Τα πρόσφατα στοιχεία για την κατανάλωση στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη είναι ανησυχητικά. Οι λιανικές πωλήσεις κινήθηκαν το Σεπτέμβριο με πολύ χαμηλότερους από το αναμενόμενο ρυθμούς. Οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board και του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν βυθίστηκαν στα επίπεδα λίγο πριν από το lockdown της πανδημίας εκπέμποντας σήμα ότι οι Αμερικανοί καταναλωτές βρίσκονται σε κρίση.
Και αυτό είναι σημαντικό για μια οικονομία όπως αυτή των ΗΠΑ όπου οι καταναλωτικές δαπάνες κατευθύνουν τα δύο τρίτα της οικονομικής δραστηριότητας. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της κατανάλωσης είναι μια ακόμα πηγή ανησυχίας. Περίπου το 50% των καταναλωτικών δαπανών πραγματοποιείται από την οικονομική ελίτ του 10% ενώ το πλουσιότερο 20% αντιπροσωπεύει σχεδόν τα δύο τρίτα όλων των δαπανών. Το κατώτερο 80%, το οποίο κάλυπτε σχεδόν το 42% των δαπανών πριν από την πανδημία, τώρα αντιπροσωπεύει μόνο το 37% αυτών, σύμφωνα με την Moody’s Analytics.
Τα μεσαία και χαμηλότερα οικονομικά στρώματα παλεύουν να επιβιώσουν, καθώς ο πληθωρισμός ροκανίζει την αγοραστική δύναμη τους και η αγορά εργασίας στενεύει. Η ανεργία έχει ανέλθει στο 4,4% στο υψηλότερο επίπεδο της τετραετίας και πολλοί Αμερικανοί πιστεύουν ότι οι θέσεις εργασίας είναι δύσκολο να βρεθούν.
Τα στοιχεία εικονογραφούν με μελανά χρώματα μια οικονομία σε σχήμα Κ όπου λειτουργούν δύο οικονομικές ομάδες. Οι πιο εύποροι που συνεχίζουν να καταναλώνουν τροφοδοτώντας την ανάπτυξη και οι ανήκοντες στη μεσαία και χαμηλή τάξη εισοδημάτων που μειώνουν τις δαπάνες τους για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στο αυξανόμενο κόστος ζωής. Γι αυτό και η ακρίβεια φιγουράρει στην κορυφή της ατζέντας των εκλογικών αναμετρήσεων το 2024, φέτος και αναμένεται να ισχύει και στις ενδιάμεσες εκλογές.
Ο οικονομολόγος Πίτερ Ατγουότερ, που διέδωσε τον όρο οικονομία σε σχήμα Κ σε ανάρτηση του στο Χ έγραψε ότι «Η ακραία «K-Shaped Economy» (οικονομία σε σχήμα Κ) επιτείνει την αίσθηση της οικονομικής δυσκολίας, καθώς όσοι βρίσκονται στο κατώτατο στρώμα της κοινωνίας, που αντιμετωπίζουν πλέον την έλλειψη ενός μακρού και αυξανόμενου καταλόγου προϊόντων που δεν μπορούν να αγοράσουν, δεν μπορούν παρά να βλέπουν όσους βρίσκονται πάνω από αυτούς να απολαμβάνουν την υπερβολή όσων δεν μπορούν και ίσως δεν θα μπορέσουν ποτέ να έχουν.»
Επιπλέον υπάρχουν και οι οικονομολόγοι που προειδοποιούν ότι μεγάλο μέρος της συσσώρευσης πλούτου των τελευταίων ετών οφείλεται στην άνοδο της χρηματιστηριακής αγοράς και φοβούνται ότι ακόμη και μια μέτρια πτώση των μετοχών θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ταχεία υποχώρηση των δαπανών από το κορυφαίο 20%. Μεγάλα ονόματα της Wall Street έχουν προειδοποιήσει ότι αναμένουν διόρθωση στη Wall Street που θα μπορούσε να κυμανθεί από 10-20%.
Αν λοιπόν μειώσουν την κατανάλωση και τα υψηλά εισοδήματα θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στην υπόλοιπη οικονομία, όπου πολλοί Αμερικανοί ήδη αισθάνονται οικονομικά πιεσμένοι, να οδηγήσει σε ύφεση όπως λένε οι οικονομολόγοι και σίγουρα σε μια βαθύτατη διχασμένη κοινωνία, να προσθέσω.
