Στην επίτευξη της 30ήμερης εκεχειρίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει επικεντρώσει τις προσπάθειές της Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία με τον τρόπο αυτό θέλει να συμβάλει στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για τον τερματισμό του πολέμου. Ανεξάρτητα από το αν οι προσπάθειες αυτές καρποφορήσουν, η αποκατάσταση της «κανονικότητας» στις εμπορικές συναλλαγές ΕΕ-Ουκρανίας μοιάζει να αποτελεί ωστόσο ειλημμένη απόφαση από τις Βρυξέλλες.
Η πορεία αυτή θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την άρση κάποιων ευνοϊκών μέτρων που είχε λάβει η ΕΕ για να στηρίξει το Κίεβο στον αγώνα του κατά της ρωσικής εισβολής. Ένα απ’ αυτά είναι η άρση όλων δασμών στα εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα από την Ουκρανία. «Η εποχή του ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ευρώπης και Ουκρανίας φθάνει στο τέλος της και οι Βρυξέλλες προσανατολίζονται να μην ανανεώσουν τις δασμολογικές απαλλαγές στις εισαγωγές ουκρανικών αγροτικών προϊόντων όταν η σχετική συμφωνία λήξει τον Ιούνιο», έγραφαν την Τετάρτη οι «Financial Times».
Ανάλογες πληροφορίες μετέδωσε και το επίσης βρετανικό πρακτορείο Reuters, θεωρώντας όμως ότι η χρονική συγκυρία για την άρση των απαλλαγών «δεν είναι ευνοϊκή καθώς θα πληγεί η οικονομία του Κιέβου σε μια κρίσιμη στιγμή του αγώνα της απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα».
Οι Ευρωπαίοι αγρότες
Τις δασμολογικές απαλλαγές είχε αποφασίσει η ΕΕ το 2022, λίγο μετά την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στο ουκρανικό έδαφος. Προϊόντος του χρόνου, ενώ άρχισε να φαίνεται ότι ο πόλεμος δεν επρόκειτο να τελειώσει γρήγορα, πολλές ευρωπαϊκές αγροτικές ενώσεις άρχισαν να εκφράζουν τη δυσφορία τους για τον ανταγωνισμό των ουκρανικών προϊόντων, τον οποίο έκριναν «παράνομο».
Το 2024 η ΕΕ θέσπισε κάποια όρια στην αδασμολόγητη εισαγωγή ορισμένων προϊόντων από την Ουκρανία. Η ισχύς της τελευταίας συμφωνίας λήγει στις αρχές Ιουνίου και, όπως μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), «τις τελευταίες εβδομάδες Ευρωπαίοι και Ουκρανοί διαπραγματεύονται το ενδεχόμενο να παραταθεί η προνομιακή εισαγωγή ουκρανικών προϊόντων στην ΕΕ».
Από τα τέλη Μαρτίου ο αρμόδιος για τις Αγροτικές Υποθέσεις επίτροπος Κριστόφ Χάνσεν είχε προειδοποιήσει ότι η ΕΕ σχεδίαζε να μειώσει τις εισαγωγές ουκρανικών αγροτικών προϊόντων μετά τη λήξη της συμφωνίας τον Ιούνιο. «Οι ποσοστώσεις εισαγωγών δεν θα παραμείνουν οι ίδιες, ως εκ τούτου όντως, θα μειωθούν οι εισαγωγές», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο AFP στις Βρυξέλλες ο Χάνσεν.
Πιέσεις εκατέρωθεν
Όπως είναι εύλογο η Ουκρανία, που είναι μια χώρα παραγωγής γιγαντιαίων ποσοτήτων γεωργικών προϊόντων, πιέζει τις Βρυξέλλες να επεκτείνουν τις ισχύουσες τελωνειακές απαλλαγές καθώς η χώρα παραμένει σε εμπόλεμη κατάσταση.
