Στο χρυσό έχουν αναζητήσει καταφύγιο οι επενδυτές καθώς εξελίσσεται ο εμπορικός πόλεμος του Αμερικανού προέδρου, ενώ η εκτόξευση του αμερικανικού χρέους και οι πολιτικές πιέσεις στην Federal Reserve εντείνουν τις ανησυχίες.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg οι εισροές σε χρηματιστηριακά αμοιβαία κεφάλαια με εξασφάλιση σε χρυσό φέτος στα μέσα Σεπτεμβρίου έφτασε στο υψηλότερο σημείο από το 2022.
Η στροφή προς το χρυσό έχει οδηγήσει το πολύτιμο μέταλλο να συνεχίσει να καταρρίπτει νέα ρεκόρ τιμών το 2025, συνεχίζοντας την άνοδο που ξεκίνησε πέρυσι. Ο χρυσός ξεπέρασε τα 3.700 δολάρια η ουγγιά, φτάνοντας σε νέο ιστορικό υψηλό μετά τη μείωση των επιτοκίων στις ΗΠΑ από την Fed. Ο χρυσός, ο οποίος δεν αποφέρει τόκους, γίνεται συνήθως πιο ελκυστική επένδυση σε ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, καθώς μειώνεται το κόστος ευκαιρίας της κατοχής του σε σύγκριση με τα περιουσιακά στοιχεία που αποφέρουν τόκους.
Πρόσφατα η Goldman Sachs προειδοποίησε ότι οι τιμές του χρυσού θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα πέντε χιλιάδες δολάρια η ουγγιά, εάν οι επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ βλάψουν την ανεξαρτησία της Federal Reserve.
Γιατί ο χρυσός θεωρείται ασφαλές καταφύγιο
Στην σύγχρονη οικονομική ιστορία το πολύτιμο μέταλλο προσφέρει σταθερότητα και εύκολη ρευστότητα. Ιστορικά ενισχύεται η τιμή του σε περιόδους ανατάραξης της αγοράς, ενώ είναι μέσο αντιστάθμισης των πληθωριστικών πιέσεων που διαβρώνουν την αγοραστική δύναμη των νομισμάτων.
Οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό βρίσκονται στο προσκήνιο καθώς οι δασμοί που έχει επιβάλει ο Τραμπ ενέχουν τον κίνδυνο αύξησης των τιμών σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ, ειδικότερα, βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος ασκεί πίεση στην Fed να προσαρμόσει τα επιτόκια σύμφωνα με τη βούλησή του. Ο χρυσός σημείωσε άνοδο εν αναμονή της μείωσης των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα, καθώς και μετά την ανακοίνωση της μείωσης κατά 25 μονάδες βάσης στις 17 Σεπτεμβρίου αν και η δυναμική μετριάστηκε από τον επιφυλακτικό τόνο της Fed σχετικά με μελλοντικές μειώσεις, εν μέσω μιας πιο αδύναμης αγοράς εργασίας και συνεχιζόμενων ανησυχιών για τον πληθωρισμό.
Πρόσφατα στοιχεία έδειξαν επιβράδυνση στην αγορά εργασίας, ενώ ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί, είπε ο πρόεδρος της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου χαρακτηρίζοντας την κατάσταση ως ιδιαίτερη με την Επιτροπή να πρέπει να ισορροπήσει τον κίνδυνο και στις δυο πλευρές.
«Αν και το ποσοστό ανεργίας παραμένει χαμηλό, έχει αυξηθεί ελαφρώς, η αύξηση των θέσεων εργασίας έχει επιβραδυνθεί και οι κίνδυνοι για την απασχόληση έχουν ενισχυθεί, ενώ ταυτόχρονα ο πληθωρισμός έχει κινηθεί ανοδικά πρόσφατα και παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα» είπε χαρακτηριστικά.
Η θέση του χρυσού ως ασφαλούς καταφυγίου έχει επίσης ενισχυθεί, καθώς η εμπορική ατζέντα του Τραμπ κλονίζει την εμπιστοσύνη σε άλλα περιουσιακά στοιχεία που λειτουργούσαν ως ασφαλή καταφύγια, δηλαδή το δολάρια και τα αμερικανικά ομόλογα, καθώς ο αμερικανικός εξαιρετισμός παρουσιάζει ρωγμές.
Ιστορικά, ο χρυσός έχει αρνητική συσχέτιση με το δολάριο. Επειδή η τιμή του χρυσού καθορίζεται σε δολάρια, όταν το δολάριο αποδυναμώνεται, ο χρυσός γίνεται φθηνότερος για τους κατόχους άλλων νομισμάτων. Το δολάριο έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών έναντι άλλων σημαντικών νομισμάτων τον Ιούλιο και παρέμεινε υποτονικό μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Πέρα από τις διακυμάνσεις της αγοράς, η κατοχή χρυσού είναι βαθιά ριζωμένη στις κουλτούρες της Ινδίας και της Κίνα, δύο από τις μεγαλύτερες αγορές του μετάλλου στον κόσμο, όπου κοσμήματα, ράβδοι και άλλες μορφές χρυσού μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά ως σύμβολο ευημερίας και ασφάλειας. Τα ινδικά νοικοκυριά κατέχουν περίπου 25.000 μετρικούς τόνους χρυσού, περισσότερο από πέντε φορές το ποσό που είναι αποθηκευμένο στο αποθετήριο των ΗΠΑ στο Fort Knox.
