«Την τελευταία 15ετια βιώνουμε την αναγέννηση του ελληνικού κρασιού, εκτός αλλά και εντός συνόρων. Πλέον το βλέπουμε στην πράξη ότι το ελληνικό κρασί δεν είναι απλά μια “εξωτική” πρόταση αλλά μια ολοένα και περισσότερο συνειδητή επιλογή αγοράς από τον επαγγελματία και τον οινόφιλο του εξωτερικού», τονίζει ο νέος πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) Στέλλιος Μπουτάρης, σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, που παραχώρησε στον ΟΤ.
Ο γνωστός οινοποιός του Κτήματος κυρ-Γιάννη, τρίτης γενιάς εκπρόσωπος της οικογένειας Μπουτάρη, που ανέλαβε το τιμόνι του ΣΕΟ από τις αρχές Ιουνίου, μιλά στον ΟΤ για το όραμα, τη φήμη, την στρατηγική ανάπτυξη του αμπελοοινικού κλάδου, την πορεία του ελληνικού κρασιού στις ξένες αγορές αλλά και τις πολιτικές και θεσμικές παρεμβάσεις, που απαιτούνται για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου.
«Το ελληνικό κρασί διανύει την πιο δυναμική στιγμή της ιστορίας του – παρά τις μεγάλες προκλήσεις που βιώνει ο κλάδος διεθνώς. Όμως μόνο μέσα από τη στρατηγική συλλογική δράση και τη βιώσιμη ανάπτυξη το ελληνικό κρασί θα γίνει διαχρονικά επίκαιρο»
Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη του Στέλλιου Μπουτάρη στον ΟΤ:
Το όραμα
-Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες και στρατηγικοί στόχοι του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου για τα επόμενα χρόνια; Ποιο είναι το όραμά σας για τον ελληνικό αμπελώνα;
Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου είναι η φωνή του ελληνικού κρασιού. Ηγείται του διαλόγου με την Πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, προασπίζει τα συμφέροντα του κλάδου απέναντι σε όλες τις πολιτικές και εξελίξεις που επηρεάζουν -άμεσα ή έμμεσα- τον κλάδο εντός και εκτός συνόρων. Εξ ορισμού λοιπόν, η φωνή πρέπει να είναι δυνατή, ενιαία και σύγχρονη. Πόσω μάλλον σε έναν κλάδο μικρό σε απόλυτα νούμερα, αλλά με μεγάλη, πολυδύναμη – και εξαγώγιμη – αξία τόσο ως αγροδιατροφικό προϊόν όσο και ως άξονας τουρισμού «εμπειρίας», αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας, του πολιτισμού, της σύγχρονης κουλτούρας, της βιωσιμότητας και ταυτότητας της χώρα μας.
Γι’ αυτό και η προσέλκυση νέων μελών είναι από τις βασικές μας προτεραιότητες. Σήμερα τα 127 μέλη του ΣΕΟ αντιπροσωπεύουν το 70% του συνολικού όγκου παραγωγής, το 80% της εμπορίας και το 90% των εξαγωγών του ελληνικού κρασιού. Ο στόχος όμως είναι να ξεπεράσουμε τα 150 μέλη την επόμενη διετία, ενσωματώνοντας με ακόμη πιο ουσιαστικό τρόπο το νέο επιχειρηματικό τοπίο του κλάδου που απαριθμεί περί των 1.600 οινοποιείων.
Ο Σύνδεσμος πρέπει να επικοινωνήσει με ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ότι είναι ένα εργαλείο συνένωσης και αντιπροσώπευσης όλων των παραγωγών. Να συνεχίσει να είναι πρωτεργάτης προς αυτή την κατεύθυνση, να αφουγκράζεται τις ανάγκες και τους προβληματισμούς, να είναι καινοτόμος και εξωστρεφής, να δίνει καίριες λύσεις στα μικρά και να συμβάλει στη μετάβαση και προσαρμογή απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις. Και την ίδια στιγμή να βρίσκεται σε άρτιο βηματισμό με τους άλλους φορείς του κλάδου – ΕΔΟΑΟ (Wines of Greece), ΚΕΟΣΟΕ, ΣΕΟΑΠ, ΣΜΟΕ, περιφερειακές και τοπικές οργανώσεις.
