Πληροφορίες για μεγάλο χτύπημα του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, έχουν οι ΗΠΑ, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει διπλωματική συμφωνία με την Τεχεράνη, δήλωσαν στο CNN πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι που έχουν γνώση των τελευταίων πληροφοριών.
Ένα τέτοιο χτύπημα θα αποτελούσε μια θρασύτατη ρήξη με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, επισήμαναν. Θα κινδύνευε επίσης να πυροδοτήσει μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή – κάτι που οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποφύγουν από τότε που ο πόλεμος στη Γάζα φούντωσε τις εντάσεις που άρχισαν το 2023.
Υπενθυμίζεται πως οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών εξέδωσαν τον Φεβρουάριο προειδοποιήσεις ότι το Ισραήλ πιθανότατα θα επιχειρήσει να πλήξει εγκαταστάσεις-κλειδιά για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν φέτος.
Γιατί θα χτυπήσει το Ισραήλ
Οι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι δεν είναι σαφές ότι οι Ισραηλινοί ηγέτες έχουν λάβει οριστική απόφαση και ότι στην πραγματικότητα υπάρχει βαθιά διαφωνία εντός της αμερικανικής κυβέρνησης σχετικά με την πιθανότητα το Ισραήλ να δράσει τελικά. Το αν και πώς θα χτυπήσει το Ισραήλ θα εξαρτηθεί πιθανότατα από τη γνώμη του για τις διαπραγματεύσεις των ΗΠΑ με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Αλλά «η πιθανότητα ενός ισραηλινού χτυπήματος σε μια ιρανική πυρηνική εγκατάσταση έχει αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες», δήλωσε ένα άλλο πρόσωπο που γνωρίζει τις αμερικανικές πληροφορίες για το θέμα. «Και η προοπτική μιας συμφωνίας ΗΠΑ-Ιράν που θα διαπραγματευτεί ο Τραμπ και η οποία δεν θα απομακρύνει όλο το ουράνιο του Ιράν, καθιστά την πιθανότητα ενός χτυπήματος πιο πιθανή».
Οι αυξημένες ανησυχίες προέρχονται όχι μόνο από δημόσια και ιδιωτικά μηνύματα ανώτερων ισραηλινών αξιωματούχων ότι εξετάζει μια τέτοια κίνηση, αλλά και από υποκλαπείσες ισραηλινές επικοινωνίες και παρατηρήσεις ισραηλινών στρατιωτικών κινήσεων που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ένα επικείμενο χτύπημα, δήλωσαν πολλές πηγές που γνωρίζουν τις πληροφορίες.
Μεταξύ των στρατιωτικών προετοιμασιών που έχουν παρατηρήσει οι ΗΠΑ είναι η μετακίνηση αεροπορικών πυρομαχικών και η ολοκλήρωση μιας αεροπορικής άσκησης.
Αλλά οι ίδιες αυτές ενδείξεις θα μπορούσαν επίσης να είναι απλώς η προσπάθεια του Ισραήλ να πιέσει το Ιράν να εγκαταλείψει βασικές αρχές του πυρηνικού του προγράμματος, υποδεικνύοντας τις συνέπειες σε περίπτωση που δεν το κάνει – υπογραμμίζοντας τις συνεχώς μεταβαλλόμενες πολυπλοκότητες στις οποίες κινείται ο Λευκός Οίκος.
Το CNN ζήτησε σχόλια από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού. Η ισραηλινή πρεσβεία στην Ουάσινγκτον δεν σχολίασε.
Ο Τραμπ έχει απειλήσει δημοσίως με στρατιωτική δράση εναντίον του Ιράν, εάν αποτύχουν οι προσπάθειες της κυβέρνησής του να διαπραγματευτεί μια νέα πυρηνική συμφωνία για τον περιορισμό ή την εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Όμως ο Τραμπ έθεσε επίσης ένα όριο στο πόσο καιρό οι ΗΠΑ θα συμμετάσχουν σε διπλωματικές προσπάθειες.
Σε επιστολή του προς τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ στα μέσα Μαρτίου, ο Τραμπ έθεσε προθεσμία 60 ημερών για την επιτυχία των προσπαθειών αυτών, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει την επικοινωνία. Έχουν περάσει πλέον περισσότερες από 60 ημέρες από την παράδοση αυτής της επιστολής και 38 ημέρες από την έναρξη του πρώτου γύρου των συνομιλιώνv.
Ένας ανώτερος δυτικός διπλωμάτης που συναντήθηκε με τον πρόεδρο νωρίτερα αυτό το μήνα δήλωσε ότι ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα έδιναν στις διαπραγματεύσεις αυτές μόνο εβδομάδες για να πετύχουν προτού καταφύγουν σε στρατιωτικά πλήγματα. Αλλά προς το παρόν, η πολιτική του Λευκού Οίκου είναι αυτή της διπλωματίας.
Σε Συμπληγάδες
Αυτό έχει βάλει το Ισραήλ «ανάμεσα σε Συμπληγάδες», δήλωσε στο CNN ο Jonathan Panikoff, πρώην ανώτερος αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών που ειδικεύεται στην περιοχή. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου βρίσκεται υπό πίεση τόσο για να αποφύγει μια συμφωνία ΗΠΑ-Ιράν που το Ισραήλ δεν θεωρεί ικανοποιητική, όσο και για να μην αποξενώσει τον Τραμπ – ο οποίος έχει ήδη έρθει σε ρήξη με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό σε βασικά ζητήματα ασφαλείας στην περιοχή.
