επόμενα πέντε χρόνια ίσως θέτουν ένα επίπεδο απαιτήσεων για ένα ασφαλές δημοσιονομικό περιβάλλον (μαξιλάρι) της τάξης των 30 δις ευρώ. Συνεπώς φαίνεται λογικό ότι θα μπορούσε να μειωθεί άμεσα το μαξιλάρι μέχρι τα 30 δις ευρώ αποπληρώνοντας πρόωρα δάνεια του ESM αλλά, προς το παρόν, μέχρι εκεί».

Συνεπώς, τίθεται το ερώτημα σε σχέση με τι θα πρέπει να γίνει μετά. Όπως αναφέρει ο ίδιος «Από εκεί και πέρα θα μπορούσε να τεθεί επί τάπητος μία συζήτηση για ένα νέο πακέτο δημοσιονομικής ελάφρυνσης των χρεών που θα κινηθεί και πέρα του 2033», για να προσθέσει ότι «Η κύρια δικαιολογική βάση είναι η πολύ καλή δημοσιονομική και οικονομική διαχείριση που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα στο ακρότατο ανατολικό σύνορο της Ευρωζώνης».

Δ. Λιάκος:  Να μην κρατήσουμε απόθεμα για πάνω από 1 χρόνο

Από την πλευρά του, ο οικονομολόγος και πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργό Δημήτρης Λιάκος σημειώνει πως «Ένας από τους βασικούς αρχικούς σκοπούς της χρήσης του (σ.σ. μαξιλαριού») ήταν να μειωθεί το δημόσιο χρέος», επισημαίνοντας ότι «Τώρα, είμαστε σε μια πολύ διαφορετική φάση από όταν δημιουργήθηκε το ‘μαξιλάρι’».

Μάλιστα, σημειώνει ότι «είναι προτιμότερο να γίνει με έξυπνο τρόπο» καθότι  «έχουν ανέβει τα επιτόκια δανεισμού», αναφερόμενος στο Euribor, το οποίο συνδέεται άμεσα με τα διακρατικά δάνεια (GLF) της χώρας, όπως προαναφέρθηκε.

Ακόμη, ο ίδιος πρόσθεσε ότι θα «πρέπει να βελτιώσουμε το προφίλ του ελληνικού δημοσίου χρέους».

Άλλωστε η χώρα «έχει μπει στην επενδυτική βαθμίδα και είναι σίγουρη και αποδοτική η σχέση της Ελλάδας με τις αγορές», προσθέτοντας ότι «Είναι θετικό να μειώνεται (σ.σ. το “μαξιλάρι”)», τονίζοντας, ωστόσο ότι αυτό θα πρέπει να είναι ένα κομμάτι «μιας συνολικής στρατηγικής».

Σε σχέση με το μέγεθος του αποθέματος που θα πρέπει να κρατήσει η χώρα σε περίπτωση ανάγκης, η απάντησή του είναι: «Όχι για παρπάνω από 1 χρόνο, από τη στιγμή που έχουμε πρόσβαση στις αγορές από το 2018 μέχρι σήμερα και δεν υπάρχει αμφισβήτηση (σ.σ. από τις αγορές)».

Η πορεία του χρέους

Η Ελλάδα θα πρέπει μέχρι το 2034 να έχει μειώσει τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ κάτω από το 100% προκειμένου να μπορέσει να δανειοδοτηθεί με βάση τα επιτόκια που θα ισχύουν όπως εκτιμούν οι αναλυτές. Για το 2024 αναμένεται να συρρικνωθεί εκ νέου το χρέος της γενικής κυβέρνησης στο 152,3% του ΑΕΠ από 160,3% του ΑΕΠ που ήταν το 2023 (δηλαδή 355 δισ. ευρώ σε απόλυτους αριθμούς).

Πάντως, ήδη υπάρχει μείωση. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2023 ο λόγος Χρέους προς ΑΕΠ μειώθηκε από 172,7% το 2022 σε 161,9% το 2023. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως η μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην μεταβολή του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 6,6% ενώ το ονομαστικό χρέος μειώθηκε μόνο κατά 100 εκατ ευρώ.

Πάντως, μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, και την συνεχιζόμενη πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές, τόσο το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών όσο και ο ΟΔΔΗΧ μπορούν να επιλέξουν και να αποπληρώσουν πρόωρα και άλλα παλαιότερα ακριβά δάνεια μειώνοντας ακόμη περισσότερο το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.