Το θέμα είναι ευαίσθητο, ιδιαίτερα για τα πουλερικά και τα αυγά, μεταδίδει το AFP, ενώ και ο ίδιος ο αρμόδιος επίτροπος παραδέχθηκε στις αρχές της βδομάδας ότι «η συμφωνία με το Κίεβο έχει προκαλέσει προβλήματα, ιδίως σε ορισμένα κράτη-μέλη».
Αίτημα του Κριστόφ Χάνσεν προς τους συναδέλφους του στην Επιτροπή είναι «να υπογράψει η Ευρώπη μακροπρόθεσμη συμφωνία με την Ουκρανία», η οποία θα περιελάμβανε «την ευθυγράμμιση των δύο πλευρών σε ό,τι αφορά τις προδιαγραφές της παραγωγής, ιδίως σε ό,τι αφορά τη χρήση φυτοφαρμάκων». Φαίνεται ότι οι υγειονομικοί κανόνες στην Ουκρανία είναι πιο «χαλαροί» και δημιουργούν συγκριτικό πλεονέκτημα για τα προϊόντα της χώρας, πέραν βεβαίως των ζητημάτων ασφάλειας και δημόσιας υγείας για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Προς νέες κυρώσεις στη Ρωσία
Εν τω μεταξύ, λίγες ημέρες μετά το κοινό ταξίδι των ηγετών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας στο Κίεβο και ενώ παραμένει η ασάφεια για τις ρωσο-ουκρανικές ειρηνευτικές συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης της Πέμπτης, ο Μακρόν μιλώντας την Τρίτη το βράδυ στη γαλλική τηλεόραση τόνισε ότι η ΕΕ δεν θα διστάσει να επιβάλει νέες κυρώσεις στη Μόσχα σε περίπτωση που αποτύχει η εν εξελίξει ειρηνευτική προσπάθεια με ευθύνη της ρωσικής πλευράς.
Διότι από την πλευρά των Ουκρανών ο Γάλλος πρόεδρος είπε ότι «δείχνουν διαύγεια, παραδεχόμενοι ότι θα είναι αδύνατο να ανακτήσουν όλα τα εδάφη τους που έχουν προσαρτηθεί από τη Μόσχα από το 2014». Αν το Κρεμλίνο αρνηθεί να εφαρμόσει την εκεχειρία που πρότεινε η Δύση ώστε να δοθεί μια δυνατότητα διαπραγματεύσεων για να υπογραφεί μια ειρηνευτική συμφωνία που θα διαρκεί, η Ευρώπη σε συνεργασία με τις ΗΠΑ θα επιβάλουν νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τις αμέσως επόμενες ημέρες.
Τα ρωσικά assets
«Στο τραπέζι βρίσκονται συμπληρωματικές κυρώσεις για τους μεταπωλητές χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ή υδρογονανθράκων», είπε χαρακτηριστικά ο Εμανουέλ Μακρόν. Ερωτηθείς για το ζήτημα των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας στις χώρες της ΕΕ που έχουν «παγώσει» (μιλάμε για τα 235 δισ. ευρώ που βρίσκονται στις ευρωπαϊκές τράπεζες) ο Γάλλος πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι δεν είναι δυνατή η «άμεση κατάσχεσή» τους, όπως ζητούν ορισμένοι στη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη.
«Δεν διαθέτουμε το νομικό πλαίσιο για να το κάνουμε αυτό», είπε ο Μακρόν, υπενθυμίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές αρχές «χρησιμοποίησαν ήδη τους τόκους και τις αποδόσεις των περιουσιακών αυτών στοιχείων για να χρηματοδοτήσουν τη βοήθεια της ΕΕ προς την Ουκρανία».
Ο Μακρόν υπογράμμισε την ισχύ του λεγόμενου «συνασπισμού των προθύμων», (τη συνεργασία και τις πρωτοβουλίες Γαλλίας-Γερμανίας-Βρετανίας στο ουκρανικό), αλλά διαβεβαίωσε ότι αυτός και οι συνεργάτες του «δεν επιθυμούν να προκαλέσουν έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο».
