ΕΟΣ Σάμου: Η επέκταση στο τσίπουρο και η επένδυση του Μεσογειακού Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας

Ένας από τους παλαιότερους Συνεταιρισμούς της Ελλάδας, με ζωή 90 χρόνων. Συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων οινοποιείων της χώρας μας και εκτός από πρότυπο συνεταιριστικού μοντέλου με διεθνή προβολή, αποτελεί θεματοφύλακας της οινικής παράδοσης και κουλτούρας της Σάμου και στήριγμα της τοπικής οικονομίας.

Ο λόγος για τον Ενιαίο Οινοποιητικό Συνεταιρισμό (ΕΟΣ) Σάμου, ο οποίος στη διαδρομή του, από το 1934, έτος ίδρυσής του, απαριθμεί πολλές διακρίσεις για το σαμιώτικο μοσχάτο, με σαφή προσανατολισμό στα κρασιά υψηλής ποιότητας, που έφεραν και τη διεθνή αναγνώριση.

Γιάννης Βογιατζής (ΣΕΟ): Κερδίζει τις αγορές το ελληνικό κρασί – Διπλασιάστηκαν τα οινοποιεία σε μια 10ετία

Το επόμενο βήμα για τον Οινοποιητικό Συνεταιρισμό της Σάμου, αποτελεί η παραγωγή τσίπουρου, το οποίο αναμένεται να βγει στην αγορά, όπως λέει στον ΟΤ πρόεδρος του, Ιωάννης Σκούτας, μέχρι τα τέλη του χρόνου, με την συνολική επένδυση να εκτιμάται στα 2 εκατ. ευρώ. «Θα δημιουργήσουμε το πιο γλυκόπιοτο και κυρίως αρωματικό απόσταγμα της ελληνικής αγοράς», τονίζει ο κ. Σκούτας.

Μεγαλόπνοο σχέδιο του Συνεταιρισμού, είναι η αξιοποίηση του δεύτερου οινοποιείου Μαλαγαρίου, το οποίο εκτείνεται σε μια έκταση 25 στρεμμάτων. Στο χώρο αυτό ο Συνεταιρισμός εξετάζει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός – όπως σε αυτή τη φάση ονομάζεται – Μεσογειακού Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας. «Μια επένδυση η οποία αν καταστεί εφικτή ενδέχεται να ξεπεράσει το ποσό των 30 εκατ. ευρώ», επισημαίνει στον ΟΤ ο κ. Σκούτας.

Το σαμιώτικο μοσχάτο κρασί, με εκατοντάδες διεθνείς διακρίσεις, αποτελεί βασικό οινικό πρεσβευτή της Ελλάδας στο εξωτερικό, με εξαγωγές σε περισσότερες από 25 χώρες και στις πέντε ηπείρους. Βασική χώρα προορισμού για τον ΕΟΣ Σάμου αποτελεί η Γαλλία και ακολουθούν η Γερμανία και η Αγγλία. Ταυτόχρονα διατηρεί την παρουσία του σε Καναδά, Αμερική και Αυστραλία, όπου υπάρχει ελληνικό στοιχεία, ενώ σημαντική αγορά αποτελεί και αυτή της Νότιας Κορέας.

Όμως, σημαντικός προορισμός για τις πωλήσεις κρασιού, συνεχίζει να είναι το νησί της Σάμου, με τζίρο που φτάνει το 1,5 εκατ. ευρώ, καθώς επίσης και η αγορά της υπόλοιπης Ελλάδας, με αντίστοιχο τζίρο στο 1,5 εκατ. ευρώ.

Ο Συνεταιρισμός, παραλαμβάνει κάθε χρόνο, σχεδόν 5.000 με 5.500 τόνους σταφύλια μοσχάτο, από τα οποία παράγονται 4.000 με 4.500 τόνους κρασί.

Ακολουθεί η συνέντευξη του κ. Ιωάννη Σκούτα, προέδρου του ΕΟΣ Σάμου.

