Κλιματικοί στόχοι: Κοντά στην επίτευξη η ΕΕ παρά τις αντιδράσεις

Σε καλό δρόμο για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της για το 2030, βρίσκεται η ΕΕ σύμφωνα με νέα στοιχεία, παρά τις επικρίσεις που δέχονται τελευταία οι Βρυξέλλες αποδυνάμωση της περιβαλλοντικής τους ατζέντας.

Αξιωματούχοι του μπλοκ, τους οποίους επικαλούνται οι Financial Times, τονίζουν ότι την επόμενη εβδομάδα η Κομισιόν θα ανακοινώσει ότι η ΕΕ βρίσκεται σε γενικές γραμμές εντός του στόχου για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Η μείωση προβλέπεται να είναι περίπου 54%, δήλωσε ένας αξιωματούχος.

Τα νούμερα είναι «εκπληκτικά καλά», δήλωσε ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι παρόλο που το μπλοκ δεν θα πετύχει μείωση 55%, θα είναι «όσο πιο κοντά στο στόχο θα μπορούσε να επιτευχθεί».

Τα στοιχεία αυτά θα δώσουν ώθηση στην Επιτροπή και τους πολιτικούς που εξακολουθούν να υπερασπίζονται τις δεσμεύσεις της ΕΕ για το κλίμα, αφότου η ευρωπαϊκή οικονομία έμεινε να κλονίζεται από τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19, την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 και, πιο πρόσφατα, τον εμπορικό πόλεμο του Ντόναλντ Τραμπ.

Η κριτική για την πράσινη ατζέντα

Η Επιτροπή δέχεται έντονη κριτική  για αποδυνάμωση της πράσινης ατζέντας της, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου απαγόρευσης των νέων κινητήρων καύσης έως το 2035, προκειμένου να βοηθήσει την προβληματική αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης, η οποία υστερεί σε σχέση με τους κινέζους και τους αμερικανούς ανταγωνιστές.

Το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης των εκπομπών της ΕΕ θα προέλθει από τον ενεργειακό τομέα, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσίευσε το think tank για το κλίμα Ember. Ο Tomos Harrison, αναλυτής μετάβασης στην ηλεκτρική ενέργεια στο Ember, δήλωσε ότι τα κράτη μέλη «οδεύουν προς τη σωστή κατεύθυνση» και ότι η ανάπτυξη της αιολικής και ηλιακής ενέργειας έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.

Τα δεδομένα θα δημοσιευτούν εβδομάδες πριν η Επιτροπή καθορίσει πώς η Ένωση μπορεί να επιτύχει τον κλιματικό στόχο της για το 2040, ο οποίος θα πρέπει να ισοδυναμεί με μείωση των εκπομπών κατά 90%. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιτύχει μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050 — έναν από τους πιο φιλόδοξους στόχους στον κόσμο.

Ο στόχος του 2040 παρακολουθείται στενά σε διεθνές επίπεδο, καθώς οι χώρες θα υποβάλουν δεσμεύσεις μείωσης των εκπομπών στον ΟΗΕ ενόψει της φετινής διάσκεψης COP30 για το κλίμα στη Βραζιλία.

Ο Πέτερ Λίζε, Γερμανός ευρωβουλευτής του συντηρητικού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας της ΕΕ, δήλωσε ότι ο στόχος του 90% είναι «εξαιρετικά φιλόδοξος και δεν νομίζω ότι μπορούμε να τον υποστηρίξουμε [εκτός] από σημαντικές ευελιξίες».

Πιέσεις να χαμηλώσει ο πήχης

Χώρες όπως η Ιταλία και η Πολωνία πιέζουν για έναν χαμηλότερο στόχο, ενώ η Γαλλία έχει επίσης εκφράσει σκεπτικισμό. Η νέα κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας έχει δηλώσει ότι θα μπορούσε να υποστηρίξει έναν στόχο 90% εάν οι πιστώσεις άνθρακα μπορούσαν να συνυπολογιστούν για τον στόχο.

Οι βαριές βιομηχανίες που υποφέρουν από τις υψηλές τιμές ενέργειας έχουν επισημάνει ότι ένα μεγάλο μέρος των μειώσεων των εκπομπών έχει προέλθει από περικοπές παραγωγής και κλείσιμο εργοστασίων, αντί για απαλλαγή από τον άνθρακα.

Ένας αξιωματούχος που γνωρίζει τα στοιχεία δήλωσε ότι οι εκπομπές από τη χρήση γης είχαν δείξει μία από τις μικρότερες μειώσεις, επικαλούμενος την υλοτομία και τα ολοένα και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα -συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών του 2023 σε όλη τη νότια Ευρώπη- που είχαν επηρεάσει την ικανότητα της γης να απορροφά άνθρακα.

Η γεωργία, η οποία παραμένει ο μόνος τομέας χωρίς δικούς της στόχους για τις εκπομπές, ήταν ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. Οι αγρότες έχουν διαμαρτυρηθεί βίαια κατά των περιβαλλοντικών μέτρων της ΕΕ.

Ο τομέας των μεταφορών είναι ένας ακόμη τομέας που υστερεί, σύμφωνα με τα ετήσια κλιματικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο.

Η μείωση των εκπομπών του μπλοκ δεν θα συμβάλει ιδιαίτερα στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα. Το μερίδιο της ΕΕ ήταν περίπου 6% το 2023, από περίπου 15% το 1990. Οι παγκόσμιες εκπομπές έχουν αυξηθεί περισσότερο από 60% από το 1990.