Οι αγορές από τις κεντρικές τράπεζες
Η ραγδαία άνοδος της τιμής του μετάλλου από τις αρχές του 2024 οφείλεται εν μέρει στις τεράστιες αγορές από τις κεντρικές τράπεζες, ιδίως στις αναδυόμενες αγορές, οι οποίες επιδιώκουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο ΗΠΑ, το κύριο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο. Ο χρυσός συμβάλλει στη διαφοροποίηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων μιας χώρας και στην προστασία από την υποτίμηση του νομίσματος.
Οι κεντρικές τράπεζες είναι καθαροί αγοραστές χρυσού τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά ο ρυθμός των αγορών τους διπλασιάστηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η απόφαση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους να παγώσουν τα κεφάλαια της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που διατηρούνται στις χώρες τους υπογράμμισε πόσο ευάλωτα είναι τα περιουσιακά στοιχεία σε ξένο νόμισμα στις κυρώσεις.
Το 2024, οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν πάνω από 1.000 τόνους χρυσού για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, σύμφωνα με το World Gold Council, και κατέχουν περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου του χρυσού που έχει εξορυχθεί ποτέ. Ο ρυθμός των αγορών έχει έκτοτε επιβραδυνθεί κάπως λόγω των υψηλότερων τιμών.
Θα μπει φρένο στην ξέφρενη άνοδο;
Μετά από μια σχεδόν αδιάκοπη ανοδική πορεία της τιμής του χρυσού από τις αρχές του περασμένου έτους, ενδέχεται τελικά να υπάρξει κάποια σταθεροποίηση, καθώς οι επενδυτές θα ρευστοποιήσουν τα κέρδη τους. Μια σημαντική αποκλιμάκωση των δασμών του Τραμπ και μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν πτώση των τιμών, εκτιμά το Bloomberg.
Ωστόσο, οι κεντρικές τράπεζες έχουν αποτελέσει τον σημαντικότερο πυλώνα στήριξης της ανοδικής δυναμικής του χρυσού, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν τη δύναμη να προκαλέσουν τη μεγαλύτερη ζημιά αν μειώσουν τα αποθέματά τους.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιος μεγάλος κάτοχος εξετάζει αυτό το ενδεχόμενο. Οι κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων οικονομιών έχουν πουλήσει πολύ λίγο χρυσό τις τελευταίες δεκαετίες σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990, όταν οι συνεχείς πωλήσεις προκάλεσαν πτώση της τιμής του χρυσού κατά περισσότερο από ένα τέταρτο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας. Εν μέσω ανησυχιών ότι αυτές οι ασυντόνιστες πωλήσεις αποσταθεροποιούσαν την αγορά, το 1999 συνήφθη η πρώτη Συμφωνία για το Χρυσό των Κεντρικών Τραπεζών, βάσει της οποίας οι υπογράφοντες συμφώνησαν να περιορίσουν τις συλλογικές πωλήσεις χρυσού.
Η «χρυσή» ευκαιρία αρμπιτράζ
Το γεγονός ότι ο χρυσός είναι ένα φυσικό περιουσιακό στοιχείο δημιουργεί προβλήματα στους επενδυτές
Η κατοχή χρυσού συνήθως δεν είναι δωρεάν. Επειδή είναι ένα φυσικό αντικείμενο, οι κάτοχοι πρέπει να πληρώνουν για την αποθήκευση, την ασφάλεια και την ασφάλιση.
Οι επενδυτές που αγοράζουν ράβδους και νομίσματα χρυσού συνήθως πληρώνουν μια επιπλέον χρέωση πάνω από την τρέχουσα τιμή. Μπορεί επίσης να υπάρχουν γεωγραφικές διαφορές στις τιμές, και οι έμποροι εκμεταλλεύονται αυτές τις ευκαιρίες αρμπιτράζ.
Αυτό συνέβη νωρίτερα φέτος, όταν οι φόβοι ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές χρυσού. Οι τιμές των futures βρέθηκαν πολύ πάνω από τις τιμές του Λονδίνου,τον τόπο αγοράς φυσικών ράβδων, ανοίγοντας μια «χρυσή» ευκαιρία αρμπιτράζ.
Οι επενδυτές στην Ευρώπη έπρεπε να παραδώσουν πολύτιμο μέταλλο στη Νέα Υόρκη για να καταγράψουν κέρδη. Μεγάλο μέρος του χρυσού που μεταφέρθηκε εξπρές στη Νέα Υόρκη προήλθε από το Λονδίνο, το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο φυσικών ράβδων παγκοσμίως. Ωστόσο πρώτα κάνουν μια στάση στην Ελβετία. Ο λόγος είναι ότι στο Λονδίνο, το πρότυπο είναι οι μπάρες των 400 ουγκιών. Όμως στη Νέα Υόρκη είναι οι μπάρες των 100 ουγγιών. Οι ραφιναρίες της Ελβετίας τον λιώνουν και τον αναμορφώνουν στις ράβδους που απαιτούνται από το αμερικανικό χρηματιστήριο εμπορευμάτων.
Αυτό κατέστησε τα εργοστάσια ραφιναρίσματος χρυσού της Ελβετίας κρίσιμο κόμβο στο arbitrage.
