Χάπια αδυνατίσματος: Η νέα μάχη της φαρμακοβιομηχανίας

Στο παρασκήνιο των εργαστηρίων και των σιωπηλών επενδυτικών μαχών, δύο φαρμακευτικοί γίγαντες — η Novo Nordisk και η Eli Lilly — ετοιμάζονται να ξαναγράψουν την ιστορία της ιατρικής στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας.

Το στοίχημα είναι τεράστιο: να δημιουργήσουν τα πρώτα χάπια αδυνατίσματος που θα είναι τόσο αποτελεσματικό όσο οι ενέσεις που έχουν ήδη κατακτήσει τον κόσμο.

Τα χάπια αδυνατίσματος, η αναζήτηση του «Aγίου Δισκοπότηρου» και η εποχή των ενέσιμων

Για δεκαετίες, οι επιστήμονες κυνηγούν αυτό το «Άγιο Δισκοπότηρο» της φαρμακολογίας.

Σήμερα, οι ενέσιμες θεραπείες όπως το Wegovy της Novo Nordisk και το Zepbound της Eli Lilly έχουν αλλάξει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, μειώνοντας το βάρος τους έως και 20% και μετατρέποντας τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε κοινή ιατρική πρακτική.

Όμως, η νέα υπόσχεση δεν κρύβεται σε μια βελόνα, αλλά σε ένα μικρό χάπι που μπορεί να καταπιεί κανείς με ένα ποτήρι νερό.

Και γι’ αυτό το λόγο,  οι φαρμακοβιομηχανίες δεν σταμάτησαν να ονειρεύονται το χάπι.

Το εμπόδιο;

Το ανθρώπινο στομάχι.

Για δεκαετίες, τα φάρμακα αποδομούνταν πριν δράσουν. Μεγάλες εταιρείες όπως Pfizer, Amgen και Roche εγκατέλειψαν τα πειράματα.

Μέχρι που η συνεργασία της Novo Nordisk με την αμερικανική Emisphere άλλαξε τα δεδομένα.

Novo Nordisk: το Rybelsus ανοίγει τον δρόμο

Οι δύο εταιρείες ανέπτυξαν ένα προστατευτικό «τείχος» (SNAC) που επιτρέπει στο φάρμακο να απορροφάται πριν το οξύ το καταστρέψει.

Το αποτέλεσμα ήταν το Rybelsus, το πρώτο χάπι βασισμένο στη δραστική ουσία σεμαγλουτίδη — το ίδιο συστατικό που χρησιμοποιείται στο Wegovy.  Οι πρώτες δοκιμές έδειξαν απώλεια 16,6% σωματικού βάρους σε 64 εβδομάδες — σχεδόν τα ίδια αποτελέσματα με την ενέσιμη μορφή.

Αλλά το χάπι έχει και «ιδιοτροπίες»: οι ασθενείς δεν μπορούν να φάνε ή να πιουν τίποτα για μισή ώρα μετά τη λήψη του, κάτι που δυσκολεύει όσους λαμβάνουν και άλλα φάρμακα.

Παρόλ’ αυτά, η Novo Nordisk, επενδύοντας δισεκατομμύρια σε νέες εγκαταστάσεις στη Δανία, ετοιμάζεται για την έγκριση του χαπιού στις ΗΠΑ.

«Η καθημερινή ρουτίνα είναι το κλειδί», λέει στους Financial Times ο επιστημονικός διευθυντής Μάρτιν Λάνγκε. «Ένα ποτήρι νερό, ένα χάπι, ένα ντους, και μετά πρωινό – γίνεται συνήθεια».

Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η παραγωγή είναι δαπανηρή. Χρειάζονται έως και δέκα φορές περισσότερα ενεργά συστατικά από τις ενέσεις, κάτι που θα μπορούσε να περιορίσει την προσφορά.

Η αντεπίθεση της Eli Lilly

Η Eli Lilly ακολούθησε άλλη στρατηγική: επέλεξε μια νέα χημική ένωση, το orforglipron, που δεν βασίζεται σε πεπτίδια.

Το πλεονέκτημα; Ευκολότερη και φθηνότερη παραγωγή.

Το μειονέκτημα; Τα αποτελέσματα στις δοκιμές έδειξαν μικρότερη απώλεια βάρους (12,4%), απογοητεύοντας τους επενδυτές.

Παρόλα αυτά, η Lilly έχει ήδη γεμίσει τις αποθήκες της με δισεκατομμύρια χάπια και φιλοδοξεί να κυριαρχήσει στην αγορά χάρη στην ταχύτητα παραγωγής. Η χρήση «μικρομορίων», όπως εξηγούν ειδικοί, επιτρέπει μαζική παραγωγή με χημική σύνθεση.

Πέρα από την απώλεια βάρους: το φάρμακο πολλών χρήσεων

Οι ειδικοί θεωρούν ότι τα χάπια δεν είναι απλώς πιο πρακτικά· ανοίγουν τον δρόμο για συνδυαστικές θεραπείες.

Η AstraZeneca και άλλες εταιρείες πειραματίζονται με φάρμακα που μπορούν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα την παχυσαρκία και τις καρδιακές και νεφρικές παθήσεις.

