Γερμανία: Η αδυναμία της μπορεί να είναι η σωτηρία της Γαλλίας

Η παράξενη ηρεμία που επικρατεί στις χρηματοπιστωτικές αγορές, παρά την πτώση μιας ακόμη γαλλικής κυβέρνησης λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων, οφείλεται λιγότερο στην εμπιστοσύνη στην ισχύ της Γαλλίας και περισσότερο στην επίγνωση της αδυναμίας της Γερμανίας, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico.

Με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία να συνεχίζεται, τις ΗΠΑ να αποσύρονται από την Ευρώπη και τον γερμανικό στρατό σε κατάσταση χάους, οι αγορές στοιχηματίζουν ότι το Βερολίνο θα κάνει τα πάντα για να αποφύγει το άνοιγμα ενός ακόμη μετώπου κοντά στα σύνορά του, σύμφωνα με αναλυτές. Θεωρούν τη σιωπή της Γερμανίας ως απάντηση στα εξελισσόμενα γεγονότα ως σιωπηρή επιβεβαίωση.

«Το Βερολίνο αναγνωρίζει ότι, στο τρέχον γεωπολιτικό κλίμα, δεν μπορεί να διακινδυνεύσει την κλιμάκωση των προβλημάτων χρέους της ευρωζώνης, ούτε να αντέξει εσωτερικές διαφωνίες», δήλωσε ο Jürgen Michels, επικεφαλής οικονομολόγος της BayernLB στο Μόναχο.

Η αποτυχία Μπαϊρού και η Λαγκάρντ

Η αποτυχία του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού να εξασφαλίσει την υποστήριξη του κοινοβουλίου για περικοπές ύψους 44 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους ενίσχυσε τις αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της Γαλλίας να προχωρήσει στις αναγκαίες προσαρμογές. Η Γαλλία, η οποία στο παρελθόν πλήρωνε μόνο λίγα σεντ παραπάνω από τη Γερμανία για να δανειστεί για 10 χρόνια, τώρα πρέπει να πληρώνει περισσότερα από την Ελλάδα και όσα η Ιταλία. Ωστόσο, οι φόβοι ότι θα καταρρεύσει υπό το βάρος του χρέους της έχουν μέχρι στιγμής περιοριστεί.

Παρά ταύτα, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να αναλάβει δράση, λέγοντας στο Radio Classique την περασμένη εβδομάδα ότι η ΕΚΤ «παρακολουθεί στενά» το πόσο αυξάνεται το κόστος δανεισμού της Γαλλίας σε σχέση με αυτό της Γερμανίας — μια παρατήρηση που ορισμένοι ερμήνευσαν ως υπαινιγμό για την εφαρμογή του Μέσου Προστασίας της Μετάδοσης (TPI) της κεντρικής τράπεζας, εάν χρειαστεί. Το TPI επιτρέπει στην ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα των χωρών μελών, εάν θεωρεί ότι η αδικαιολόγητη μεταβλητότητα εμποδίζει τα επιτόκιά της να λειτουργούν όπως προβλέπεται.

Η Λαγκάρντ θα πρέπει αναμφίβολα να λάβει μέτρα για τη σταθεροποίηση της επισφαλούς κατάστασης της Γαλλίας

Σιωπή

Στο παρελθόν, τέτοιου είδους δηλώσεις από την ΕΚΤ θα είχαν προκαλέσει άμεση αντίδραση από το Βερολίνο. Όταν δημιουργήθηκε το TPI, ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ηγέτης της αντιπολίτευσης εκείνη την εποχή, το καταδίκασε ως αντισυνταγματική υπέρβαση εξουσίας από την ΕΚΤ και ο τότε υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ επανέλαβε τo σχόλι;o του. Αυτή τη φορά… σιωπή. Σε πρόσφατη ανάρτηση στο blog του, ο Ρόμπιν Μπρουκς, ανώτερος ερευνητής στο Brookings Institution της Ουάσιγκτον, χαρακτήρισε τη σιωπή «αξιοσημείωτη».

«Αυτού του είδους τα σχόλια ήταν ο χειρότερος εφιάλτης της Γερμανίας πριν από την εισαγωγή του ευρώ», έγραψε ο Brooks, προσθέτοντας ότι η χώρα έχει «μεταμορφωθεί σε μια οιονεί δημοσιονομική αρχή» με την προθυμία της να «μικροδιαχειρίζεται» τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων.

Σήμερα, ακόμη και τα μέλη του CDU του Μερτς συζητούν τις αγορές ομολόγων της ΕΚΤ με μια αδιαφορία που κάποτε θα είχε τρομοκρατήσει τον αείμνηστο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πολιτικό αρχιτέκτονα του ευρώ και εμβληματική φιγούρα της λιτότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης του δημόσιου χρέους.

