Φοροδιαφυγή: Στη μάχη νέες τεχνικές ελέγχου και διασύνδεση ταμειακών με POS

Με ένα ολοκληρωμένο πλέγμα ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, ελέγχων των συναλλαγών, αξιοποίηση της τεχνολογίας και των πληροφοριών που μπορούν να αντληθούν χωρίς να παρεμβαίνει ανθρώπινο χέρι μέσω ειδικού αλγόριθμου, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων στοχεύουν στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, την αύξηση είσπραξης φόρων και τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο που ξεπερνούν τα 107 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, όσον αφορά στον αριθμό των προσώπων που χρωστούν στην εφορία, από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι σε σύνολο 3.878.712 οφειλετών, περισσότερα από 9.300 ΑΦΜ χρωστούν στο Δημόσιο πάνω από 1 εκατ. ευρώ έκαστος και συνολικά 82 δισ. ευρώ, ενώ για χρέη έως 10.000 ευρώ το πλήθος των οφειλετών ανέρχεται σε περίπου 3.500.000 άτομα, αποτελώντας το 90% του συνόλου.

POS: Ξεπέρασαν τις 250.000 οι διασυνδέσεις με ταμειακές μηχανές

Η διασύνδεση με τα POS

Η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS από 1η Απριλίου αποτελεί το πιο σημαντικό βήμα για να μπορεί στη συνέχεια ο φοροελεγκτικός μηχανισμός να διασταυρώνει αν πληρωμές που έχουν γίνει με πλαστικό χρήμα απεικονίζονται και στα λογιστικά βιβλία των επιχειρήσεων.

Για πρώτη φορά οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ θα μπορούν σε πραγματικό χρόνο να διασταυρώνουν τις συναλλαγές που έχει καταγράψει το τραπεζικό σύστημα μέσω της χρήσης POS και ταυτόχρονα να διαπιστώνουν αν έχουν περάσει αυτές οι συναλλαγές στα ηλεκτρονικά βιβλία των επιχειρήσεων. Από τη στιγμή που γίνεται πληρωμή μέσω κάρτας, η απόδειξη θα εκδίδεται αυτόματα από την ταμειακή μηχανή χωρίς να παρεμβαίνει ανθρώπινο χέρι. Αυτό και μόνο αποτελεί ένα μεγάλο βήμα ώστε μην είναι στη διακριτική ευχέρεια του υπαλλήλου μία επιχείρησης να εκδώσει ή όχι απόδειξη όταν η εξόφληση της συναλλαγής γίνεται με πλαστικό χρήμα.

Πάνω από 250.000 διασυνδέσεις

Έως τώρα έχουν ολοκληρωθεί πάνω από 250.000 διασυνδέσεις από τις υπόχρεες επιχειρήσεις, καλύπτοντας τον στόχο που είχε τεθεί από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και την ΑΑΔΕ.

Ωστόσο υπάρχουν και 17.000 επιχειρήσεις οι οποίες δεν ανταποκρίθηκαν καθόλου στις υποχρεώσεις τους με βάση τον νόμο και για αυτές ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες ελέγχων και τα πρόστιμα που θα τους επιβληθούν θα είναι αρκετά τσουχτερά. Συγκεκριμένα, προβλέπεται πρόστιμο 10.000 ευρώ, εφόσον τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα και 20.000 ευρώ, εφόσον τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα. Τα πρόστιμα αυτά μειώνονται στο μισό για επιχειρήσεις, που είναι εγκατεστημένες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό έως 3.100 κατοίκους (πλην των τουριστικών). Σε περίπτωση υποτροπής εντός πενταετίας, τα πρόστιμα διπλασιάζονται και για κάθε επόμενη ίδια παράβαση τριπλασιάζονται.

Οι επιχειρήσεις στον Τειρεσία

Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών στο επόμενο διάστημα αναμένεται να διασυνδεθούν 3.000 επιχειρήσεις, στις οποίες οι προμηθευτές δεν τους παρείχαν τερματικά POS λόγω χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Σε διάταξη που περιλήφθηκε στο νομοσχέδιο για τις αλλαγές στη δικαιοσύνη και ψηφίστηκε την Τετάρτη 1η Μαΐου πλέον έχουν υποχρέωση οι πάροχοι να δίνουν POS και σε επιχειρήσεις που είναι καταγεγραμμένες στον Τειρεσία, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μάλιστα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Κωστής Χατζηδάκης κατά τη διάρκεια ομιλίας του από το βήμα της Βουλής δήλωσε ότι «αν μέναμε αδρανείς θα στέλναμε το μήνυμα σε όλους τους υπόλοιπους να μην είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους ώστε να γλυτώνουν και από την εφορία». Η ρύθμιση αφορά περί τις 3.000 επιχειρήσεις ενώ σε περίπτωση παράβασης θα επιβάλλεται πρόστιμο στους παρόχους ύψους 1.000 ευρώ ανά επιχείρηση.