Το όραμά μου για τον ελληνικό αμπελώνα θεωρώ ότι είναι όραμα όλων των παραγωγών ανεξαιρέτως. Το ελληνικό κρασί διανύει την πιο δυναμική στιγμή της ιστορίας του – παρά τις μεγάλες προκλήσεις που βιώνει ο κλάδος διεθνώς. Συνεχώς δοκιμάζουμε εξαιρετικές δουλειές νέων ανθρώπων που ξεκινούν την προσπάθειά τους, χειροκροτάμε παγκόσμιες διακρίσεις οινοποιών και κρασιών. Η ατομική επιτυχία είναι πάρα πολύ σημαντική. Όμως μόνο μέσα από τη στρατηγική συλλογική δράση και τη βιώσιμη ανάπτυξη το ελληνικό κρασί θα γίνει διαχρονικά επίκαιρο.
«Η ανάγκη θεσμοθέτησης μιας μακροπρόθεσμης εθνικής στρατηγικής για το κρασί, που θα ενισχύει την ποιότητα, την ανταγωνιστικότητα και το βιώσιμο μέλλον του κλάδου, είναι απαραίτητη»
Εθνική στρατηγική για το κρασί
-Ποιες πολιτικές ή θεσμικές παρεμβάσεις θεωρείτε απαραίτητες για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου;
Το χαρακτηριστικό του κλάδου μας είναι ο κατακερματισμός. Πολύ μικροί κλήροι στο αμπέλι, πολύ μικρές οινοποιητικές επιχειρήσεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Αυτό πρακτικά σημαίνει αδυναμία επενδύσεων. Επιτρέψτε μου να αναφέρω ένα παράδειγμα από τη θέση μου ως Οινοποιός του Κτήματος Κυρ-Γιάννη. Πριν από ένα χρόνο καταφέραμε να γίνουμε το πρώτο ελληνικό οινοποιείο που εντάχθηκε στο INTERNATIONAL WINERIES FOR CLIMATE ACTION, μια διεθνώς αναγνωρισμένη ομάδα συνεργασίας κορυφαίων οινοποιείων του κόσμου που αναπτύσσουν και ανταλλάσσουν τεχνογνωσία για τον μηδενισμό του ανθρακικού αποτυπώματος του κλάδου και την προσαρμοστικότητά του στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Μια τέτοια συστηματική επένδυση σε κόστος και εξειδικευμένα στελέχη είναι απαγορευτική για τα περισσότερα οινοποιεία. Αυτό σημαίνει ότι αφήνουμε τα πράγματα στην τύχη τους και όποιος αντέξει;
Φυσικά και όχι. Για αυτό και η ανάγκη θεσμοθέτησης μιας μακροπρόθεσμης εθνικής στρατηγικής για το κρασί, που θα ενισχύει την ποιότητα, την ανταγωνιστικότητα και το βιώσιμο μέλλον του κλάδου, είναι απαραίτητη. Ενδεικτικά αναφέρω τη στήριξη του επαγγελματία αμπελουργού με κίνητρα για συλλογικά σχήματα όπως οι ομάδες παραγωγών, στρατηγική για αναδιάρθρωση του αμπελώνα και διατήρηση του δυναμικού του, αλλά και για επέκταση με νέες φυτεύσεις. Προστασία των γηγενών ποικιλιών. Έμφαση στην καινοτομία και την έρευνα, ανάπτυξη και εκπαίδευση σε τεχνογνωσία με στόχο την προσαρμογή απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Μείωση της φορολογικής και γραφειοκρατικής επιβάρυνσης των οινοποιείων. Σε θεσμικό επίπεδο, αναβάθμιση της διοίκησης -αρμόδιων φορέων και παραγωγών- ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα, η ταχύτητα και η ευελιξία στη διάθεση πόρων. Επικαιροποίηση της οινικής νομοθεσίας ώστε να είναι ένα σύγχρονο εργαλείο ανάδειξης της ποιότητας και όχι παρωχημένη γραφειοκρατία. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το κρασί, στην Ελλάδα και παγκοσμίως, είναι σύνθετες. Κανείς δεν μπορεί μόνος του. Χωρίς αμπέλι δεν υπάρχει κρασί, χωρίς στρατηγική δράση δεν υπάρχει αμπέλι.