«Η παχυσαρκία δεν είναι μεμονωμένη νόσος», λέει στους Fiancial Times η Sharon Barr της AstraZeneca. «Είναι ένα σύμπλεγμα μεταβολικών δυσλειτουργιών που απαιτούν ολοκληρωμένες λύσεις».

Η αγορά των 100 δισ. και η επόμενη επανάσταση στα φάρμακα

Από το 2030, η παγκόσμια αγορά για φάρμακα παχυσαρκίας αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 δισ. δολάρια ετησίως.

Τα χάπια, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μπορεί να καταλάβουν έως και το ένα τρίτο αυτής της πίτας. Οι επενδυτές βλέπουν ήδη τα χάπια ως τη «δεύτερη φάση» της επανάστασης, έπειτα από τις ενέσεις.

Ωστόσο, η επιτυχία δεν θα εξαρτηθεί μόνο από την αποτελεσματικότητα, αλλά και από το μάρκετινγκ. Οι φαρμακοβιομηχανίες χρησιμοποιούν πλέον influencers και διασημότητες, ανατρέποντας το παραδοσιακό ιατρικό μοντέλο προώθησης.

Το μέλλον: συνήθεια, όχι θαύμα

Αναλυτές προβλέπουν ότι οι ενέσεις θα παραμείνουν κυρίαρχες, αλλά τα χάπια θα προσελκύσουν όσους αποφεύγουν τις βελόνες.

Σύμφωνα με τη ClearView Healthcare, περίπου 30% των ασθενών που μέχρι σήμερα απέφευγαν φάρμακα αδυνατίσματος είναι έτοιμοι να δοκιμάσουν το χάπι.

Η νέα εποχή δεν υπόσχεται μόνο ένα πιο λεπτό σώμα, αλλά και μια πιο δημοκρατική πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία.

Από τις επικίνδυνες ουσίες του 1916 έως τα «έξυπνα» χάπια του 2030, η μάχη με τα κιλά αποδεικνύει ότι η επιστήμη δεν σταματά ποτέ να επιδιώκει το ίδιο όνειρο — έναν ασφαλέστερο, πιο εύκολο τρόπο να ξαναβρεί ο άνθρωπος τον έλεγχο του σώματός του.

Από τα Canary Girls στα σύγχρονα χάπια

Η ιστορία των χαπιών απώλειας βάρους δεν ξεκίνησε στις αίθουσες συνεδριάσεων των πολυεθνικών ή στα υπερσύγχρονα εργαστήρια. Ξεκίνησε στα εργοστάσια πυρομαχικών της Βρετανίας κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τις γυναίκες εργάτριες, που δούλευαν ασταμάτητα στα μηχανήματα και έχαναν βάρος με τρομακτική ταχύτητα. Τα χέρια και τα πρόσωπά τους κιτρίνιζαν από μια τοξική ουσία που λεγόταν DNP· ένα χημικό που επιτάχυνε το μεταβολισμό τους, καίγοντας λίπος όπως καύσιμα σε φλόγα.

Σύντομα τις αποκάλεσαν “Canary Girls”, γιατί έμοιαζαν με μικρά καναρίνια βαμμένα από το δηλητήριο που τους «χάριζε» μια νέα, λεπτή σιλουέτα. Κι έτσι, χωρίς να το γνωρίζουν, έγιναν οι πρώτες πρωταγωνίστριες μιας ιστορίας που θα στοίχειωνε την επιστήμη για δεκαετίες: της χημικής απώλειας βάρους.

Το DNP, παρά την τοξικότητά του, μετατράπηκε γρήγορα σε χάπι και κατέκλυσε τα φαρμακεία της δεκαετίας του 1920. Ο κόσμος το αγόραζε με φρενίτιδα, αδιαφορώντας για τους κινδύνους τύφλωσης, εγκαυμάτων ή και θανάτου. Γιατί η υπόσχεση της «γρήγορης λύσης» – εκείνο το αιώνιο όνειρο ενός λεπτού κορμιού χωρίς κόπο – αποδείχθηκε ισχυρότερη από κάθε προειδοποίηση.

Σήμερα, εκατό χρόνια μετά, τα χάπια της Novo Nordisk και της Eli Lilly υπόσχονται να φέρουν την ίδια υπόσχεση — απώλεια βάρους — αλλά με ασφάλεια, επιστημονική τεκμηρίωση και καθημερινή πρακτικότητα. Από τα κίτρινα πρόσωπα των Canary Girls μέχρι τα σύγχρονα εργαστήρια της Κοπεγχάγης και της Ιντιάνα, η ιστορία δείχνει ότι η αναζήτηση για τον έλεγχο του σώματος και του βάρους δεν ήταν ποτέ μόνο προσωπική υπόθεση· είναι ένα ταξίδι που συνδέει γενιές, τεχνολογίες και κοινωνικές αντιλήψεις για το σώμα, την υγεία και την ίδια την έννοια της αυτοκυριαρχίας.

Από το δηλητήριο του 1916 έως τα «έξυπνα» χάπια του 2030, η επιστήμη συνεχίζει να κυνηγά το ίδιο όνειρο: έναν ασφαλέστερο, πιο εύκολο τρόπο να ξαναβρεί ο άνθρωπος τον έλεγχο του σώματός του — χωρίς να χρειαστεί να γίνει κανείς Canary Girl.