Τα παλαιά συστήματα

Επίσης, 7.500 επιχειρήσεις με παλαιά συστήματα ταμειακών ή/και POS, τα οποία είναι ασύμβατα μεταξύ τους και χρήζουν άμεσης αντικατάστασης, ενώ έσπευσαν να διασυνδεθούν, αυτό δεν κατέστη δυνατό λόγω ασυμβατότητας συστημάτων ταμειακών και POS. Μόνο για αυτές τις επιχειρήσεις, δίνεται ένα χρονικό περιθώριο έως 10 Ιουνίου, προκειμένου να αντικαταστήσουν την ταμειακή τους μηχανή ή/και το POS, όπου χρειάζεται, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διασύνδεση με επιτυχία. Σε αυτές τις επιχειρήσεις έχει σταλεί ήδη ηλεκτρονικό μήνυμα από την ΑΑΔΕ, που τις ενημερώνει για όλα τα παραπάνω, ενώ για περίπου 30.000 εποχικές επιχειρήσεις έχουν προθεσμία διασύνδεσης των συστημάτων τους μέχρι και την ημέρα έναρξης λειτουργίας τους.

Οι 17.000 που γύρισαν την πλάτη…

Για τις 17.000 επιχειρήσεις που έχουν γυρίσει προς το παρόν την πλάτη στις αλλαγές που έχει θεσπίσει το υπουργείο Οικονομικών, ήδη η ΑΑΔΕ βρίσκεται σε επικοινωνία μαζί τους προκειμένου να παρουσιάσουν τους λόγους της μη ανταπόκρισης τους και στη συνέχεια, εφόσον δεν αποδείξουν λόγους ανωτέρας βίας, θα τους επιβληθεί το αναλογούν πρόστιμο. Υπενθυμίζεται πως ήδη έχουν επιβληθεί τα πρώτα πρόστιμα σε αντίστοιχες επιχειρήσεις με τζίρο άνω του 1 εκατ. ευρώ και

πρόκειται να επιβληθούν και άλλα τις επόμενες ημέρες και σε άλλες επιχειρήσεις ασχέτως τζίρου.

Πάντως, τους μήνες Μάιο και Ιούνιο το βάρος πέφτει στην ολοκλήρωση και του έργου της διασύνδεσης των ταμειακών με λογισμικό ERP με τα POS. Οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν ταμειακό σύστημα με λογισμικό ERP, υπενθυμίζεται ότι έχουν προθεσμία έως την 31η Μαΐου και σε περίπτωση προγραμματισμένου ραντεβού με σκοπό τη διασύνδεση εντός Ιουνίου 2024 έως το τέλος του συγκεκριμένου μήνα. Η σχετική πλατφόρμα για τον ορισμό των ραντεβού έχει ήδη ανοίξει.

Νέες τεχνικές ελέγχων – επιτάχυνση διαδικασιών

Σημαντικές αλλαγές στο τρόπο που διενεργούνται οι φορολογικοί έλεγχοι αλλά και στους χρόνους που πρέπει αυτοί να έχουν πραγματοποιηθεί προβλέπονται στις νέες διατάξεις του νομοσχεδίου «Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας» που έχει δοθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Πλέον, τίθεται ανώτατο χρονικό όριο για την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου, κατ’ αρχήν ένα έτος από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου με δυνατότητα παράτασης για 6 μήνες αν εν τω μεταξύ έχει ξεκινήσει ο έλεγχος και άλλους 6 μήνες με την προϋπόθεση αν κατά το διάστημα αυτό είναι εφικτή η ολοκλήρωση του ελέγχου. Σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για την μέγιστη διάρκεια του ελέγχου, η οποία προσδιορίζεται από τους υπαλλήλους που τον διενεργούν.

Επίσης, θεσπίζεται η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις που συντρέχει συνδυασμός κριτηρίων από τα οποία προκύπτει άμεσος και επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής (π.χ. εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις, ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα). Σήμερα, υπάρχει σε ισχύ σχετική διάταξη για προληπτικό προσδιορισμό του φόρου, η οποία όμως πρακτικά δεν εφαρμόζεται, καθώς αφορά μόνο περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη φυγής από τη χώρα.

Παράλληλα, εφαρμόζονται νέοι μέθοδοι έμμεσου προσδιορισμού φορολογητέας ύλης όπου η εφορία μπορεί να την καθορίζει με την εφαρμογή μιας ή περισσοτέρων τεχνικών ελέγχων βασιζόμενη στην αρχής των αναλογιών, την ανάλυση ρευστότητας του φορολογούμενου, την καθαρή θέση του φορολογούμενου, τη σχέση της τιμής πώλησης προς τον συνολικό όγκο κύκλου εργασιών και του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά. Με αυτές τις τεχνικές μπορούν να προσδιορίζονται τα φορολογητέα εισοδήματα των φορολογουμένων, τα ακαθάριστα έσοδα, οι εκροές και τα φορολογητέα κέρδη των υπόχρεων.