Είναι πλούσιος ο Πάπας; Από πλευράς διαχείρισης ναι, στην πράξη όμως όχι. Αυτή είναι μια περίεργη κατάσταση, αλλά έχει κάποιους αιώνες ζωής πίσω της. Απόλυτος διαχειριστής μιας ανεξάρτητης πόλης με ανεκτίμητη κληρονομιά, ο επικεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας εκλέγεται για να φροντίζει τις ψυχές των πιστών αλλά και για να διαχειρίζεται καλύτερα τα οικονομικά του μικρού του Κράτους. Ο ίδιος δεν λαμβάνει άμεσο μισθό για το ρόλο του. Δεν έχει παρά να ζητήσει βοήθεια και επιδοτήσεις για να φέρει σε πέρας την αποστολή του… Αυτό δεν ισχύει για τους καρδινάλιους, τους μεγάλους πρίγκιπες της Εκκλησίας, οι οποίοι λαμβάνουν περίπου 4.500 ευρώ το μήνα και πολλοί από αυτούς ηγούνται της Κουρίας, δηλαδή της παπικής κυβέρνησης, με τον βαθμό του υπουργού.
Για όποιον έχει επισκεφθεί τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, την Καπέλα Σιξτίνα και τα Μουσεία του Βατικανού, είναι σαφές ότι ο πλούτος της Καθολικής Εκκλησίας δεν κρύβεται: Παντού υπάρχουν ανεκτίμητα έργα (περίπου 70.000 καταγεγραμμένα κομμάτια), από την Αρχαιότητα έως την Αναγέννηση, γλυπτά, πίνακες ζωγραφικής, εξαιρετικά σπάνια αντικείμενα, χωρίς να ξεχνάμε τους θησαυρούς της συλλογής της Αποστολικής Βιβλιοθήκης. Εξαιρετικά αγαθά, αλλά προφανώς δύσκολα να πουληθούν στην αγορά, επειδή αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Χριστιανισμού…
Επιπλέον, υπάρχουν περισσότερα ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία, ακίνητα και χρηματοοικονομικές επενδύσεις, συνολικής αξίας πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ. «…Βρίσκονται κυρίως στην Ιταλία, τα ακίνητα και περιλαμβάνουν ενοικιαζόμενα κτίρια, νοσοκομεία, σχολεία και ορισμένες επιχειρήσεις….», υπενθυμίζει το περιοδικό Geo Histoire, το οποίο αφιερώνει αυτόν τον μήνα ένα πολύ μεγάλο αρχείο στο Βατικανό.
Υπάρχουν επίσης περισσότερα από 1.000 ακίνητα στο εξωτερικό και επενδύσεις σε πολυτελείς γειτονιές στο Λονδίνο, τη Γενεύη και το Παρίσι. Όλα υπό τη διαχείριση της Διοίκησης της Κληρονομιάς της Αγίας Έδρας (APSA), η οποία απέφερε κέρδη 46 εκατομμυρίων το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του Βατικανού. Αυτά τα έσοδα βοηθούν την Κούρια να εξισορροπήσει τον προϋπολογισμό της Αγίας Έδρας, ο οποίος ανέρχεται σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως.
Τα έσοδα προέρχονται από τις Πένες του Αγίου Πέτρου, ένα ταμείο που τροφοδοτείται από μια παγκόσμια συγκέντρωση που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα τέλη Ιουνίου, καθώς και από δωρεές ή κληροδοτήματα από ιδιώτες. Ενώ τα ποσά που εισπράττονταν κάποτε ήταν περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο τώρα είναι περίπου 50 εκατομμύρια, αναγκάζοντας μερικές φορές το Βατικανό να πουλήσει ορισμένα περιουσιακά στοιχεία… Μια πτώση λόγω της πανδημίας, αλλά και ορισμένων θέσεων που έλαβε ο αποβιώσας Πάπας Φραγκίσκος που θεωρήθηκαν υπερβολικά διχαστικές, ή ακόμα και λόγω των επαναλαμβανόμενων σκανδάλων που έχουν συγκλονίσει την Εκκλησία.
Σκάνδαλα τα οποία εν μέρει προήλθαν από κάποιους «αετονύχηδες» διαχειριστές αυτής της τεράστιας περιουσίας και οι οποίοι, μέσα από διαφορές κερδοσκοπικές κομπίνες επιχείρησαν να αποκομίσουν ακόπως κάποια εκατομμύρια ευρώ. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι «πιστοί» Καθολικοί (τρομάρα τους) είναι και οι περισσότεροι Ιταλοί μαφιόζοι.
