Tesla: Γιατί η αξία της διχάζει τόσο πολύ τους επενδυτές

Ένα ερώτημα που έχει προκαλέσει αμέτρητες συζητήσεις μεταξύ καθηγητών χρηματοοικονομικής, αναλυτών και επενδυτών, αλλά και έντονες διαμάχες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι το πόσο αξίζει πραγματικά η Tesla. Ενώ ορισμένοι θεωρούν δικαιολογημένη την κεφαλαιοποίηση του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, άλλοι υποστηρίζουν ότι η αποτίμηση έχει αποκοπεί από την πραγματικότητα, σημειώνει το Bloomberg.

Η εκτίμηση της αξίας της Tesla εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς ορίζει κανείς την εταιρεία: ως κορυφαίο κατασκευαστή ηλεκτρικών οχημάτων ή ως τεχνολογική επιχείρηση που ενδέχεται στο μέλλον να φέρει επανάσταση στην αυτόνομη οδήγηση και στον τομέα των ανθρωποειδών ρομπότ. Ο Νίκολας Κόλας, συνιδρυτής της DataTrek Research, εκτιμά ότι η σημερινή τιμή της μετοχής της Tesla βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε αυτές τις μελλοντικές δραστηριότητες.

Η Wall Street παραμένει διχασμένη ως προς την πορεία της εταιρείας, με το εύρος των στόχων τιμής των αναλυτών για τους επόμενους 12 μήνες να είναι από τα μεγαλύτερα στον δείκτη S&P 500: από 115 δολάρια ανά μετοχή στο χαμηλότερο άκρο έως 500 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Με άλλα λόγια, η διαφορά αυτή μεταφράζεται σε αποτίμηση της Tesla από 370 δισεκατομμύρια έως 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε έναν χρόνο.

Ένας επιπλέον παράγοντας που επηρεάζει την αποτίμηση είναι ο Ίλον Μασκ. Είναι δύσκολο να βρει κανείς άλλον διευθύνοντα σύμβουλο στη σύγχρονη ιστορία που να έχει ασκήσει τόσο μεγάλη επιρροή στην τιμή της μετοχής της εταιρείας του όσο ο Μασκ, ίσως ούτε καν ο Γουόρεν Μπάφετ της Berkshire Hathaway Inc.

Η πίστη στις δυνατότητες της Tesla ως εταιρείας που καινοτομεί ενισχύεται από τις διαβεβαιώσεις του Μασκ ότι το μέλλον της εταιρείας δεν βρίσκεται στην αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά στην αυτοματοποίηση. Το όραμά του έχει δημιουργήσει μια ένα μεγάλο αριθμό ακολούθων, ωστόσο η επιρροή του έχει λειτουργήσει και αντίστροφα, καθώς η φθορά της προσωπικής του εικόνας από τις πολιτικές του εμπλοκές και η έντονη διαμάχη με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επηρέασαν αρνητικά την Tesla τους τελευταίους μήνες.

Η Tesla ως αυτοκινητοβιομηχανία

Η Tesla είναι κυρίως γνωστή ως πρωτοπόρος στα ηλεκτρικά οχήματα και ως η εταιρεία που έφερε στο ευρύ κοινό αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα. Η γκάμα ηλεκτρικών αυτοκινήτων και φορτηγών της εταιρείας ήταν υπεύθυνη για σχεδόν το 80% των εσόδων της το προηγούμενο έτος. Το υπόλοιπο των πωλήσεων προήλθε από το τμήμα υπηρεσιών, που περιλαμβάνει το δίκτυο φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων και από λύσεις αποθήκευσης ενέργειας μεταξύ άλλων.

Η Tesla έχει ελάχιστους πραγματικούς ανταγωνιστές στην αυτοκινητοβιομηχανία. Δεν υπάρχει άλλος κατασκευαστής ηλεκτρικών οχημάτων αντίστοιχου μεγέθους, αν και η κινεζική BYD, που πουλά τόσο υβριδικά όσο και αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα, την πλησιάζει γρήγορα. Η BYD ξεπέρασε για πρώτη φορά την Tesla σε πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων με μπαταρία στην Ευρώπη τον Απρίλιο, γεγονός που ενδέχεται να σηματοδοτεί καμπή για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η BYD θα μπορούσε να ξεπεράσει την Tesla σε παγκόσμιες πωλήσεις για ολόκληρο το έτος.

Σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς κατασκευαστές αυτοκινήτων, η Tesla παραμένει σχετικά μικρή. Πούλησε λίγο κάτω από 1,8 εκατομμύρια οχήματα παγκοσμίως πέρυσι, αριθμός που αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ένα τρίτο των πωλήσεων της General Motors Co. και σε λιγότερο από το μισό της Ford Motor Co. Οι αναλυτές προβλέπουν ότι οι πωλήσεις της Tesla θα μειωθούν ελαφρώς φέτος, φτάνοντας περίπου τα 1,7 εκατομμύρια οχήματα. Αυτή η πτώση αντανακλά μια σειρά από προκλήσεις: την παύση της παραγωγής για την ανακατασκευή των γραμμών συναρμολόγησης του ανασχεδιασμένου Model Y, τη μείωση των πωλήσεων στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ λόγω των πολιτικών δραστηριοτήτων του Μασκ, καθώς και τον αυξημένο ανταγωνισμό στην Κίνα από τοπικές εταιρείες.

Το περιθώριο κέρδους του τμήματος αυτοκινήτων της Tesla, που κάποτε αποτελούσε αντικείμενο φθόνου στον κλάδο, αναμένεται να διαμορφωθεί φέτος περίπου στο 17%, μειωμένο σε σχέση με το 2024 και πιο κοντά σε αυτό που επιτυγχάνουν η GM και η Ford από τις δικές τους αυτοκινητιστικές δραστηριότητες. Αυτό ισχύει ακόμη και με τη σημαντική ενίσχυση που προσφέρει στην Tesla η πώληση πιστοποιητικών μηδενικών εκπομπών σε άλλους κατασκευαστές αυτοκινήτων. Τα πιστοποιητικά αυτά αποδίδονται στο πλαίσιο κυβερνητικών πολιτικών που ενθαρρύνουν την υιοθέτηση καθαρότερων οχημάτων, αν και αυτή η πηγή εσόδων ενδέχεται να πιεστεί στις ΗΠΑ, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να χαλαρώσει τα πρότυπα καυσίμων και εκπομπών.

Πώς την αξιολογούν οι αναλυτές

Παρά το γεγονός ότι η Tesla ξεχωρίζει για την εστίασή της στην ηλεκτροκίνηση, παραμένει ουσιαστικά μια επιχείρηση εντάσεως κεφαλαίου κατασκευής και πώλησης αυτοκινήτων, όπως και οι παραδοσιακοί κατασκευαστές. Όπως σημειώνει ο Στιβ Μαν, αναλυτής αυτοκινητοβιομηχανίας στο Bloomberg Intelligence, «οι παραδοσιακοί κατασκευαστές αυτοκινήτων είναι ευκολότερο να αξιολογηθούν, καθώς έχουν πιο προβλέψιμα κέρδη και ροές εσόδων. Το πώς τους αποτιμά κάθε αναλυτής εξαρτάται κυρίως από τις προσδοκίες του για τη συνολική αγορά αυτοκινήτων».

Ο Κόλιν Λάνγκαν της Wells Fargo & Co. εκφράζει μια πιο απαισιόδοξη άποψη για την Tesla μεταξύ των αναλυτών της Wall Street. Η τιμή-στόχος στα 120 δολάρια ανά μετοχή βασίζεται σε αποτίμηση 65 δολαρίων ανά μετοχή για την κύρια δραστηριότητα, δηλαδή τα ηλεκτρικά οχήματα και την ενέργεια.

Αντίθετα, ο Άνταμ Τζόνας της Morgan Stanley, μακροχρόνιος υποστηρικτής της Tesla, αποτιμά το τμήμα ηλεκτρικών οχημάτων στα 75 δολάρια ανά μετοχή στο βασικό του σενάριο και τιμή-στόχο 410 δολαρίων. Ο Τζόνας λαμβάνει υπόψη την πιθανότητα μελλοντικών εσόδων από τεχνολογίες όπως η αυτόνομη οδήγηση, η φόρτιση και οι υπηρεσίες συνδεσιμότητας δεδομένων.

Οι τεχνολογικές φιλοδοξίες της Tesla

Πέρα από τις υφιστάμενες δραστηριότητες της Tesla, η εταιρεία αναπτύσσει τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμη ξεπεράσει το στάδιο του πρωτοτύπου: τα πλήρως αυτόνομα οχήματα και το δίποδο ρομπότ Optimus, το οποίο η εταιρεία υποστηρίζει ότι μπορεί να εκτελεί «επικίνδυνες, επαναλαμβανόμενες ή βαρετές εργασίες».

