Ερυθρά Θάλασσα: Ξαναμπαίνει στην εξίσωση του θαλάσσιου εμπορίου – Το σήμα της Maersk

Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μια προσεκτική, αν και ακόμη σταδιακή, επαναφορά των ναυτιλιακών εταιρειών τακτικών γραμμών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στις θαλάσσιες διαδρομές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ.

Πέρασαν δυο χρόνια, από τον Νοέμβριο του 2023, όταν έκαναν την εμφάνιση τους οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης με επιθέσεις σε πλοία στα στενά του Bab el-Mandeb και «έστειλαν» κυρίως τα containerships γύρω από την Αφρική.

Τώρα οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου επιστρέφουν με «δοκιμαστικά» δρομολόγια, ενισχύοντας τις ελπίδες των φορτωτών και εμπόρων για μείωση του μεταφορικού κόστους των προϊόντων.

Τελευταίο ενθαρρυντικό παράδειγμα μια έστω και σταδιακής επιστροφής των containerships η επιτυχή διέλευση του πλοίου Maersk Sebarok της Maersk, μέσω της Ερυθράς για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δύο χρόνια.

Η δανική ναυτιλιακή εταιρεία ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι το πλοίο της, διέσχισε με επιτυχία την Ερυθρά Θάλασσα και το στενό Bab el-Mandeb για πρώτη φορά σε σχεδόν δύο χρόνια.

Ωστόσο πρόσθεσε ότι δεν έχει άμεσα σχέδια για την πλήρη επαναλειτουργία της διαδρομής αλλά θεωρεί το επίτευγμα αυτό ως μια «σταδιακή προσέγγιση» για την επανέναρξη της διέλευσης.

Τα σχέδια των ναυτιλιακών

Είχε προηγηθεί βέβαια η γαλλική ναυτιλιακή CMA CGM η τρίτη μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, η οποία έχει πραγματοποιήσει περιορισμένες διαβάσεις στο Σουέζ όταν το επέτρεπε η ασφάλεια.

Παράλληλα, ανακοίνωσε σχέδια να επαναφέρει την υπηρεσία India-U.S., μέσω της Διώρυγας του Σουέζ στις αρχές του 2026, ενισχύοντας την εικόνα μιας σταδιακής αλλά όχι απότομης επανόδου στη χρήση αυτού του κρίσιμου θαλάσσιου διαδρόμου.

Η γερμανική Happag-Lloyd, η πέμπτη μεγαλύτερη ναυτιλιακή στον κόσμο, δήλωσε πρόσφατα ότι η επιστροφή των δρομολογίων στη Διώρυγα του Σουέζ θα είναι σταδιακή. Όπως εκτιμά θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος 60-90 ημερών για την προσαρμογή της εφοδιαστικής αλυσίδας και την αποφυγή ξαφνικής συμφόρησης στα λιμάνια.

Γενικότερα οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες σχεδιάζουν στρατηγικές για μια πιθανή επιστροφή στη Διώρυγα του Σουέζ μετά από δύο χρόνια διακοπών λόγω κινδύνων ασφαλείας στην Ερυθρά Θάλασσα. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που επιτεύχθηκε τον Οκτώβριο οδήγησε ορισμένες εταιρείες να διερευνήσουν σχέδια επανέναρξης, αν και η ασφάλεια παραμένει βασικό μέλημα.

Το πρόβλημα όμως που έχουν να διαχειριστούν είναι η υπερπροσφορά πλοίων που θα παρουσιασθεί ξαφνικά λόγω μείωσης της απόστασης των δρομολογίων. Η προοπτική μιας απότομης κατάρρευσης των ναύλων θεωρείται ιδιαίτερα πιθανή σε περίπτωση που οι ναυτιλιακές εταιρείες δεν λάβουν εγκαίρως μέτρα περιορισμού της προσφερόμενης χωρητικότητας.

Η παγκόσμια διαθέσιμη χωρητικότητα

Το τελευταίο έτος, οι μακρύτερες διαδρομές μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας απορρόφησαν περίπου δύο εκατομμύρια TEU από τη διαθέσιμη παγκόσμια χωρητικότητα, λειτουργώντας ως «φυσικός περιορισμός» των προσφερόμενων χώρων στα πλοία. Εάν μεγάλες εταιρείες επιστρέψουν μαζικά στη διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας, η απελευθέρωση αυτής της χωρητικότητας θα είναι απότομη και θα ασκήσει ισχυρή καθοδική πίεση στα ναύλα.

