Η εικόνα των malls στην Αμερική, των επί δεκαετίες «ναών» της κατανάλωσης, έχει αρχίσει να αλλάζει.
Εκεί που κάποτε τα πολυκαταστήματα Macy’s και Sears, κυριαρχούσαν, σήμερα βλέπουμε στη θέση τους νέους και ετερόκλητους μισθωτές: εκκλησίες, βιβλιοπωλεία όπως η Barnes & Noble, γυμναστήρια και bowling αλλά και υπεραγορές και αλυσίδες ψυχαγωγίας και εστίασης.
Η στρατηγική είναι σαφής: τα εμπορικά κέντρα δεν είναι απλά χώροι αγορών αλλά τόποι κοινωνικοποίησης και εμπειρίας. Χρειάζονται ένα μείγμα εμπειριών, δραστηριοτήτων και κοινωνικών λειτουργιών, ώστε να παραμένουν ζωντανά.
Η νέα εποχή των malls περιλαμβάνει και… Εκκλησίες
Το Dayton Mall στο Οχάιο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της πορείας πολλών αμερικανικών εμπορικών κέντρων: άνθηση τις πρώτες δεκαετίες, στασιμότητα και τελικά παρακμή, ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο παραδοσιακών brands όπως τα Sears και Bon Ton. Αντί όμως να μείνει με άδεια τετραγωνικά, ο χώρος της Sears βρήκε μια εντελώς διαφορετική χρήση: φιλοξενεί σήμερα την εκκλησία Crossroads, η οποία προσέλκυσε νέο κοινό και μετέτρεψε το mall σε σημείο κοινωνικής συνάντησης.
Εύλογα τίθεται το ερώτημα αν μια εκκλησία χωράει σε ένα mall που δοκιμάζεται. Ο πάστορας της Crossroads στο Ντέιτον, Matt Castleman, παραδέχθηκε ότι υπήρξαν αρχικές επιφυλάξεις. «Ο κόσμος ρωτούσε: είναι σοφό να δέσεις την εκκλησία σου με ένα εμπορικό κέντρο;» λέει στο CNBC.
«Έχουμε 400 με 500 άτομα την εβδομάδα που έρχονται χωρίς να έχουν καμία σχέση με την εκκλησία», λέει ο Castleman. «Μετά τη λειτουργία, έφηβοι κυκλοφορούν στο εμπορικό κέντρο, τρώνε στο food court και επιστρέφουν στην εκκλησία με τσάντες από καταστήματα όπως η Dick’s Sporting Goods».
«Μετά τη λειτουργία, έφηβοι κυκλοφορούν στο εμπορικό κέντρο, τρώνε στο food court και επιστρέφουν στην εκκλησία με τσάντες από καταστήματα όπως η Dick’s Sporting Goods»
Η αντικατάσταση των παλιών καταστημάτων με νέες, πιο εξειδικευμένες επιχειρήσεις –όπως στην περίπτωση του Dayton Mall με την εκκλησία– είναι ακριβώς το είδος «διασταυρούμενης κατανάλωσης» που αναζητούν οι ιδιοκτήτες.
Cross-shopping που οδηγεί στην ανάπτυξη
Η έννοια του «cross-shopping» –δηλαδή η προσέλκυση διαφορετικών κοινοτήτων και ηλικιακών ομάδων στον ίδιο χώρο– έχει αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των νέων εμπορικών κέντρων.
Η Kirsten Lee, εκτελεστική αντιπρόεδρος πολυτελών μισθώσεων, λέει στο CNBC ότι η Gen Z αγαπάει τα malls για τη φυσική εμπειρία και την κοινωνικότητα, ειδικά μετά την πανδημία.
Γι’ αυτό η Gen Z τα αγκαλιάζει ξανά, ενώ οι ιδιοκτήτες επενδύουν σε καινοτόμα μείγματα λιανικής, εστίασης, ψυχαγωγίας και πολιτισμού.
