Στουρνάρας: Τι εμποδίζει τις επενδύσεις στην Ελλάδα

Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η επιχειρηματικότητα αλλά και στα εμπόδια για την αύξηση των επενδύσεων, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας στην ομιλία του σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος, αναδεικνύοντας παράγοντες όπως περιορισμένη πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση, διαρθρωτικές αδυναμίες, φορολογικό σύστημα, ενεργειακό κόστος, έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού.

Χαμηλή ανταγωνιστικότητα

Ο κεντρικός τραπεζίτης, αφού χαρακτήρισε τη Βόρειο Ελλάδα μοχλό ανάπτυξη για την οικονομία, ανέφερε ότι η βασική πρόκληση που αντιμετωπίζει η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών Περιφερειών σχετίζεται με τη χαμηλή ανταγωνιστικότητά τους, η οποία περιορίζει τη δυναμική των επενδύσεων και εμποδίζει την περιφερειακή σύγκλιση.

Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό δείκτη περιφερειακής ανταγωνιστικότητας (2022), μόνο η Αττική κατατάσσεται σε σχετικά υψηλές θέσεις, ενώ οι υπόλοιπες περιφέρειες εμφανίζουν χαμηλές επιδόσεις.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ενδείξεις θετικής δυναμικής: από το 2019 έως το 2022, 9 από τις 13 περιφέρειες της χώρας – κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα – παρουσίασαν βελτίωση στο δείκτη ανταγωνιστικότητας, γεγονός που δείχνει ότι, υπό κατάλληλες συνθήκες, μπορούν να επιταχύνουν τη σύγκλιση και να ενισχύσουν την επενδυτική τους ελκυστικότητα.

Τα ποσοστά ανεργίας

Επιπλέον, είπε, ότι παρά την αξιόλογη υποχώρηση της ανεργίας σε εθνικό επίπεδο, οι περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας εξακολουθούν να καταγράφουν υψηλά ποσοστά ανεργίας. Το 2024, και οι τέσσερις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας συγκαταλέγονταν στην πρώτη πεντάδα με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας πανελλαδικά, υπερβαίνοντας τον εθνικό μέσο όρο. Και

Επεσήμανε, δε, η έλλειψη τεχνικών δεξιοτήτων και η περιορισμένη ενσωμάτωση των επιχειρήσεων σε διεθνείς αλυσίδες αξίας εξακολουθούν να συνιστούν κρίσιμους περιορισμούς για την ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας. Η μετάβαση προς ένα υπόδειγμα υψηλής έντασης γνώσης και τεχνολογίας παραμένει ατελής, ιδιαίτερα σε περιφέρειες όπως η Δυτική Μακεδονία, όπου καταγράφονται χαμηλές επιδόσεις στους δείκτες τεχνολογικής απασχόλησης.

Σοβαρό εμπόδιο η χρηματοδότηση

Ο Γιάννης Στουρνάρας, υπογράμμισε, ότι η περιορισμένη πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την επιτάχυνση των επενδύσεων, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις: παρά τη βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών, οι ελληνικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος χρηματοδότησης και δυσκολίες στην πρόσβαση σε τραπεζική πίστη.

«Ως αποτέλεσμα, το 75% των επενδύσεων χρηματοδοτείται με ίδια κεφάλαια – ποσοστό αισθητά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο», είπε, προσθέτοντας ότι «αυτή η εξάρτηση από ίδιους πόρους επιβαρύνει την επενδυτική δυναμική, περιορίζει την κλίμακα των έργων και αναδεικνύει την ανάγκη για ενίσχυση εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης, ιδίως μέσω κεφαλαιαγορών και στοχευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων».

Διοικητικό βάρος

«Ταυτόχρονα, παρά τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων ετών, το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες, που παρεμποδίζουν την ενίσχυση των επενδύσεων και της παραγωγικότητας», επισημάνε για να προσθέσει πως «το πολύπλοκο και ευμετάβλητο κανονιστικό και διοικητικό πλαίσιο και οι καθυστερήσεις των διαδικασιών αυξάνουν το διοικητικό βάρος για τις επιχειρήσεις».