Ήδη οι μέσες τιμές spot από την Άπω Ανατολή προς τη Βόρεια Ευρώπη, τη Μεσόγειο και την Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ έχουν μειωθεί περισσότερο από 50% από τις αρχές του έτους, ενώ ο κλάδος καταγράφει σημαντικές ζημίες. Η Xeneta εκτιμά ότι οι ναύλοι ενδέχεται να υποχωρήσουν έως και 25% το 2026, ακόμη και αν δεν υπάρξει πλήρης εξομάλυνση των διελεύσεων στην Ερυθρά Θάλασσα.

Σε αυτό το περιβάλλον, οι εταιρείες ενδέχεται να καταφύγουν σε ακραία μέτρα προκειμένου να σταθεροποιήσουν την αγορά: παροπλισμό ή διάλυση πλοίων, μείωση ταχύτητας και ακυρώσεις δρομολογίων. Τέτοιες πρακτικές έχουν εφαρμοστεί και στο παρελθόν, αλλά η έκταση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος καθιστά πιο πιθανή την ανάγκη συντονισμένων δράσεων.

Το σήμα από τους ναυτασφαλιστές

Το ισχυρό σήμα για την επιστροφή εκτός από τις γενικότερες γεωπολιτικές εξελίξεις, θα δώσουν οι ναυτασφαλιστές. Ήδη το πρόσθετο ασφάλιστρο κινδύνου πολέμου (AWRP) για ένα πλοίο που πλέει στη Θάλασσα Ερυθρά βρίσκεται τώρα στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2023, τον μήνα μετά την έκρηξη του πολέμου στη Γάζα, σύμφωνα με τον Marcus Baker, επικεφαλής του τμήματος ναυτιλίας της χρηματιστηριακής εταιρείας Marsh.

Το ποσοστό έχει μειωθεί σε περίπου 0,2% της αξίας του σκάφους από 0,5% πριν από την κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσε στο Platts, μέρος της S&P Global Energy, μια ασφαλιστική πηγή με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.

«Δεν θεωρούμε αυτή την [εκεχειρία] ως επιστροφή στην κανονικότητα στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά ως προσωρινή παύση σε μια σύγκρουση που εξακολουθεί να έχει πολλές πιθανότητες να αναφλεγεί ξανά», δήλωσε ο Munro Anderson, επικεφαλής επιχειρήσεων της Vessel Protect, εταιρείας ειδικευμένης σε θαλάσσια πολεμικά ρίσκα και ασφάλειες, μέλος της Pen Underwriting.

Τα AWRP συνήθως βαρύνουν τον ναυλωτή σε spot συμφωνίες μεταφοράς. Ορισμένες πηγές ανέφεραν ότι περισσότεροι ναυλωτές ζητούν διαμετακόμιση μέσω της Ερυθράς Θάλασσας εν μέσω της πτώσης του κόστους ασφάλισης. Ωστόσο, οι πλοιοκτήτες απαιτούν ασφάλιστρο για τους κινδύνους διαμετακόμισης.

Τα οφέλη για τον Πειραιά και την ελληνική οικονομία

Σε κατάσταση αναμονής βρίσκονται τα στελέχη του ΟΛΠ και της COSCO στον Πειραιά, προσβλέποντας στην επιστροφή των liners, στην Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ. Όπως εκτιμούν, μόλις αποκατασταθεί η ασφάλεια στη συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη και επανέλθουν τα δρομολόγια στη γνωστή προ της κρίσης ρότα, η διακίνηση containers από το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας «θα απογειωθεί».

Οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για επιστροφή των liners έως τον προσεχή Απρίλιο, ενώ πιο συγκρατημένες προβλέψεις μεταθέτουν την πλήρη επαναφορά των δρομολογίων έως το πρώτο εξάμηνο του 2026.

Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, που υποχρέωσε τις ναυτιλιακές να αναδιατάξουν τις ρότες των πλοίων τους, επιλέγοντας τον περίπλου της Αφρικής, είχε σαν αποτέλεσμα το ελληνικό λιμάνι να έχει χάσει το στρατηγικό πλεονέκτημα του πρώτου μεγάλου λιμενικού σταθμού μετά την έξοδο από το Σουέζ.

Εκτός από την αύξηση των φορτίων προς τον Πειραιά θετικά θα είναι η εξέλιξη και για το μεταφορικό κόστος προϊόντων που κατευθύνονται στην χώρα μας.