«…Κατά τα λοιπά….», όπως γράφει και το γαλλικό «Λε Πουάν», «…..στα έσοδα του Βατικανού, πρέπει επίσης να συμπεριλάβουμε τα ποσά που καταβάλλονται σε αλληλεγγύη από τις πλουσιότερες επισκοπές στον κόσμο, όπως αυτές στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Βραζιλία και τη Νότια Κορέα. Τέλος, υπάρχουν σημαντικά έσοδα από τον τουρισμό και τους προσκυνητές (Μουσεία Βατικανού, πώληση αντικειμένων, αναμνηστικών, κεριών κ.λπ.)….».
Από την πλευρά των δαπανών, υπάρχουν μισθοί και συντάξεις για το προσωπικό (περίπου 5.000 άτομα), διοικητικά και γενικά έξοδα, καθώς και η προσωπική υποστήριξη του Πάπα για φιλανθρωπικά έργα (13 εκατομμύρια ευρώ καταβλήθηκαν το 2023 σε 76 χώρες). «Αλλά από την έναρξη της υγειονομικής κρίσης, το Βατικανό δυσκολεύεται να διατηρήσει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό», υπογραμμίζει το περιοδικό Geo Histoire, γνωρίζοντας ότι το ετήσιο έλλειμμα κυμάνθηκε μεταξύ 30 και 70 εκατομμυρίων ευρώ τα τελευταία χρόνια. Όσο για το συνταξιοδοτικό ταμείο των εργαζομένων, λέγεται ότι έχει συσσωρεύσει ένα οικονομικό κενό τουλάχιστον 350 εκατομμυρίων….
Έχοντας επίγνωση των προβλημάτων, ο Πάπας Φραγκίσκος είχε θέσει την εξισορρόπηση του προϋπολογισμού ως προτεραιότητα της θητείας του, επιθυμώντας να επιτύχει «μηδενικό έλλειμμα».
Δεν τα κατάφερε, αλλά εξαφάνισε οικονομικές πράξεις που θεωρούνταν αδιαφανείς για πολύ καιρό. «Είμαι χαρούμενος επειδή αυτή είναι η πρώτη φορά που το καπάκι της κατσαρόλας σηκώνεται από μέσα και από έξω», είχε δηλώσε ο ποντίφικας το 2019.
Στο πλαίσιο αυτής της λογικής, ο αποβιώσας Πάπας, είχε αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όπως τον εξορθολογισμό των πρακτικών του Βατικανού, την αυστηρή διαχείριση και την καθιέρωση της απόλυτης διαφάνειας.
Συγκεκριμένα, η καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος ήταν προτεραιότητα, με τα ιδρύματα του Βατικανού να συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα. Σχεδόν 5.000 ύποπτοι λογαριασμοί έκλεισαν εντός του IOR, της Τράπεζας του Βατικανού, και οι επενδύσεις ανακατευθύνονταν σε πιο ηθικούς τομείς.. Αλλά ο Ιησουίτης Πάπας έπρεπε να αντιμετωπίσει τεράστιες αντιξοότητες: γιατί το Ίδρυμα εξακολουθεί να υποφέρει από την ανικανότητα ορισμένων μελών του, τις εσωτερικές αντιπαλότητες και τη λατρεία της μυστικότητας που είναι βαθιά ριζωμένη στις ψυχές…
Μέσω του μετριοπαθούς τρόπου ζωής του, ο Φραγκίσκος σκόπευε να δώσει το παράδειγμα, καλώντας όλους να καταβάλουν προσπάθεια. Το 2021, μείωσε τους μισθούς των καρδιναλίων που εργάζονταν στην Κουρία κατά 10%… Εθεάθη επίσης να βγάζει σε πλειστηριασμό ορισμένα δώρα, όπως μια Lamborghini για περισσότερα από 700.000 ευρώ ή μια Harley-Davidson με την υπογραφή του για 241.000 ευρώ, χρήματα που καταβάλλονται απευθείας σε φιλανθρωπικά ταμεία…
Είναι ξεκάθαρο έτσι ότι ο νέος Αμερικανός αυτή τη φορά Πάπας, Λεων ΧIV, θα έχει ένα κρίσιμο έργο να συνεχίσει, στο οποίο δεν λείπουν ούτε οι παγίδες, ούτε οι κακοτοπιές.