Πετυχημένο μοντέλο συνεταιρίζεσθαι

Ποιος είναι ο ρόλος του ΕΟΣ Σάμου στο σήμερα και το αύριο του αμπελοοινικού τομέα, με δεδομένο ότι αποτελεί ένα πετυχημένο μοντέλο του συνεταιρίζεσθαι;

Ο ΕΟΣ περνώντας και αυτός από δυσκολίες τα προηγούμενα χρόνια κατάφερε να αντιπαλέψει την οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό, το οποίο στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου το έζησαν έντονα και ως ένα βαθμό το βιώνουν ακόμα, μέσα από φυσικές καταστροφές και την πανδημία, αλλά κυρίως κατάφερε να παλέψει τα δικά του δομικά προβλήματα και αγκυλώσεις και βγει πιο δυνατός, σε σημείο που να χαρακτηρίζεται σήμερα στα γενέθλια των 90 χρόνων ως έναν πετυχημένο μοντέλο του συνεταιρίζεσθαι. Ο αμπελοοινικός τομέας στα χρόνια που έρχονται φαίνεται ότι θα έχει να αντιμετωπίσει ακόμα πιο σημαντικά προβλήματα όπως αυτό της κλιματικής αλλαγής, της γήρανσης και της περαιτέρω μείωσης του ενεργού πληθυσμού στον αγροτικό τομέα, ακόμα και της διαφαινόμενης αυστηριοποίησης της νομοθεσίας για το αλκοόλ. Παρόλα αυτά ο Συνεταιρισμός με τον σχεδόν ενός αιώνα παρουσίας ευελπιστεί ότι θα τα ξεπεράσει, βελτιώνοντας περαιτέρω την συνολική του λειτουργία αλλά και μέσα από τους συλλογικούς φορείς (ΚΕΟΣΟΕ, ΕΔΟΑΟ.

Στο τέλος της επόμενης δεκαετίας ο Συνεταιρισμός ευελπιστεί και στοχεύει εκτός από ένα πετυχημένο μοντέλο ανάπτυξης συνεταιριστικής επιχείρησης στην πατρίδα μας να εξελιχθεί σε ένα πρωτοπόρο συλλογικό φορέα και για την ενωμένη Ευρώπη.

Ο ΕΟΣ Σάμου καινοτομεί

Πώς αντιλαμβάνεται ο ΕΟΣ Σάμου την καινοτομία; Ποιες καινοτόμες δράσεις έχει στο ενεργητικό του και σε ποιες προσανατολίζεται;

Όπως αναφέρθηκε στο πρόσφατο συνέδριο αμπελουργίας από τον Δ/ντη Επιχειρησιακής Λειτουργίας ο Θεόδωρο Χαρμπή ο Συνεταιρισμός αντιλαμβάνεται την καινοτομία ως μια διαρκή παρακολούθηση των εξελίξεων της επιστήμης και ταυτόχρονα αναζήτηση των τάσεων της αγοράς ώστε να παράγει προϊόντα ποιοτικά που να καλύπτουν τις σύγχρονες καταναλωτικές ανάγκες.

Καινοτομία ήταν 90 χρόνια πριν, η ίδρυση της Ε.Ο.Σ.Σ. Η πρωτοβουλία εκείνη έδωσε λύση στο πρόβλημα των μικρών και πολυτεμαχισμένων κλήρων που απαρτίζουν τον αμπελώνα της Σάμου, μέσω της συνένωσης και της από κοινού διαχείρισης της παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών του νησιού.

Καινοτομία ήταν στα τέλη της 10ετίας του 1960, η κατοχύρωση της επωνυμίας ΣΑΜΟΣ για τους γλυκούς οίνους του νησιού. Ήταν ουσιαστικά το πρώτο ελληνικό κρασί με κατοχυρωμένη Ονομασία Προέλευσης. Αυτό ήταν μάλιστα και το κρασί με το οποίο η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε εκείνη την πανηγυρική συνεδρίαση που έγινε στο Ζάππειο με τον Κ. Καραμανλή.

Καινοτομία ήταν στη 10ετία του 1970 η ανάληψη από την πλευρά της ΕΟΣΣ, πρωτοβουλιών για την αυθημερόν παράδοση των συγκομιζόμενων σταφυλιών στα οινοποιεία και η μεταφορά τους σε διάτρητα τελάρα. Μια πρωτοβουλία που ανέβασε κατακόρυφα την ποιότητα των παραγόμενων οίνων.