«Στο τέλος της ημέρας, η ισραηλινή λήψη αποφάσεων θα βασιστεί στις αποφάσεις και τις ενέργειες της αμερικανικής πολιτικής και στις συμφωνίες στις οποίες θα καταλήξει ή δεν θα καταλήξει ο πρόεδρος Τραμπ με το Ιράν», εξήγησε ο Πανίκοφ, ο οποίος πρόσθεσε ότι δεν πιστεύει πως ο Νετανιάχου θα ήταν διατεθειμένος να διακινδυνεύσει την πλήρη διάρρηξη της σχέσης με τις ΗΠΑ εξαπολύοντας ένα πλήγμα χωρίς τουλάχιστον τη σιωπηρή έγκριση των ΗΠΑ.
Η αδύναμη θέση του Ιράν
Το Ιράν βρίσκεται στην πιο αδύναμη στρατιωτική του θέση εδώ και δεκαετίες, μετά τον βομβαρδισμό από το Ισραήλ των εγκαταστάσεων παραγωγής πυραύλων και της αεράμυνάς του τον Οκτώβριο, σε συνδυασμό με μια οικονομία αποδυναμωμένη από τις κυρώσεις και τον αποδεκατισμό από το Ισραήλ των πιο ισχυρών περιφερειακών εντολοδόχων του. Το Ισραήλ, λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι, βλέπει ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Οι ΗΠΑ εντείνουν τη συλλογή πληροφοριών για να είναι έτοιμες να βοηθήσουν εάν οι Ισραηλινοί ηγέτες αποφασίσουν να χτυπήσουν, δήλωσε ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος στο CNN.
Ωστόσο άλλη πηγή σημείωσε ότι οι ΗΠΑ είναι απίθανο να βοηθήσουν το Ισραήλ να πραγματοποιήσει πλήγματα στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις αυτή τη στιγμή, αν δεν υπάρξει κάποια σημαντική πρόκληση από την Τεχεράνη.
Τι θα κάνουν οι ΗΠΑ
Το Ισραήλ δεν έχει τη δυνατότητα να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν χωρίς αμερικανική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένου του ανεφοδιασμού στον αέρα και των βομβών που απαιτούνται για να διεισδύσουν στις εγκαταστάσεις βαθιά κάτω από το έδαφος, μια ανάγκη που αντικατοπτρίζεται και σε προηγούμενες εκθέσεις των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει το θέμα.
Μια ισραηλινή πηγή δήλωσε στο CNN ότι το Ισραήλ θα ήταν έτοιμο να αναλάβει στρατιωτική δράση μόνο του, εάν οι ΗΠΑ διαπραγματευτούν αυτό που η πηγή αυτή χαρακτήρισε ως «κακή συμφωνία» με το Ιράν, την οποία το Ισραήλ δεν μπορεί να αποδεχθεί.
«Νομίζω ότι είναι πιο πιθανό να χτυπήσουν για να προσπαθήσουν να κάνουν τη συμφωνία να καταρρεύσει, αν πιστεύουν ότι ο Τραμπ θα συμβιβαστεί με μια »κακή συμφωνία«», δήλωσε το άλλο πρόσωπο που γνωρίζει τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. «Οι Ισραηλινοί δεν διστάζουν να μας το σηματοδοτήσουν αυτό… τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά».
Μια αξιολόγηση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών από τον Φεβρουάριο έδειξε ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει είτε στρατιωτικά αεροσκάφη είτε πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να εκμεταλλευτεί τις υποβαθμισμένες δυνατότητες αεράμυνας του Ιράν.
Αλλά η ίδια αξιολόγηση περιέγραφε επίσης πώς τα χτυπήματα αυτά θα έφερναν μόνο ελάχιστα πίσω το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και δεν θα ήταν πανάκεια.
«Είναι μια πραγματική πρόκληση για τον Νετανιάχου», δήλωσε ο Panikoff.
Οι διαπραγματεύσεις και το ουράνιο
Προς το παρόν, οι συνομιλίες των ΗΠΑ με το Ιράν έχουν κολλήσει στην απαίτηση να μην εμπλουτίσει η Τεχεράνη ουράνιο, μια διαδικασία που μπορεί να επιτρέψει την οπλοποίηση, αλλά που είναι επίσης απαραίτητη για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς.
Ο ειδικός απεσταλμένος Steve Witkoff, ο οποίος ηγείται της αμερικανικής αντιπροσωπείας, δήλωσε στο ABC News το Σαββατοκύριακο ότι η Ουάσινγκτον «δεν μπορεί να επιτρέψει ούτε το 1% της ικανότητας εμπλουτισμού» στο πλαίσιο μιας συμφωνίας. «Έχουμε παραδώσει στους Ιρανούς μια πρόταση που πιστεύουμε ότι αντιμετωπίζει ορισμένα από αυτά χωρίς να τους προσβάλει», είπε.
Ο Χαμενεΐ δήλωσε την Τρίτη ότι δεν αναμένει ότι οι διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης θα «καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα», χαρακτηρίζοντας ωστόσο «μεγάλο λάθος» την απαίτηση των ΗΠΑ να μην εμπλουτίσει το Ιράν ουράνιο. Το Ιράν επιμένει ότι έχει το δικαίωμα να εμπλουτίζει σύμφωνα με τη Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και λέει ότι δεν θα παραιτηθεί από αυτό το δικαίωμα σε καμία περίπτωση.
Ένας άλλος γύρος συνομιλιών μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με τον Witkoff. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ιράν έχουν καταθέσει προτάσεις στο τραπέζι, αλλά μετά από περισσότερο από ένα μήνα συνομιλιών με τη διευκόλυνση του Ομάν, δεν υπάρχει τρέχουσα αμερικανική πρόταση με την υπογραφή του Τραμπ.
Είναι «σταθερά η ισραηλινή θέση ότι η στρατιωτική επιλογή είναι η μόνη επιλογή για να σταματήσει το στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», σημείωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