Η Tesla έχει αναπτύξει το λογισμικό Full Self-Driving, έναν όρο που είναι παραπλανητικός, καθώς το FSD αποτελεί στην πραγματικότητα μια προηγμένη πλατφόρμα υποβοήθησης οδηγού που απαιτεί ανθρώπινη επίβλεψη, και όχι ένα πλήρως αυτόνομο σύστημα. Η τεχνολογία βασίζεται σε κάμερες που λειτουργούν ως «μάτια» του αυτοκινήτου, αντί για lidar ή radar, επιλογή που ο Μασκ θεωρεί φθηνότερη και ευκολότερη για παραγωγή σε μεγάλη κλίμακα.

Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους για την ασφάλεια, καθώς μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες σε συνθήκες χαμηλής ορατότητας, όπως ομίχλη ή έντονη αντανάκλαση του ήλιου. Η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας Αυτοκινητοδρόμων των ΗΠΑ διερευνά κατά πόσο το FSD, ακόμη και με ανθρώπινη επίβλεψη, παρουσιάζει ελαττώματα μετά από μια σειρά σοβαρών ατυχημάτων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Tesla προσπαθεί να εξελίξει το FSD σε ένα σύστημα ικανό να λειτουργεί διαφορετικούς τύπους οχημάτων χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η φιλοδοξία είναι να δημιουργηθεί ένα αυτόνομο δίκτυο μεταφοράς επιβατών που αρχικά θα χρησιμοποιεί τα υπάρχοντα μοντέλα της Tesla, πριν ενσωματώσει ένα ειδικά σχεδιασμένο όχημα, το Cybercab, το οποίο δεν θα διαθέτει τιμόνι ή πεντάλ.

Η αξία της Tesla

Οι υπολογισμοί του Νίκολας Κόλας, βετεράνου της Wall Street με εμπειρία άνω των τριάντα ετών στην κάλυψη της αυτοκινητοβιομηχανίας, δείχνουν ότι περίπου το 95% της τιμής της μετοχής της Tesla συνδέεται με τις μελλοντικές δυνατότητες της εταιρείας.

Η μεθοδολογία του είναι σχετικά απλή: η Tesla εκτιμάται ότι θα κερδίσει περίπου 2 δολάρια ανά μετοχή φέτος. Υποθέτοντας ότι αυτή η δυναμική κερδών παραμένει σταθερή, η αξία αυτής της ροής ταμειακών ροών εκτιμάται στα 20 δολάρια ανά μετοχή με βάση την τρέχουσα τιμή της μετοχής. Το υπόλοιπο, με την Tesla να κλείνει λίγο πάνω από τα 322 δολάρια στις 20 Ιουνίου, αντανακλά τις προσδοκίες για όσα μπορεί να επιτύχει η εταιρεία στο μέλλον.

Δεδομένου ότι τα τμήματα robotaxi και ρομπότ δεν παράγουν ακόμη έσοδα, η αποτίμηση αυτών των μελλοντικών δραστηριοτήτων είναι περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη. Οι εκτιμήσεις των αναλυτών για τη μελλοντική ανάπτυξη βασίζονται κυρίως στην αντίληψή τους για τις τεχνικές δυνατότητες της Tesla και όχι σε ιστορικά δεδομένα. Αντιμετωπίζοντας την πρόκληση της αποτίμησης τεχνολογιών με σημαντικές δυνατότητες να επιφέρουν υψηλά κέρδη στο μέλλον, σε έναν χώρο με ελάχιστους πραγματικούς ανταγωνιστές, οι περισσότεροι αναλυτές της Wall Street προσεγγίζουν το ζήτημα με τη λογική του επενδυτή VC.

Οι επενδυτές VC, που συχνά χρηματοδοτούν νεοφυείς ή νεαρές επιχειρήσεις χωρίς σταθερά έσοδα, εξετάζουν το μέγεθος της αγοράς στην οποία απευθύνεται το προϊόν, κάνουν μια τεκμηριωμένη εκτίμηση για τα μελλοντικά κέρδη, συγκρίνουν με αντίστοιχες εισηγμένες εταιρείες και καταλήγουν σε μια πιθανή αποτίμηση. Πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία που ενέχει τον κίνδυνο υπερβολικής κερδοσκοπίας.