Η γραφειοκρατία, το πολυδαίδαλο θεσμικό πλαίσιο αλλά και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού συνεχίζουν να αποτελούν τα μεγάλα εμπόδια για το ελληνικό επιχειρείν, την ίδια στιγμή που για τις περισσότερες επιχειρήσεις στη χώρα μία ακόμα βασική παράμετρος είναι η διαδοχή καθώς οι περισσότερες από αυτές είναι οικογενειακές επιχειρήσεις και το θέμα της συνέχειας απασχολεί ιδιαιτέρως τους ιδιοκτήτες τους.
Η χρήση ιδίων κεφαλαίων αποτελεί τη βασική πηγή χρηματοδότησης για δύο στους τρεις επιχειρηματίες
Σύμφωνα με την έρευνα EY Entrepreneurship Barometer Ελλάδα 2025, που κατέγραψε τις απόψεις 135 ελλήνων επιχειρηματιών σχετικά με βασικές πτυχές της επιχειρηματικότητας, όπως τα επενδυτικά και χρηματοδοτικά σχέδια, το ανθρώπινο δυναμικό, το γενικότερο επιχειρηματικό οικοσύστημα, καθώς και οι στρατηγικές και προκλήσεις των οικογενειακών επιχειρήσεων, στο περιβάλλον που διαμορφώνεται, οι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι τον αρνητικότερο αντίκτυπο στην ασφάλεια της επιχείρησής τους κατά το επόμενο δωδεκάμηνο θα επιφέρουν τα υψηλότερα λειτουργικά εργατικά κόστη, αναδεικνύοντας την ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση κόστους, ενώ ως σημαντικότερα εμπόδια για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα υπογραμμίζουν τη γραφειοκρατία και την πολυπλοκότητα του ρυθμιστικού περιβάλλοντος (77%) καθώς και την αυξανόμενη έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού (50%).
Ειδικότερα για το επόμενο διάστημα, οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα αναμένουν ότι τον σημαντικότερο αρνητικό αντίκτυπο θα έχουν οι παράγοντες που συνδέονται με το κόστος. Αυτό περιλαμβάνει τα λειτουργικά (83%) και τα εργατικά κόστη (81%), αλλά και γενικότερα τις πληθωριστικές πιέσεις (76%).
Ως προς τις επιμέρους παραμέτρους που αναμένουν ότι θα επηρεάσουν το κόστος της επιχείρησής τους, στην κορυφή της κατάταξης βρίσκονται τα εργατικά κόστη, με τους μισούς (50%) να εκτιμούν ότι θα έχουν μεγάλη και 30% μέτρια επιρροή, ενώ στη δεύτερη και την τρίτη θέση είναι τα κόστη πρώτων υλών και προμηθευτών (44%) και οι δαπάνες ενέργειας και κοινής ωφέλειας (33%), με το 71% να εκτιμά και για τα δύο αυτά κόστη ότι θα έχουν μεγάλη ή μέτρια επίδραση στην αύξηση του κόστους.
Οι επενδύσεις
Την ίδια ώρα, οι επιχειρηματικές επενδύσεις αποτελούν βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη, την καινοτομία και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο το τοπίο των επενδυτικών επιλογών και προτεραιοτήτων των επιχειρήσεων καθορίζουν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν και οι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, καθώς μόνο το 19% στηρίζεται κυρίως σε τραπεζικό δανεισμό.
Η χρήση ιδίων κεφαλαίων αποτελεί τη βασική πηγή χρηματοδότησης για δύο στους τρεις επιχειρηματίες (66%) και το 8% βασίζεται σε εξωτερικούς επενδυτές ή ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (private equity) ή κρατικές επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις (6%). Στην Ελλάδα την ισχυρότερη πρόθεση επενδύσεων καταγράφουν οι εταιρείες της βιομηχανίας και των καταναλωτικών προϊόντων, με πρώτη προτεραιότητα την αγορά ή αναβάθμιση εξοπλισμού ή μηχανημάτων (79% και 80%, αντίστοιχα), ενώ επενδύσεις στα συστήματα και το λογισμικό πληροφορικής σχεδιάζουν το 62% και το 60%, αντίστοιχα, και στους δύο κλάδους.
Όσο για το ιδιοκτησιακό καθεστώς στην Ελλάδα, οι έξι στις δέκα επιχειρήσεις δήλωσαν ότι είναι οικογενειακές. Σχεδόν τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις (73%) μετρούν περισσότερα από 20 χρόνια λειτουργίας, ενώ μόλις 1% ιδρύθηκε την τελευταία διετία. Ενα σημαντικό ποσοστό όσων συμμετείχαν στην έρευνα για την Ελλάδα (39%) κληρονόμησε την επιχείρηση ή την ίδρυσε μέλος της οικογένειάς του. Μεταξύ όσων ίδρυσαν οι ίδιοι την επιχείρηση, οι περισσότεροι είχαν συνέταιρους (32%), ενώ 24% μόνοι τους και 6% δήλωσαν ότι εξαγόρασαν μια υπάρχουσα εταιρεία.