Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία της διαπραγμάτευσης για τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης ανάμεσα στις Βρυξέλλες και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις κοινοτικές αρχές να επιδιώκουν να πετύχουν τη μεγαλύτερη δυνατή δέσμευση των εθνικών κυβερνήσεων για οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, και όπως μεταδίδουν οι FT, οι Βρυξέλλες πιέζουν κάποια κράτη-μέλη να αλλάξουν την υπερβολικά ευνοϊκή φορολογική πολιτική τους για επιχειρήσεις.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σπεύδουν να καταθέσουν τα εθνικά τους σχέδια για την ανάκαμψη, εν όψει της λήξης της προθεσμίας που έχει τεθεί για τις 30 Απριλίου.

Ανάμεσα στα πολλά σημεία διαφωνίας είναι τα αιτήματα της Κομισιόν προς τα μέλη να σταματήσουν τον «επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό» των επιχειρήσεων. Εξι χώρες βρίσκονται στο στόχαστρο των Βρυξελλών για την ευνοϊκή φορολογική πολιτική τους: η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Ουγγαρία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Ολλανδία.

«Αγκάθι» η φορολογία

Αξιωματούχοι αναφέρουν ότι το θέμα της φορολογίας έχει αποδειχθεί αγκάθι στις διαπραγματεύσεις με κάποιες χώρες. Η πίεση των Βρυξελλών υπογραμμίζει τις απαιτήσεις της Κομισιόν για τον χαρακτήρα των μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει σε αντάλλαγμα για την πρόσβαση στις επιδοτήσεις και τα δάνεια των 750 δισ. ευρώ, καθώς επιδιώκει να τονώσει τις προοπτικές ανάπτυξης των κρατών-μελών και να διασφαλίσει ότι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης δεν θα χαθούν.

Οι απαιτήσεις της Κομισιόν για μεταρρυθμίσεις καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, όπως το συνταξιοδοτικό σύστημα, οι αγορές εργασίας, η δικαστική διαδικασία, τα φορολογικά συστήματα και οι διαδικασίες δημοσίων προμηθειών.

«Διαπραγματεύομαστε πολύ ενεργά με τα κράτη-μέλη για το ποιά είναι η σωστή ισορροπία», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος, για να προσθέσει: «Προσπαθούμε να θέσουμε τον πήχη αρκετά ψηλά».

Η φορο-αποφυγή απο πολυεθνικές και πλούσιους ιδιώτες έχει ανέβει ψηλά στην ατζέντα της πολιτικής της Ε.Ε. στον απόηχο των τεράστιων χρεών που μαζεύονται λόγω των προγραμμάτων στήριξης και ενώ οι οικονομίες της περιοχής του ευρώ προσπαθούν να ανακάμψουν απο την πανδημία. Η Τζάνετ Γέλεν, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, προσπάθησε να δημιουργήσει κλίμα για παγκόσμια συμφωνία υπέρ ενός ελάχιστου εταιρικού φορολογικού συντελεστή, καθώς ορισμένες χώρες θέτουν το ζήτημα της καταπολέμησης της φορο-αποφυγής στην καρδιά της πολιτικής τους ατζέντας.

Ο Πάολο Τζεντιλόνι, Επίτροπος Οικονομικών στην Ε.Ε., δήλωσε πέρυσι ότι θα ζητούσε από τα εθνικά σχέδια να αντιμετωπίζουν εθνικά μέτρα όπως αυτά που διευκολύνουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό. Για ορισμένα κράτη επίσης υπάρχει το αίτημα για δέσμευση σε αυστηρότερους κανόνες κατά του ξεπλύματος χρήματος.

Το υπουργείο Οικονομικών της Ιρλανδίας ανακοίνωσε ότι η ισορροπία ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις στα σχέδια ανάκαμψης αποδείχθηκαν «σημαντικό οριζόντιο ζήτημα» για όλα τα κράτη-μέλη. «Η Ιρλανδία θα επιδιώξει μια θετική απάντηση στις συστάσεις της», είπε το υπουργείο για να προσθέσει: «Φυσικά, όλα τα στοιχεία του ιρλανδικού σχεδίου θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με την τρέχουσα κυβερνητική πολιτική».

Οι φορολογικές αλλαγές είναι ένα παράδειγμα των θεμάτων που θίγονται στις διαπραγματεύσεις. Αλλα θέματα είναι ισχυρότεροι κανόνες για τις δημόσιες προμήθειες (Ουγγαρία), η συνταξιοδοτική και εργασιακή μεταρρύθμιση (Ισπανία), ενώ η Ιταλία έχει δεσμευτεί να επιταχύνει το δικαστικό έργο.

Η πολυπλοκότητα των διαπραγματεύσεων σημαίνει ότι πολλά κράτη-μέλη δύσκολα θα πετύχουν την προθεσμία της 30ης Απριλίου για την υποβολή των σχεδίων τους. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις συνοδεύουν τις επενδυτικές προτάσεις που απαιτούν το 37% των δαπανών για γίνουν σε πράσινους στόχους, ενώ το 20% των δαπανών θα πρέπει να διοχετευθεί στην ψηφιακή μετάβαση.

Τα κράτη-μέλη επίσης θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι έχουν ρεαλιστικά κόστη των σχεδίων και τα αναγκαία συστήματα ελέγχου ώστε να διασφαλιστεί ότι η προσπάθεια ανάκαμψης δεν θα υπονομευθεί από σπατάλες ή απάτες. Μετά την υποβολή των σχεδίων, η Κομισιόν θα χρειαστεί δύο μήνες για να αναλύσει και να εγκρίνει τα σχέδια, ενώ θα χρειαστεί και επικύρωση από τα κράτη-μέλη.

Ευρωπαίος αξιωματούχος υπογράμμισε ότι η Κομισιόν είναι έτοιμη να παγώσει τις πληρωμές αν ένα κράτος-μέλος χάσει σημαντικές προθεσμίες για την υλοποίηση του σχεδίου. Ωστόσο, μια απόφαση για αναστολή πληρωμών θα ήταν πολιτικά επικίνδυνη, λόγω του τεράστιου βάρους που έχει προσδώσει η Ε.Ε. στο σχέδιο της ανάκαμψης.