Δεδομένα της Placer.ai δείχνουν αύξηση επισκεψιμότητας στα κλειστά malls, με τους επισκέπτες να τα προτιμούν όχι μόνο για ψώνια, αλλά και για εκδηλώσεις, εστίαση και κινηματογράφο.
Η Barnes & Noble μάλιστα καταγράφει εντυπωσιακή απόδοση: στο Coronado Center στο Νέο Μεξικό το βιβλιοπωλείο αντιστοιχούσε στο 7,9% των επισκέψεων το 2024, ξεπερνώντας Macy’s και JCPenney. Ο retailer σκοπεύει να ανοίξει δέκα νέα καταστήματα σε κλειστά malls φέτος.
Ειδικοί επισημαίνουν στο CNBC ότι η επιτυχία των malls βασίζεται και στη νοσταλγία.
«Οι Gen X και millennials πέρασαν την εφηβεία τους στα malls – στο food court με φίλους, στα καταστήματα αρωμάτων, στo «άραγμα», σημειώνει η ψυχοθεραπεύτρια Dr. Vassilia Binensztok.
«Για πολλούς, το να πάνε ξανά στο mall ξυπνά μνήμες και τους κάνει να νιώθουν ο εαυτός τους».
Από χώρος αγορών σε hubs κοινωνικής ζωής
Η εμπειρία των ΗΠΑ δείχνει ότι το εμπορικό κέντρο δεν είναι πλέον απλά «χώρος αγορών», αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε κοινόχρηστο hub κοινωνικής ζωής.
Πρόκειται για μια τάση που σταδιακά βρίσκει έδαφος και στην Ευρώπη, με την Ελλάδα να μπαίνει πλέον δυναμικά σε αυτή τη νέα εποχή μέσα από μεγάλα projects ανάπτυξης.
Κι αν η αμερικανική εμπειρία δείχνει το μονοπάτι, στην Ελλάδα τα malls μπαίνουν σε μια νέα φάση ανάπτυξης, με μεγάλα projects που συνδυάζουν real estate, εμπόριο, ψυχαγωγία και επένδυση στην τοπική κοινωνία.
Σκλαβενίτης & ΤΕΡΝΑ: Ένα εμβληματικό project στον Ρέντη
Ο όμιλος Σκλαβενίτη, εκτός από αδιαμφισβήτητος leader στα σούπερ μάρκετ, εξελίσσεται σε σημαντικό παίκτη του real estate. Η ανάπλαση του ιστορικού εργοστασίου Πίτσος στον Ρέντη, με ανάδοχο την ΤΕΡΝΑ, αποτελεί έργο-σταθμό.
Στο οικόπεδο των 52 στρεμμάτων, όπου για 62 χρόνια παράγονταν οικιακές συσκευές, σχεδιάζεται ένα πολυλειτουργικό συγκρότημα με υπεραγορά, χώρους εστίασης, παιδότοπο, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων και γραφεία.
Ο σεβασμός στην ιστορικότητα του κελύφους και των χαρακτηριστικών θόλων του κτιρίου ενώνει το παρελθόν με το μέλλον.
Το project αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά επενδύσεων της Σκλαβενίτης, όπως η μετατροπή της Ιζόλα στο Ρέντη σε hypermarket και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις.
Με κόστος που ξεπερνά τα 26 εκατ. ευρώ, η νέα ανάπτυξη αναμένεται να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να αναβαθμίσει ολόκληρη την περιοχή του Ρέντη, σηματοδοτώντας μια νέα σχέση ανάμεσα στον κολοσσό του retail και τον αστικό ιστό.
The Ellinikon Mall & Riviera Galleria: Η Lamda «χτίζει» το μέλλον
Η Lamda Development επενδύει συνολικά πάνω από 1 δισ. ευρώ σε δύο νέα projects στο Ελληνικό: το The Ellinikon Mall και το Riviera Galleria.
Το The Ellinikon Mall, με 280 καταστήματα και μισθώσιμη επιφάνεια 100.000 τ.μ., θα είναι το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της χώρας και ένα από τα μεγαλύτερα της Νότιας Ευρώπης.