Ο στόχος από τον οποίον δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε κατά τη γνώμη μου είναι ένας: όλη η προσπάθεια να εντάσσεται οργανικά και με σαφήνεια κάτω από την ομπρέλα «Wines of Greece»
Αναγέννηση του ελληνικού κρασιού
-Ποιοι παράγοντες θεωρείτε ότι επηρεάζουν περισσότερο τη φήμη του ελληνικού κρασιού στο εξωτερικό;
Βρίσκομαι στον κλάδο σχεδόν 40 χρόνια. Την τελευταία 15ετια βιώνουμε την αναγέννηση του ελληνικού κρασιού, εκτός αλλά και εντός συνόρων. Πλέον το βλέπουμε στην πράξη ότι το ελληνικό κρασί δεν είναι απλά μια «εξωτική» πρόταση αλλά μια ολοένα και περισσότερο συνειδητή επιλογή αγοράς από τον επαγγελματία και τον οινόφιλο του εξωτερικού. Η φήμη, όπως γνωρίζετε, κτίζεται κυρίως πάνω σε δύο πόδια. Την ποιότητα και την προσλαμβάνουσα αξία -τη δύναμη του branding – ενός προϊόντος. Στο πρώτο, η εξαιρετική δουλειά των οινοπαραγωγών στην ανάδειξη του πλούτου και της ποικιλομορφίας του ελληνικού αμπελώνα με όραμα και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, είναι αδιαμφισβήτητη κινητήριος δύναμη.
Το branding του ελληνικού κρασιού βρήκε χώρο και ευκαιρίες μέσα από το Στρατηγικό Σχέδιο Προώθησης και Marketing που εκπονήθηκε -το πρώτο ανάλογο εγχείρημα στον αγροδιατροφικό κλάδο.
Σήμερα, δουλεύουμε σε συνεργασία με την ΕΔΟΑΟ και την ΚΕΟΣΟΕ την απαραίτητη επικαιροποίησή του με στόχο το επόμενο βήμα που, αφενός θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού κρασιού σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον με τεράστιους παίκτες αλλά και συνεχώς νέες ανακαλύψεις, αφετέρου θα επιδείξει εγρήγορση, ενσυναίσθηση και δράση στους άξονες της βιωσιμότητας και της καινοτομίας, καθώς και των μεταβαλλόμενων καταναλωτικών συμπεριφορών της νέας γενιάς οινόφιλων διεθνώς.
Πριν κάποια χρόνια αρκούσε η χώρα παραγωγής, λίγο αργότερα το όνομα του παραγωγού για να επιλεγεί ένα κρασί. Σήμερα η φιλοσοφία και η στάση -το λεγόμενο business ethics- ενός οινοποιείου αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα.
Κάτω από την ομπρέλα «Wines of Greece»
-Ποιες αγορές θεωρείτε στρατηγικής σημασίας για την εξαγωγή ελληνικού κρασιού; Τι προγράμματα προώθησης εφαρμόζετε για να ενισχύσετε την παρουσία των ελληνικών κρασιών στις ξένες αγορές;
Οι αγορές με οινική κουλτούρα αλλά και επιδραστικότητα, θεωρώ ότι είναι στρατηγικής σημασίας για το ελληνικό κρασί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Ηνωμένο Βασίλειο με τη δυναμική οινική σκηνή του στα αστικά κέντρα που δίνει χώρο και ευκαιρίες σε μικρότερες ή ανερχόμενες αμπελοοινικές χώρες και μπορεί να δημιουργεί και να «εξάγει» τάσεις και brands. Αντίστοιχης σημασίας είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, οι Σκανδιναβικές χώρες, η Ιαπωνία, η Αυστραλία. Φυσικά και η Γερμανία, μια παραδοσιακή αγορά για το ελληνικό κρασί.
