Η Ρωσία επιδιώκει να αυξήσει την παραγωγή σπάνιων γαιών, αλλά έχει αργήσει να μπει στο παιχνίδι και αντιμετωπίζει προκλήσεις στην προσπάθειά της να εδραιώσει τη θέση της στην εξαιρετικά κερδοφόρα παγκόσμια αγορά, σύμφωνα με αναλυτές.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την περασμένη εβδομάδα τους αξιωματούχους του να ολοκληρώσουν έως την 1η Δεκεμβρίου έναν οδικό χάρτη «για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της εξόρυξης και παραγωγής σπάνιων και σπάνιων γαιών», αναφέρει το CNBC.
Η Μόσχα έχει μείνει πίσω από χώρες όπως η Κίνα όσον αφορά την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σπάνιων γαιών, τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως για την κατασκευή μαγνητών υψηλής αντοχής που είναι ζωτικής σημασίας συστατικά σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και ενέργειας, όπως αυτές που κατασκευάζουν ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, ηλεκτρικά οχήματα και ανεμογεννήτριες.
Η κυριαρχία της Κίνας
Ο παγκόσμιος αγώνας για τις σπάνιες γαίες βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με την κυριαρχία της Κίνας στον τομέα αυτό να δημιουργεί γεωπολιτικές εντάσεις και ευπάθειες για τις βιομηχανίες που εξαρτώνται από κρίσιμα ορυκτά.
Η Γεωλογική Υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS) εκτίμησε στην τελευταία της έκθεση ότι υπάρχουν 110 εκατομμύρια τόνοι αποθεμάτων παγκοσμίως. Από αυτά, 44 εκατομμύρια τόνοι βρίσκονται στην Κίνα, ακολουθούμενη από τη Βραζιλία (με 21 εκατομμύρια τόνους), την Ινδία και την Αυστραλία. Η Μιανμάρ διαθέτει επίσης σημαντικά αποθέματα βαρέων σπάνιων γαιών και είναι ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές της Κίνας, αλλά η ποσότητα των αποθεμάτων που διαθέτει είναι άγνωστη.
Αν και υστερεί σε σχέση με τους μεγάλους παίκτες, η Ρωσία εξακολουθεί να κατέχει την 5η θέση σε αποθέματα σπάνιων γαιών, με συνολικά 3,8 εκατομμύρια τόνους, σύμφωνα με την USGS. Αυτό είναι πάνω από τις ΗΠΑ, που έχουν 1,9 εκατομμύρια τόνους.
Οι μεγάλες φιλοδοξίες της Ρωσίας
Η εγχώρια παραγωγή σπάνιων γαιών της Ρωσίας είναι μικρή, ωστόσο, με μόλις 2.500 μετρικούς τόνους, ή 0,64% της παγκόσμιας παραγωγής το 2024. Ανυπόμονη να αλλάξει αυτή την κατάσταση, η Μόσχα προετοιμάζει σχέδια για την καλύτερη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της, καθώς η ζήτηση για σπάνιες γαίες αυξάνεται, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για τις αλυσίδες εφοδιασμού.
Αυτές οι ανησυχίες ήρθαν στο προσκήνιο φέτος, μετά την αντίδραση της Κίνας στους αμερικανικούς δασμούς, με την επιβολή περιορισμών στις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Αυτό συνέβη μέχρι που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ συμφώνησαν τον περασμένο μήνα ότι η Κίνα θα αναστείλει τους ελέγχους για ένα έτος.
Η συμφωνία Τραμπ με την Ουκρανία
Ο Τραμπ έχει επίσης επιδιώξει να συνάψει συμφωνία με την εμπόλεμη Ουκρανία, η οποία θα δώσει στις ΗΠΑ πρόσβαση στα αποθέματα σπάνιων γαιών της χώρας, τα οποία βρίσκονται κυρίως στο νότο και την ανατολή της χώρας, περιοχές που είναι εν μέρει κατεχόμενες από ρωσικές δυνάμεις, σε αντάλλαγμα για τη συνεχιζόμενη βοήθεια στον πόλεμο.
Ο Τραμπ έχει επίσης εκφράσει επανειλημμένα το ενδιαφέρον του για τη Γροιλανδία, η οποία είναι πλούσια σε σπάνιες γαίες και ορυκτά.
Η πρόταση του Ρώσου προέδρου
Ο Πούτιν, γνωρίζοντας ότι ο Τραμπ επιδιώκει τέτοιες συμφωνίες, προσπάθησε να κινήσει το ενδιαφέρον του Λευκού Οίκου, δηλώνοντας ότι η Ρωσία είναι έτοιμη και πρόθυμη να συνεργαστεί με ξένους εταίρους σε κοινά έργα για την εξόρυξη και επεξεργασία των σπάνιων γαιών της χώρας.
«Η Ρωσία έχει μια πολύ μακρά ιστορία, όπως και η Κίνα, στην εξόρυξη σπάνιων μετάλλων, οπότε αυτό είναι κάτι που κάνουν εδώ και πολύ καιρό, αλλά νομίζω ότι η προσπάθειά τους [να αυξήσουν την εξόρυξη και την παραγωγή σπάνιων γαιών] τους φέρνει τώρα σε μια διαφορετική θέση. Οι ΗΠΑ αγωνίζονται για μια ανάγκη. Οι Ρώσοι αγωνίζονται για μια ευκαιρία», δήλωσε ο Γουίλις Τόμας, κύριος σύμβουλος της CRU Group, στο CNBC.
Η Ρωσία έχει σίγουρα προκαλέσει το ενδιαφέρον για τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών της, με το υπουργείο Φυσικών Πόρων της Ρωσίας να δηλώνει νωρίτερα φέτος ότι διαθέτει αποθέματα 15 σπάνιων γαιών συνολικού βάρους 28,5 εκατομμυρίων τόνων, πολύ υψηλότερα από τις εκτιμήσεις της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ.
Η συμμαχία με την Κίνα
Ενα άλλο μεγάλο ερώτημα είναι αν η Ρωσία θα στραφεί προς τον ισχυρό ανατολικό σύμμαχό της, την Κίνα, για επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθώς το Πεκίνο αναζητά άλλες πηγές πρώτων υλών σπάνιων γαιών που μπορεί να επεξεργαστεί και να εξάγει. Ή αν η Ρωσία θα στραφεί προς τη Δύση, και συγκεκριμένα προς τις ΗΠΑ, για να δημιουργήσει νέες συνεργασίες σε τομείς όπως οι επενδύσεις, η εξόρυξη και η επεξεργασία.
Όπως δήλωσε ο Willis Thomas της CRU, «η εξόρυξη είναι το σχετικά εύκολο μέρος. Είναι η επεξεργασία και ο διαχωρισμός και στη συνέχεια η ύπαρξη της κατάντη αγοράς για την πώληση» που επέτρεψε στην Κίνα να κυριαρχήσει στην αγορά των σπάνιων γαιών.
Η Ρωσία έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για την ανάπτυξη οικονομικών δεσμών και αλυσίδων εφοδιασμού με την Κίνα και θα μπορούσε να γίνει ένας άλλος προμηθευτής της χώρας, η οποία εισάγει όλο και μεγαλύτερες ποσότητες πρώτων σπάνιων γαιών από χώρες όπως η Μιανμάρ, η Μαλαισία και το Λάος, για το στάδιο της επεξεργασίας της παραγωγής.
Η Κίνα επεξεργάζεται περίπου το 69% των σπάνιων γαιών του κόσμου με οικονομίες κλίμακας.