Σχεδιασμένο από το αρχιτεκτονικό γραφείο AEDAS, φιλοδοξεί να γίνει σημείο αναφοράς στη Βουλιαγμένης, με εντυπωσιακή ποικιλία retail και ψυχαγωγίας.
Λίγο πιο δίπλα, στο παραλιακό μέτωπο, η Riviera Galleria με υπογραφή Kengo Kuma υπόσχεται έναν πιο premium χαρακτήρα, με 23.000 τ.μ. καταστημάτων και χώρων αναψυχής.
Η ανάπτυξη, που ήδη έχει κλείσει πάνω από το 60% των μισθώσεων, θα αποτελέσει ένα νέο «σήμα κατατεθέν» της Αθηναϊκής Ριβιέρας.
Με αυτά τα δύο projects, η Lamda δεν φέρνει απλώς εμπορικά κέντρα, αλλά νέα hubs ζωής και πολιτισμού που θα διαμορφώσουν την καθημερινότητα των επόμενων δεκαετιών.
River West & Mare West: Η στρατηγική της Noval
Η Noval Property επενδύει δυναμικά σε δύο εμβληματικά malls: το River West στην Αθήνα και το Mare West στην Κόρινθο.
Το River West συγκέντρωσε 6 εκατ. επισκέπτες το 2023 και ήδη αναβαθμίζεται με στόχο ολοκλήρωσης έως το 2026.
Σχέδια όπως η δημιουργία spa και νέοι χώροι ψυχαγωγίας στοχεύουν σε ακόμα μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και υψηλότερες αποδόσεις μισθώσεων.
Στην Κόρινθο, το Mare West προσελκύει 2,5 εκατ. επισκέπτες ετησίως και σχεδιάζεται η επέκτασή του προς τα πρώην βιομηχανικά ακίνητα της Βιοχάλκο, εκμεταλλευόμενο την αυξημένη ζήτηση.
Το mall λειτουργεί ήδη ως σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής, ενώ η στρατηγική ανάπτυξης της Noval δείχνει ότι θα ενισχυθεί περαιτέρω η θέση του στην τοπική οικονομία.
Village του Ρέντη: Οι Αντετοκούνμπο φέρνουν sports & entertainment
Το Village Shopping & More στον Ρέντη περνά σε νέα εποχή χάρη στη συνεργασία της οικογένειας Αντετοκούνμπο με την Premia Properties και τον επενδυτή Ηλία Γεωργιάδη.
Με επένδυση που ξεπερνά τα 14 εκατ. ευρώ, σχεδιάζεται η μετατροπή του συγκροτήματος σε ένα sports & entertainment park.
Οι Village κινηματογράφοι παραμένουν στο επίκεντρο, αλλά προστίθενται νέοι χώροι άθλησης, ψυχαγωγίας και branded καταστήματα με το όνομα της οικογένειας Αντετοκούνμπο.
Η στρατηγική είναι σαφής: όχι ένα ακόμη κλασικό mall, αλλά ένας πολυχώρος που θα αποτελέσει πόλο έλξης για οικογένειες και νέους, συνδυάζοντας κινηματογράφο, φαγητό, άθληση και ψυχαγωγία.
Με απόδοση στόχου 10% για τους επενδυτές και σχέδια για μελλοντικές συνεργασίες, το project του Ρέντη δείχνει πώς η νέα γενιά επιχειρηματιών αλλάζει το retail game στην Ελλάδα.
Τα malls ξαναγράφουν την ταυτότητά τους
Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ελλάδα, το mall δεν είναι πλέον απλά «κατάστημα με στέγη».
Είναι χώρος εμπειρίας, κοινωνικοποίησης και επένδυσης.
Εκκλησίες, bowling, βιβλιοπωλεία ή sports parks μπορεί να μοιάζουν ξένα σε ένα εμπορικό κέντρο, αλλά η πραγματικότητα δείχνει ότι αυτή θα είναι η πορεία των νέων εμπορικών κέντρων που δίνουν ζωή και κερδοφορία.
