Reuters Breakingviews
Καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ο Fred Hickey, ο εκδότης του The High-Tech Strategist, ασκούσε αμείλικτη κριτική στις άγριες υπερβολές της αγοράς της εποχής. Οι λεγόμενοι «bubbleheads» απαντούσαν αφήνοντας άθλια μηνύματα στον τηλεφωνητή του. Ωστόσο, ανέπτυξε μια λατρεία μεταξύ των bearish επενδυτών. Αν και ο Hickey τελικά δικαιώθηκε, αποδείχθηκε ότι έκανε λάθος από μία άποψη. Τον Δεκέμβριο του 1999 έγραψε: «Η τρέλα των αποτιμήσεων των τεχνολογικών μετοχών είναι πέρα από κάθε περιγραφή… Είμαι σίγουρος ότι δεν θα την ξαναδώ ποτέ στη ζωή μου». Ο Hickey εξακολουθεί να δημοσιεύει το μηνιαίο επενδυτικό του ενημερωτικό δελτίο. Βρίσκει πολλά που του θυμίζουν την προηγούμενη μανία των dotcom. Εκτός από το ότι αυτή τη φορά, πιστεύει ότι η αγορά είναι ακόμη πιο τρελή.
Ο Hickey γράφει τη μηνιαία έκδοσή του από το 1987. Είναι μια διακριτική υπόθεση. Δεν έχει ιστοσελίδα, η επιστολή αποστέλλεται ταχυδρομικώς ή μέσω PDF και ο τίτλος της δεν έχει αλλάξει εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα. Ο Hickey εργάζεται από το σπίτι του σε ένα καταπράσινο προάστιο της Νάσουα στο Νιου Χάμσαϊρ, όπου διαβάζει περιοδικά του κλάδου, ακούει τις τριμηνιαίες κλήσεις για τα αποτελέσματα (με τη βοήθεια του γιου του Ράιαν) και αλληλογραφεί με τις επαφές του στον κόσμο της τεχνολογίας. Πιστεύει ότι είναι τεράστιο πλεονέκτημα να εργάζεται μακριά από τις πιέσεις της Γουόλ Στριτ και την «άγρια αισιοδοξία (ψευδαίσθηση)» της Σίλικον Βάλεϊ.
Βλέπει τον εαυτό του ως το μικρό αγόρι στην ιστορία του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που ανακοινώνει αυτό που κανείς άλλος δεν τολμά: ότι τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα δεν υπάρχουν.
Σήμερα, ο Hickey παρατηρεί κερδοσκοπικές υπερβολές σε όλο τον κόσμο των επενδύσεων: μια αγορά δικαιωμάτων προαίρεσης που κυριαρχείται από δικαιώματα προαίρεσης μηδενικής ημέρας έως τη λήξη που παρέχουν μόχλευση στους ημερήσιους traders· επενδυτές που έχουν δεσμευτεί από χρόνια υποστήριξης από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα να αγοράζουν σε κάθε πτώση, δίνοντας στην αγορά μια αύρα αήττητου· ψεύτικα κρυπτονομίσματα που χρησιμεύουν ως τσιπ τζόγου για μηδενιστές κερδοσκόπους· χρέος περιθωρίου πολύ πάνω από την κορύφωσή του το 2021· και τα επίπεδα μετρητών των αμοιβαίων κεφαλαίων σε ιστορικά χαμηλά. «Τα έχω ξαναδεί όλα αυτά κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της μανίας των dotcom το 1999/00», γράφει ο Hickey.
Ο ενθουσιασμός γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη επισκιάζει οτιδήποτε άλλο. Ο Hickey επισημαίνει μια πρόσφατη ερευνητική έκθεση της JPMorgan που δείχνει ότι 41 μετοχές που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της κεφαλαιοποίησης της αγοράς του δείκτη S&P 500. Οι αισιόδοξοι ισχυρίζονται ότι η ζωντάνια της αγοράς δεν είναι τόσο έντονη όσο στα τέλη της δεκαετίας του 1990, επειδή υπήρξαν σχετικά λίγες αρχικές δημόσιες προσφορές. Ο Hickey αντιτείνει ότι οι νεοσύστατες επιχειρήσεις δεν χρειάζεται πλέον να σπεύδουν στην αγορά για να αντλήσουν κεφάλαια. Εταιρείες όπως η OpenAI έχουν καταφέρει να προσελκύσουν τεράστια ποσά μετρητών, αποφεύγοντας παράλληλα τον έλεγχο που συνοδεύει μια δημόσια εγγραφή. Εάν η OpenAI των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων και άλλες ιδιωτικές εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης προστεθούν στη λίστα της JPMorgan, η συνολική κεφαλαιοποίηση των επιχειρήσεων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη στις ΗΠΑ είναι πολύ μεγαλύτερη από τους τομείς της τεχνολογίας, των μέσων ενημέρωσης και των τηλεπικοινωνιών στις αρχές του αιώνα.
Αν και ο Hickey αμφισβήτησε τις τρελές αποτιμήσεις κατά την εποχή των dotcom, ποτέ δεν αμφέβαλε ότι το διαδίκτυο ήταν πραγματικά μια επαναστατική τεχνολογία που επρόκειτο να αλλάξει τον κόσμο. Αντίθετα, σήμερα είναι εξαιρετικά επιφυλακτικός σχετικά με τον μελλοντικό αντίκτυπο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Κάνει διάκριση μεταξύ της τεχνητής νοημοσύνης, μιας τεχνολογίας που υπάρχει εδώ και δεκαετίες, και της γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της τρέχουσας φρενίτιδας.