Καινοτομία ήταν στην 10ετία του 1990 η εφαρμογή μεθόδων ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας στους αμπελώνες, αφού βελτίωσε την ποιότητα της παραγωγής, μειώνοντας ταυτόχρονα σε ποσοστό άνω του 50% τις εισροές φυτοφαρμάκων. Η εφαρμογή ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας συνεχίζεται και ακόμα εξελίσσεται. Ο Συνεταιρισμός έχει ένα τμήμα γεωτεχνικό που απασχολεί 4 γεωπόνους, οι οποίοι παρακολουθούν πτήσεις εντόμων, που προσβάλλουν στο αμπέλι, δίνουν στοχευμένες επεμβάσεις στους παραγωγούς. Οπότε έχουμε μια μεγάλη μείωση των ψεκασμών. Ειδικά για τα έντομα που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα ευρύτερα σκληρά εντομοκτόνα, αυτή την στιγμή μέσα από όλη αυτή την εμπειρία αντί για 10 με 12 ψεκασμούς το χρόνο που γίνονταν πριν 20 χρόνια, αυτή την στιγμή έχουμε καταλήξει σε δύο ψεκασμούς με εκλεκτικά εντομοκτόνα φιλικά προς το περιβάλλον.

Καινοτομία είναι στις μέρες μας η παραγωγή φυσικών οίνων. Οίνων δηλαδή που παράγονται από βιολογικά σταφύλια χωρίς προσθήκη ξένων οινολογικών υλικών και με ελάχιστες  παρεμβάσεις. Ο συνεταιρισμός Σάμου έφτιαξε για το σκοπό αυτό ένα οινοποιείο μέσα στο οινοποιείο του όπου οινοποιούνται οι φυσικοί οίνοι, που κυκλοφορούν με τον όρο «Άθικτοι Οίνοι», τα οποία πραγματικά δεν έχει αγγίξει ανθρώπινο χέρι. Μέσω αυτών των οινοποιήσεων,  ο Συνεταιρισμός Σάμου παράγει ετησίως και διοχετεύει στην αγορά της Γαλλίας περισσότερες από 90.000 φιάλες οίνων. Παράλληλα, ένα μικρό ποσοστό αυτής της παραγωγής τα εμπορευόμαστε και στην Ελλάδα με τρεις ετικέτες (Προφήτης, Ερημίτης, Βουνίτη) φυσικών κρασιών τα οποία πηγαίνουν σε πολύ εξειδικευμένα εστιατόρια και κάβες, τα οποία θέλουν ιδιαίτερο χειρισμό.

Καινοτομία είναι επίσης οι Πιστοποιήσεις για παραγωγή οίνων Kosher που διοχετεύονται σε εβραϊκές κοινότητες της Ευρώπης και της Αμερικής. Ο Ε.Ο.Σ Σάμου είναι η μοναδική στην Ελλάδα οινοποιητική επιχείρηση που έλαβε πιστοποίηση για παραγωγή οίνων Kosher…». Είμαστε το μοναδικό ελληνικό οινοποιείο με πιστοποίηση για παραγωγή οίνων Kosher. Βέβαια αυτή την στιγμή το προϊόν αντιμετωπίζει αντικειμενικά προβλήματα λόγω της κατάστασης στο Ισραήλ αλλά ευελπιστούμε ότι αμέσως μετά θα συνεχίσει την ανάπτυξή του.