Οι ανασταλτικοί παραγοντες

Στην ομιλία του ο κεντρικός τραπεζίτης στάθηκε επίσης και σε άλλους ανασταλτικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας: καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης, προβλήματα του φορολογικού συστήματος, έντονες ανησυχίες για το υψηλό ενεργειακό κόστος, διαθεσιμότητα εργαζομένων με υψηλές δεξιότητες, το ρυθμιστικό και θεσμικό πλαίσιο, καθώς και για τη γενικότερη αβεβαιότητα.

Παρά τις προσπάθειές τους να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της ψηφιακής μετάβασης, οι ελληνικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να υστερούν σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ σε αρκετούς τομείς, θα πει.

Ανάγκη στοχευμένων παρεμβάσεων

Ενδεικτικά, ανέφερε πως μόνο το 1/3 των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνει ότι επενδύει στην ενεργειακή απόδοση (έναντι 50% στην ΕΕ), γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης του επενδυτικού προσανατολισμού προς τη βιωσιμότητα. Παράλληλα, η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών παραμένει περιορισμένη, με αξιοσημείωτη υστέρηση σε κρίσιμους τομείς όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων (Internet of Things, IoT), τα μεγάλα δεδομένα (big data) και η τεχνητή νοημοσύνη.

«Οι αδυναμίες αυτές αναδεικνύουν την ανάγκη στοχευμένων παρεμβάσεων, ώστε να αρθούν τα εμπόδια και να αξιοποιηθεί πλήρως το αναπτυξιακό δυναμικό της Βόρειας Ελλάδας», επεσήμανε ο κ. Στουρνάρας.

Περιορισμός ενεργειακού κόστους

Για τον κεντρικό τραπεζίτη η ενίσχυση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας αποτελεί κρίσιμο μοχλό για την τόνωση της επενδυτικής και αναπτυξιακής δυναμικής της περιοχής και προς τούτο κρίσιμο μέγεθος είναι η αναβάθμιση των υποδομών και των τεχνολογικών δυνατοτήτων.

Όπως θα υπογραμμίσει επίσης, ο περιορισμός του ενεργειακού κόστους και η μετάβαση στην πράσινη οικονομία είναι καθοριστικοί παράγοντες για την ανταγωνιστικότητα, ιδίως σε ενεργοβόρους κλάδους, ενώ η ενίσχυση της χρηματοδότησης, κυρίως για μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις, είναι κρίσιμη για την επιτάχυνση της επενδυτικής δυναμικής στη Βόρεια Ελλάδα.

Μείωση της γραφειοκρατίας

«Πάνω απ’ όλα, η προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων προϋποθέτει τη δημιουργία ενός σταθερού και φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος» θα πει και θα προσθέσει: «κρίσιμες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν τη μείωση της γραφειοκρατίας μέσω της ψηφιοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών, την απλοποίηση διαδικασιών με υψηλό διοικητικό κόστος και την ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης.

»Παράλληλα, η αντιμετώπιση της πολυνομίας και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των θεσμών θα διασφαλίσουν την προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και την εκτέλεση συμβάσεων.

»Η σταθερότητα του φορολογικού συστήματος, η καθιέρωση επιταχυνόμενων αποσβέσεων για πάγιο εξοπλισμό και οι μεγαλύτερες εκπτώσεις φόρου για επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη μπορούν να καταστήσουν τη χώρα πιο ελκυστική για την υλοποίηση επενδύσεων στη βιομηχανία και την καινοτομία.

Επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων

»Τέλος, απαιτείται επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, με στόχο τη μείωση φραγμών εισόδου και την αντιμετώπιση ολιγοπωλιακών πρακτικών».

Ο Γιάννης Στουρνάρας κλείνοντας την ομιλία επισήμανε: «Η συγκυρία για την Ελλάδα ενέχει σημαντικές προκλήσεις, αλλά και σημαντικές ευκαιρίες, και απαιτεί σταθερή προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις και στο νέο παραγωγικό πρότυπο. Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και η έμπρακτη στήριξη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας μπορούν να μετατρέψουν τη δυναμική ανάκαμψη σε μακροχρόνια πρόοδο με ουσιαστικά οφέλη για τις επόμενες γενιές».