«Η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ίσως η πιο υπερεκτιμημένη τεχνολογία που έχω δει ποτέ στα 45 χρόνια που παρακολουθώ τις τεχνολογικές μετοχές», γράφει. Μας λένε ότι η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη σύντομα θα είναι σε θέση να θεραπεύσει τον καρκίνο, να γράψει Σαίξπηρ, να κερδίσει βραβεία Νόμπελ και να οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση της παραγωγικότητας. Με λίγα λόγια, όπως αναφέρει ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ λέει ότι μπορεί να είναι «η αρχή μιας νέας εποχής για την ανθρωπότητα».
Ο Hickey δεν πιστεύει σε αυτό το αφήγημα. Επισημαίνει τους σοβαρούς περιορισμούς των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM): τα chatbots δεν είναι σε θέση να συλλογιστούν, δεν έχουν δεσμούς με τον πραγματικό κόσμο και είναι ανίκανα να προσαρμοστούν στην αλλαγή. Το MIT πρόσφατα δοκίμασε την απόδοση μιας ποικιλίας chatbots σε ανθρώπους και οι άνθρωποι συνέτριψαν κάθε μοντέλο. Ο Hickey περίμενε μάταια μια καταπληκτική εφαρμογή που θα τον διέψευδε. Αντ’ αυτού, οι προσπάθειες ενσωμάτωσης της Τεχνητής Νοημοσύνης σε smartphones έχουν αποτύχει. Ενώ η χρήση των chatbot από το κοινό έχει απογειωθεί, σχετικά λίγοι χρήστες είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την υπηρεσία.
Το πρόβλημα είναι ότι τα LLM είναι επιρρεπή σε σφάλματα – τις λεγόμενες «παραισθήσεις» – τα οποία ακυρώνουν την εμπορική τους εφαρμογή. Οι υποστηρικτές της Τεχνητής Νοημοσύνης πιστεύουν ότι μεγαλύτερα μοντέλα και μεγαλύτερη υπολογιστική ισχύς θα ξεπεράσουν αυτά τα προβλήματα και θα οδηγήσουν στο ιερό δισκοπότηρο της υπερ-νοημοσύνης. Ο Hickey απορρίπτει τέτοιες προβλέψεις. Ενώ οι διαδοχικές γενιές των πρώιμων μοντέλων ChatGPT έφεραν μεγάλες προόδους, οι πρόσφατες κυκλοφορίες προϊόντων απογοήτευσαν. Το GPT-5 της OpenAI έδειξε μικρή βελτίωση σε σχέση με τον προκάτοχό του, παρά τις τεράστιες επενδύσεις.
Στην αρχή κάθε τεχνολογικής επανάστασης υπήρχαν και οι επικριτές. Ο οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, βραβευμένος με Νόμπελ, κάποτε υποστήριξε ότι το διαδίκτυο δεν είχε μεγαλύτερη οικονομική σημασία από το φαξ. Γιατί να δώσει κανείς σήμερα προσοχή στις παραληρηματικές δηλώσεις ενός βετεράνου αναλυτή τεχνολογίας από το παρελθόν;
Ο καλύτερος λόγος είναι ότι ορισμένοι πολύ διακεκριμένοι επιστήμονες υπολογιστών ασκούν τις ίδιες επικρίσεις για την GenAI. Ο Yann LeCun, επικεφαλής επιστήμονας Τεχνητής Νοημοσύνης στην Meta Platforms και νικητής του βραβείου Turing για την πληροφορική, παρατηρεί ότι παρόλο που τα μεταπτυχιακά LLM περιέχουν ολόκληρο το σώμα της ανθρώπινης γνώσης, δεν έχουν ακόμη κάνει ούτε μία ανακάλυψη. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι σκέφτονται με όρους νοητικών μοντέλων, ενώ η GenAI είναι ικανή μόνο να «αναμασήσει» πληροφορίες, λέει ο LeCun.
Ένας άλλος βραβευμένος με το βραβείο Turing, ο Καναδός επιστήμονας υπολογιστών Richard Sutton, ισχυρίζεται ότι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές LLM είναι ανίκανοι να μάθουν από την εμπειρία. Δεν έχουν έναν στόχο που, κατά την άποψη του Sutton, είναι η ουσία της νοημοσύνης. Ο Gary Marcus, νευροεπιστήμονας και ιδρυτής δύο νεοσύστατων επιχειρήσεων τεχνητής νοημοσύνης, λέει ότι τα chatbots δεν είναι έξυπνα αλλά εκτελούν «ωραία κόλπα για πάρτι». Όλοι αυτοί οι διακεκριμένοι σκεπτικιστές της τεχνητής νοημοσύνης συμφωνούν ότι η κατασκευή μεγαλύτερων μοντέλων με μεγαλύτερες ποσότητες δεδομένων και υπολογιστικών δυνατοτήτων δεν θα επιτύχει υπερνοημοσύνη ούτε καν θα απαλλαγεί από αυτές τις ενοχλητικές παραισθήσεις.
Ο Hickey πιστεύει ότι οι εγγενείς αδυναμίες της Γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI) τελικά θα αναγνωριστούν. Όταν φτάσει εκείνη η μέρα, θα γίνει εμφανής μια τεράστια υπερκατασκευή διακομιστών υπολογιστών και αποθηκευτικού χώρου και τα κέρδη και οι αποτιμήσεις της τεχνολογίας θα καταρρεύσουν – όπως ακριβώς συνέβη πριν από 25 χρόνια.