Τα σχέδια για την επόμενη μέρα

Ποιος είναι ο σχεδιασμός για την επόμενη ημέρα; Υπάρχουν νέα επενδυτικά σχέδια στα σκαριά, και αν ναι, τι ύψους;

Ο σχεδιασμός του Συνεταιρισμού περιλαμβάνει την εκμετάλλευση όλων των υποπροϊόντων της οινοποίησης σε μια λογική κυκλικής οικονομίας και μηδενικών απορριμμάτων (zero waste). Στη λογική αυτή βρίσκεται η αναμενόμενη παραγωγή σαμιώτικου τσίπουρου. Το τσίπουρο από σαμιώτικο μοσχάτο είναι μια επένδυση, η οποία βρίσκεται στην τελική της φάση, αν όλα κυλήσουν ομαλά θα έχουμε το πρώτο προϊόν έως το τέλος του έτους και η οποία θα ξεπεράσει αρκετά σε κόστος το 1 εκατ. ευρώ, χωρίς σε αυτό να υπολογίζεται χρήση υφιστάμενων στοιχείων όπως ιδιόκτητα οικόπεδα, κτίρια, εξοπλισμός. Άρα η συνολική επένδυση εκτιμάται ότι θα φθάσει σχεδόν τα 2 εκατ. ευρώ. Από την μία θα έχουμε χρησιμοποίηση των στέμφυλων από την οινοποίηση του κρασιού τα οποία αυτή την στιγμή δεν έχουν ουσιαστική χρήση και από την άλλη θα υπάρξει η δημιουργία, θέλουμε να πιστεύουμε, του πιο γλυκόπιοτου και κυρίως αρωματικού αποστάγματος της ελληνικής αγοράς.

Στην ίδια λογική του zero waste και σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ερευνητικά ιδρύματα έχει ξεκινήσει να σχεδιάζεται η εκμετάλλευση των βοστρύχων (τσάμπουρα), τα οποία συνήθως καταλήγουν στις χωματερές με περιβαλλοντικό κόστος. Οπότε  υπάρχει πολλαπλή ανάγκη τα υπολείμματα αυτά κάπως να γίνει η εκμετάλλευση, να γίνει μια επεξεργασία. Αυτή την στιγμή ο Συνεταιρισμός σε συνεργασία με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχει ξεκινήσει να σχεδιάζει την εκμετάλλευση των βοστρύχων, τα οποία μαζί με τα υπόλοιπα υπολείμματα της οινοποίησης αλλά και της ίδιας της καλλιέργειας – στη Σάμο υπάρχουν πάνω από 12.000 στρέμματα αμπελιών – να μπορέσουν να τα επεξεργαστούν ώστε να δημιουργηθεί ένα νέο είδος λίπασμα, ενός νέου βελτιωτικού.

Επίσης, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την καλύτερη εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ήδη φέτος θα τοποθετηθεί το πρώτο συγκρότημα ηλιακών πάνελ εντός του Συνεταιρισμού για τη δημιουργία ενέργειας. Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι στη Σάμο όπως και στα υπόλοιπα νησιά δεν είναι συνδεδεμένα με το σύστημα ενέργειας της κεντρικής χώρας και αυτό θέτει μέχρι στιγμής ισχυρούς περιορισμούς στην ανάπτυξη τέτοιων πράσινων λύσεων. Και είναι κάτι που πρέπει να δούμε άμεσα και ως κράτος και ως χώρα.

Στο σχεδιασμό του Συνεταιρισμού υπάρχουν και λίγο μεγαλύτερα σχέδια. Στα όρια της πόλης της Σάμου και μπροστά του φυσικού λιμένα του νησιού, το οποίο είναι από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της πατρίδας μας, υπάρχει το δεύτερο οινοποιείο του Συνεταιρισμού, το οινοποιείο Μαλαγαρίου, έκτασης 25 στρεμμάτων και το οποίο τα τελευταία χρόνια είναι ανενεργό. Σε αυτό το χώρο ο Συνεταιρισμός εξετάζει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός – όπως σε αυτή τη φάση ονομάζεται – Μεσογειακού Κέντρου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας. Μια επένδυση η οποία αν καταστεί εφικτή ενδέχεται να ξεπεράσει το ποσό των 30 εκατ. ευρώ. Ένας χώρος που σχεδιάζεται για να συνδυάσει εκτός από τις υφιστάμενες δραστηριότητες όπως τα γραφεία διοίκησης, και το επιβλητικό Μουσείο Οίνου, επιπλέον χώρο φιλοξενίας (δημιουργία ξενοδοχείου), εστίασης, ψυχαγωγίας, εμπορίου αλλά και χώρος εργασίας, εκπαίδευσης και μικρής παραγωγής κρασιού με σκοπό την ανάδειξη του ιστορικού χώρου, τη δημιουργία μιας διαφοροποιημένης πηγής εσόδων για τον Συνεταιρισμό και τα μέλη του αλλά και την ανάδειξη της ίδιας της πόλης της Σάμου.

