Προϋπολογισμός 2026: Ο τελευταίος του Ταμείου Ανάκαμψης

Ο προϋπολογισμός που αναμένεται να ψηφιστεί σήμερα θα είναι ο τελευταίος που εμπεριέχει το Ταμείο Ανάκαμψης στις προβλέψεις του. Εκτος κι αν δοθεί του χρόνου κάποια παράταση, για την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαρηγνύει τα ιμάτιά της πως δε θα λάβει χώρα. Το κρίσιμο για την Ελλάδα είναι ότι οι προβλέψεις για την μετά -Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας- εποχή θα φέρει μείωση της ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία αλλά και επενδύσεων.

Υποχώρηση της μέσης ανάπτυξης στο 1,5% για την τριετία 2027 -2029 από 2,2 % την τριετία 2024-2026 προβλέπει ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προϋπολογισμός 2026 -2029.

Το ακόμη λιγότερο παρήγορο είναι το γεγονός ότι αυτές οι προβλέψεις δεν προέρχονται μόνο από διεθνείς οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά και από το ίδιο το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Υποχώρηση της μέσης ανάπτυξης στο 1,5% για την τριετία 2027 -2029 από 2,2 % την τριετία 2024-2026 προβλέπει ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προϋπολογισμός 2026 -2029.

Ο κίνδυνος για το 2026

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την χρονιά που αναμένεται να μπει σε λίγες ημέρες προκειμένου να εστιάσουμε σε δύο τομείς; Τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.

Όπως προκύπτει από την κατάθεση του προϋπολογισμού του προϋπολογισμού του 2026, το οικονομικό επιτελείο πέρασε κάτω από τον πήχη των στόχων το 2023, το 2024, όπως και το 2025.

Και μάλιστα πάρα πολύ, αν και βρισκόταν σε εξέλιξη η ροή κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθ’ όλη τη διάρκεια αυτών των ετών. Και θα συνεχιστεί μέχρι τον Αύγουστο του 2026.

Μένει να φανεί το τι θα γίνει κατά την επόμενη χρονιά, με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να θέτει διψήφιο ποσοστό στις επενδύσεις της επόμενης χρονιάς.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2026, η αύξηση των επενδύσεων προβλέπεται να αγγίξει το 5,7% το 2025, όταν κατά τη διάρκεια της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2025, ο πήχης είχε τεθεί στο 8,4%.

Τα πράγματα ήταν ακόμη χειρότερα για το 2024. Εκείνη τη χρονιά, η πρόβλεψη άγγιζε το 15,1% και το τελικό αποτέλεσμα έφτασε το 4,5%, όπως ενημερωνόμαστε από τον προϋπολογισμό για την επόμενη χρονιά, ο οποίος ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή.

Ουσιαστικά η πραγματοποίηση ήταν υποτριπλάσια του αρχικού στόχου, δείγμα της αλλοπρόσαλλης πρόβλεψης του οικονομικού επιτελείου της ελληνικής κυβέρνησης.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη και το 2023. Ο προϋπολογισμός της χρονιάς αυτής προέβλεπε επενδύσεις (Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου) στο 15,5% και το τελικό ποσό έφτασε μόλις στο 6,6%, όπως έδειξε ο προϋπολογισμός του 2025.

Συνεπώς, η πρόβλεψη για ανάπτυξη της τάξης του 2,4% τίθεται εν αμφιβόλω.

Η ανησυχία μέχρι το 2029

Από εκεί και πέρα προκύπτει το ερώτημα σε σχέση με το τι θα γίνει κατά τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έκθεση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, ο μέσος αναμενόμενος ρυθμός ανάπτυξης ολόκληρης της περιόδου 2026-2029 είναι 1,8%, με κύριους μοχλούς ανάπτυξης τις επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και την ιδιωτική κατανάλωση. Ωστόσο, οι επενδύσεις αναμένεται να παρουσιάσουν μειωμένη συνεισφορά στην οικονομική δραστηριότητα, καθώς η επίδρασή τους εξασθενεί προς τα τελευταία έτη της περιόδου αυτής και ιδιαίτερα μετά τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Debt Sustainability Monitor για τον Μάιο 2025) προβλέπει για την περίοδο 2025-2029 κατά μέσο όρο 1,3% ρυθμό μεγέθυνσης σύμφωνα με το σενάριο βάσης, ενώ λιγότερο συντηρητικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (World Economic Outlook για τον Απρίλιο 2025) προβλέπει 1,7% για την ίδια περίοδο.

Για αυτό και ιδιαιτέρως ανησυχητική είναι η πορεία των επενδύσεων, οι οποίες (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) θα «πέσουν» από το 4,1% το 2027, μόλις στο 0,9% το 2028 και στο 0,8% το 2029.