Στις αγορές – στόχους τρέχουν προγράμματα προώθησης που οργανώνονται και συγχρηματοδοτούνται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς συμπεριλαμβάνοντας δράσεις προς επαγγελματίες και καταναλωτές ανά περίπτωση -roadshows, B2B meetings, συμμετοχή σε εκθέσεις, fam trips επιλεγμένων ομάδων σε αμπελοοινικές περιοχές της χώρας κοκ. Είναι πολύτιμα εργαλεία χωρίς αμφιβολία.
Ο στόχος από τον οποίον δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε κατά τη γνώμη μου είναι ένας: όλη η προσπάθεια να εντάσσεται οργανικά και με σαφήνεια κάτω από την ομπρέλα «Wines of Greece». Αυτό είναι το βασικό όχημα που αγκαλιάζει και ενδυναμώνεται μέσα από την ποικιλομορφία των επιμέρους περιφερειών και αμπελοοινικών περιοχών. Η Σαντορίνη, η Κρήτη, η Πελοπόννησος, η Μακεδονία, η Θράκη, οι νησιωτικές περιοχές -αναφέρω ενδεικτικά- είναι σπουδαία, μοναδικά μέρη ενός δυνατού και σαγηνευτικού συνόλου. Αυτή η ταυτότητα πρέπει να είναι ξεκάθαρη στους παραλήπτες του μηνύματος του ελληνικού κρασιού.
Οι πιο σημαντικές πλατφόρμες εξωστρέφειας του ελληνικού κρασιού βρίσκονται εντός συνόρων
Τα «όπλα» του ελληνικού αμπελώνα
-Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για την εξωστρέφεια των ελληνικών ετικετών; Πώς μπορεί το ελληνικό κρασί να διαφοροποιηθεί περισσότερο σε σχέση με άλλες μεσογειακές χώρες;
Οι γηγενείς ποικιλίες θεωρώ ότι είναι από τα μεγαλύτερα όπλα του ελληνικού αμπελώνα. Είναι εκπληκτικό να αναλογιστεί κανείς πως ένας τόσο μικρός σε έκταση αμπελώνας όπως της χώρας μας -σημειώνω ότι είμαστε όσο το 1/5 του Bordeaux- έχει τέτοιον πλούτο. Αυτή είναι η πηγή που μπορεί να μας κρατάει στο προσκήνιο και να αναζωογονεί το ενδιαφέρον διεθνώς, σε συνδυασμό με την ιστορία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα, και το πανέμορφο φυσικό τοπίο.
Αυτό βέβαια προϋποθέτει την ύπαρξη μιας στρατηγικής και ενός σχεδίου. Δεν πετάμε απλά «πυροτεχνήματα» με άτακτο και αποσπασματικό τρόπο. Ούτε κανιβαλίζουμε ή απαξιώνουμε τα ήδη καταξιωμένα. Το μεγαλύτερο λάθος είναι να μπούμε σε μια λογική «smartphones» όπου σε 6 μήνες αυτό που αγόρασες μπορεί να αντικατασταθεί από κάτι καλύτερο. Το κρασί και το αμπέλι έτσι και αλλιώς βασίζεται στην αρετή της υπομονής και επιμονής. Ακόμη και ποικιλίες που θεωρούμε ότι κατέχουμε, όπως το Ασύρτικο και το Ξινόμαυρο, πιστεύω ακράδαντα ότι έχουμε ακόμα πολλά να ανακαλύψουμε. Φανταστείτε στη Λημνιώνα, τη Μονεμβασιά, ην Κυδωνίτσα, ή το Πλυτό.
Τέλος να μην ξεχνάμε ότι οι πιο σημαντικές πλατφόρμες εξωστρέφειας του ελληνικού κρασιού βρίσκονται εντός συνόρων. Και αναφέρομαι στον τουρισμό, τη φιλοξενία και την εστίαση. Αυτή είναι η πιο βιωματική, αυθεντική γνωριμία με το ελληνικό κρασί στο πλαίσιο της γαστρονομίας και της εμπειρίας – αίσθησης του τόπου.