Η θέση των σαμιακών κρασιών στις αγορές

Ποια είναι η θέση των σαμιακών κρασιών στις αγορές; Σε ποιες αγορές είναι πιο δημοφιλείς;

Ο Συνεταιρισμός έχει ένα τζίρο γύρω στα 10 εκατ. ευρώ. Επιδίωξή του και στόχος είναι σιγά σιγά να το ξεπεράσουμε, δεν είναι εύκολο, αλλά η προσπάθεια είναι τα επόμενα χρόνια να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε το όριο των 10 εκατ. ευρώ. Μέχρι στιγμής στην εγχώρια αγορά ο Συνεταιρισμός πουλάει στη Σάμο. Ο Συνεταιρισμός είναι κυρίαρχος στο νησί και το νησί στηρίζει το Συνεταιρισμό και τα 1.500 μέλη, αν και γενικότερα το νησί και ο τουρισμός στηρίζει το Συνεταιρισμό με αποτέλεσμα ο τζίρος του κρασιού για το Συνεταιρισμό στη Σάμο να ξεπερνάει το 1,5 εκατ. ευρώ. Ανάλογος, στα 1,5 εκατ. ευρώ είναι και ο τζίρος του Συνεταιρισμού στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Ξεκινήσαμε μια συνεργασία φέτος με την «Δυναμική», ένα δίκτυο διανομής οίνων και ποτών στην Ελλάδα, με ιδιοκτήτρια την κ. Ρεβάχ. Μια καλή συνεργασία που ευελπιστούμε να δυναμώσει τη θέση των κρασιών του Συνεταιρισμού σημαντικά και στην ελληνική αγορά. Η θέση του Συνεταιρισμού στα μεγάλα σούπερ μάρκετ είναι ικανοποιητική. Αυτό που αναζητούμε είναι η βελτίωση της θέσης του Συνεταιρισμού στην εστίαση.

Οπότε οι δύο σημαντικές αγορές όσον αφορά είναι η αγορά της Σάμου και η αγορά της Ελλάδας. Από κει και πέρα ο Συνεταιρισμός εξάγει σημαντικά στη Γερμανία. Φέτος μετά από αρκετά χρόνια προχωράμε σε απευθείας εξαγωγές στη Γερμανία. Επίσης, μια καλή αγορά είναι αυτή της Αγγλίας και ο Συνεταιρισμός μικρότερες ποσότητες εξάγει σχεδόν στο σύνολο της ΕΕ. Πέραν αυτών, είναι οι κλασικές αγορές του Καναδά, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας. Επίσης, μια αγορά που τα τελευταία 4-5 χρόνια εξελίσσεται σε μια από τις καλές μας αγορές είναι της Νότιας Κορέας, η οποία θα ξεπεράσει φέτος τον τζίρο των 100.000 ευρώ με προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης. Πωλήσεις υπάρχουν επίσης, στην Ιαπωνία, στην Ταιβάν σε διάφορες χώρες αλλά με μικρότερα ποσά.

Για να καταλήξουμε ότι η βασική χώρα εξαγωγής για τον Συνεταιρισμό, παραδοσιακά εδώ και δεκαετίες είναι η Γαλλία. Στη Γαλλία, ο Συνεταιρισμός εξάγει πάνω από 2 χιλ. τόνους γλυκό κρασί, το οποίο εμφιαλώνεται εκεί ως «Samos Olympion» και δίνει στον Συνεταιρισμό σχεδόν το 40% του τζίρου.

Η Σάμος έχει στη Γαλλία το 20% της αγοράς στην κατηγορία των γλυκών οίνων και βέβαια το θεωρούμε τιμή για το νησί και τον Συνεταιρισμό γιατί είναι μια πολύ απαιτητική αγορά στην οποία ανταγωνίζεται ο Συνεταιρισμός κορυφαία προϊόντα από όλο τον κόσμο.