Σε μια περιοχή όπου ο πλούτος του πετρελαίου χάριζε εδώ και δεκαετίες μια «φορολογική ασυλία» στους πολίτες, το Ομάν γίνεται η πρώτη αραβική χώρα του Κόλπου που σπάει το ταμπού του φόρου εισοδήματος.
Με ένα βασιλικό διάταγμα που φέρνει νέο αέρα — και νέες υποχρεώσεις — στους υψηλόμισθους, το Σουλτανάτο σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια εποχή οικονομικού ρεαλισμού και την απομάκρυνσή του από τις παγιωμένες πρακτικές της περιοχής, όπου οι πολίτες απολάμβαναν γενναιόδωρες επιδοτήσεις και αφορολόγητα εισοδήματα χάρη στα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Η απόφαση για επιβολή φόρου 5% σε εισοδήματα άνω των 42.000 ριάλ Ομάν (περίπου $109.000) δεν αφορά πολλούς — τουλάχιστον προς το παρόν. Έχει όμως μεγάλο πολιτικό και οικονομικό βάρος, καθώς δείχνει ξεκάθαρα πως η εποχή της απόλυτης εξάρτησης από το πετρέλαιο φτάνει στο τέλος της.
Το 2028 η εφαρμογή του φόρου στο Ομάν
Η εφαρμογή του νέου φόρου προγραμματίζεται για το 2028 και θα περιλαμβάνει απαλλαγές για ιατρικές δαπάνες και φιλανθρωπικές δωρεές.
Το Ομάν θέλει να γίνει πρότυπο μεταρρύθμισης και ίσως, χωρίς να το επιδιώκει άμεσα, να γίνει ο «δοκιμαστικός σωλήνας» για όλες τις χώρες του Κόλπου.
Σύμφωνα με την εφορία του Ομάν, μόνο το 1% του πληθυσμού της χώρας – περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι – αναμένεται να επηρεαστεί από τον νέο φόρο.
Ωστόσο, η είδηση ήδη προκαλεί συζητήσεις στους κύκλους των ευκατάστατων κατοίκων, οι οποίοι ενδέχεται να επανεξετάσουν τη φορολογική τους έδρα.
«Δεν είναι ότι το 5% είναι υπερβολικό», δήλωσε ο φοροτεχνικός σύμβουλος Thomas Vanhee στους Financial Times. «Αλλά για ορισμένους, κάθε ριάλ μετρά». Ο ίδιος πρόσθεσε πως η πρωτοβουλία του Ομάν ενδέχεται να λειτουργήσει ως πιλότος για τις υπόλοιπες χώρες του Κόλπου, που θα θελήσουν να μελετήσουν τις επιπτώσεις μιας τέτοιας πολιτικής.
Η εξάρτηση από το πετρέλαιο
Η μακρόχρονη εξάρτηση των κρατών του Κόλπου από τα έσοδα του πετρελαίου έχει κλονιστεί από την αστάθεια των τιμών και τις αυξανόμενες δημοσιονομικές πιέσεις. Η ανάγκη για διαφοροποίηση των κρατικών εσόδων έχει ήδη οδηγήσει σε εφαρμογή ΦΠΑ και φόρων κατανάλωσης σε πολλές χώρες της περιοχής. Η Σαουδική Αραβία έχει κατά καιρούς εξετάσει το ενδεχόμενο φόρου εισοδήματος για ξένους εργαζόμενους, ενώ άλλες χώρες έχουν σκεφτεί την επιβολή φόρων σε εμβάσματα.
Το Ομάν φιλοξενεί περίπου 1,8 εκατομμύρια ξένους εργαζόμενους, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Παρότι δεν ανήκει στον ΟΠΕΚ, είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αργού πετρελαίου και ορυκτών στη Μέση Ανατολή.
Παράλληλα, διαθέτει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στον Κόλπο, που το 2023 έφτασε τα 22.000 δολάρια, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Ο υπουργός Οικονομίας του Ομάν, Μοχάμεντ Αλ Σάκρι, δήλωσε πως ο νέος φόρος «θα αποτελέσει νέα πηγή εσόδων» για το κράτος και θα βοηθήσει «στη μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο ως κύρια πηγή χρηματοδότησης».
Η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος του φιλόδοξου σχεδίου «Όραμα 2040» που υλοποιεί η ηγεσία του Ομάν. Στόχος είναι η δημιουργία ενός πιο δυναμικού ιδιωτικού τομέα και η ενίσχυση της θεσμικής αποτελεσματικότητας, ενώ διασφαλίζονται οι φυσικοί πόροι της χώρας.