«Όλες οι χώρες της ευρωζώνης βρίσκονται στην ίδια κατάσταση», δήλωσε ο βουλευτής της CDU Ρόντερικ Κίσεβετερ. «Εάν η Γαλλία δεν είναι σε θέση να μειώσει μόνη της το δημόσιο χρέος της, η κα. Λαγκάρντ θα πρέπει αναμφίβολα να λάβει μέτρα για τη σταθεροποίηση της επισφαλούς κατάστασης της Γαλλίας. Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την αγορά κρατικών ομολόγων». Αν και τα σχόλια του Κίσεβετερ μπορεί να μην αντιπροσωπεύουν την επίσημη γραμμή — έχει τη φήμη ότι είναι ένας ελεύθερος στο λόγο και αντισυμβατικός εντός του κόμματός του — εξακολουθεί να είναι μέλος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Bundestag.

«Η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη στην ΕΕ»

Πού οφείλεται το νέο ύφος

Ο Κλέμενς Φούεστ, επικεφαλής του think tank ifo, αποδίδει το νέο ύφος στο γεγονός ότι το Βερολίνο κατανοεί ότι δεν μπορεί να αντέξει εντάσεις με το Παρίσι, την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης, σε μια εποχή που τα ζητήματα ασφάλειας είναι τόσο οξυμένα. «Οι γεωπολιτικές πιέσεις στην Ευρώπη είναι μεγάλες και η γαλλο-γερμανική συνεργασία είναι πιο σημαντική από ποτέ», δήλωσε, για να προσθέσει: «Η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη στην ΕΕ».

Ο Φούεστ θεωρεί επίσης τη σιωπή ως ένδειξη καλής διπλωματίας. «Οι Γερμανοί πολιτικοί γνωρίζουν ότι οι εκκλήσεις για λιτότητα από τη Γερμανία θα ήταν αντιπαραγωγικές στην τρέχουσα κατάσταση», δήλωσε. «Θα χρησίμευαν μόνο ως τροφή για τα κόμματα της δεξιάς και της αριστεράς του πολιτικού φάσματος».

Ο Γιούργκεν Σταρκ, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ το 2011 λόγω του ζητήματος της αγοράς ομολόγων, βλέπει τα πράγματα με πιο απαισιόδοξο μάτι.

Θα ήταν η Γερμανία διατεθειμένη να προσφέρει διμερή βοήθεια;

Η σιωπή ως σημάδι αδυναμίας

«Η σιωπή της Γερμανίας είναι επίσης ένα σημάδι αδυναμίας», δήλωσε στο POLITICO. «Θέλουν να αποφύγουν τις ερωτήσεις σχετικά με το τι θα κάνει η Γερμανία αν οι αγορές σταματήσουν να εμπιστεύονται τη Γαλλία. Θα ήταν η Γερμανία διατεθειμένη να προσφέρει διμερή βοήθεια; Θα συμφωνήσουν σε περισσότερη κοινή έκδοση ομολόγων ή θα αφήσουν την ΕΚΤ να ενεργοποιήσει το TPI;»

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg, Χόλγκερ Σμίντινγκ, πιστεύει ότι η απάντηση είναι ότι η Γερμανία θα συναινέσει στην αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ μέσω του TPI αν η κατάσταση επιδεινωθεί — αλλά μόνο αφού οι αυξανόμενες πιέσεις της αγοράς αναγκάσουν το Παρίσι να λάβει επαρκή μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Πιθανή λύση

Οι Σταρκ και Μίχελς πιστεύουν ότι η πιο πιθανή λύση για την έξοδο από την τρέχουσα κρίση είναι η Γερμανία να συμφωνήσει σε κάποιο σχέδιο στο πλαίσιο του οποίου η ΕΕ θα αναλάβει αποτελεσματικά μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού της Γαλλίας. Ο Μίχελς υποστήριξε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε να επικαλεστεί την κατάρρευση της κυβέρνησής του και να χρησιμοποιήσει τον κίνδυνο σχηματισμού της επόμενης κυβέρνησης από το ακροδεξιό Εθνικό Ράλι για να πιέσει το Βερολίνο να συνάψει νέα συμφωνία δανεισμού.

Ο Merz είχε εκφραστεί έντονα κατά οποιασδήποτε επέκτασης ή παράτασης του κοινού δανεισμού αμέσως μετά την άνοδό του στην εξουσία νωρίτερα φέτος, αλλά ενδέχεται να βρεθεί σε δύσκολη θέση λόγω των περιστάσεων, υποστήριξαν οι δύο.

«Η Γαλλία θα ανοίξει την πυρηνική της ομπρέλα και η Γερμανία θα ανοίξει το πορτοφόλι της», δήλωσε ο Μίχελς σε αυτό που ο Σταρκ χαρακτήρισε «μια τυπική ευρωπαϊκή λύση»: συμβολική, ρεαλιστική — αλλά απίθανο να λύσει τα υποκείμενα προβλήματα της Γαλλίας ή της Γερμανίας.