Το νέο επικουρικό ταμείο, οι αυξήσεις στις συντάξεις, ο «κουμπαράς» και το κόστος μετάβασης

Αύξηση των παρεχόμενων συντάξεων από 43% έως 68%. Διατήρηση του ύψους των εισφορών. Δημιουργία ατομικού κουμπαρά για κάθε ασφαλισμένο. Ελάχιστη επιστροφή των συσσωρευμένων εισφορών. Εγγύηση καταβολής των υφιστάμενων επικουρικών συντάξεων. Στα 56 δισ. το κόστος μετάβασης έως το 2070 από τα οποία τα 50 δισ. θα αντισταθμιστούν από τα επιπρόσθετα δημοσιονομικά έσοδα που θα προκύψουν εξαιτίας της μεταρρύθμισης.

Πρόκειται για τα βασικά στοιχεία του νέου δημόσιου επικουρικού ταμείου το πρώτο με κεφαλαιοποιητικό σύστημα, που θα λειτουργήσει από 1η Ιανουαρίου 2022 με το όνομα Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Το ταμείο θα είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και θα υπόκειται σε ισχυρή κρατική εποπτεία,ενώ θα επενδύει με αυστηρά και διαφανή κριτήρια. Το συγκεκριμένο επικουρικό ταμείο από κοινού, με τα ταμεία κύριας ασφάλισης, συνιστούν τον πρώτο πυλώνα του ασφαλιστικού μας συστήματος.

Το νομοσχέδιο με το οποίο δημιουργείται το νέο ταμείο τίθεται από σήμερα σε δημόσια διαβούλευση, ενώ αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση κατά τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου.

Στο νέο ταμείο εντάσσονται υποχρεωτικά το σύνολο των μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2022 και είναι υπόχρεοι επικουρικής ασφάλισης (μισθωτοί δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, δικηγόροι και μηχανικοί).

Προαιρετικά θα μπορούν να ενταχθούν σε αυτό οι ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών, οι οποίοι είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση (π.χ. ένας λογιστής), είτε είναι ήδη ασφαλισμένοι στο υφιστάμενο σύστημα.

«Στόχος της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης είναι να διασφαλισθεί η δυνατότητα χορήγησης σύνταξης – με καλές προοπτικές – και στους νέους ασφαλισμένους όπως έγινε και στους γονείς τους», τόνισαν ο υπουργός Εργασίας κ. Κ. Χατζηδάκης και ο υφυπουργός κ. Π. Τσακλόγλου, παρουσιάζοντας το σχετικό νομοσχέδιο.

Ιδιαίτερη αναφορά έκαναν οι δύο υπουργοί στην δραματική επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος και στην αντίστοιχη επιδείνωση της αναλογίας ασφαλισμένων προς συνταξιούχους γεγονός που καθιστά αναγκαία την παρέμβαση στο σύστημα ώστε να διασφαλισθούν οι μελλοντικές συντάξεις.

Βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι η δημιουργία ατομικών λογαριασμών από τους οποίους θα καταβληθούν οι μελλοντικές συντάξεις των νέων εργαζομένων. Αντί δηλαδή οι εισφορές των νέων να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης των σημερινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.

Η διαχείριση των ατομικών λογαριασμών θα γίνεται μέσω ενός νέου δημοσίου φορέα, που θα διοικείται από πιστοποιημένους επαγγελματίες. Θα δημιουργηθεί περιορισμένος αριθμός προσεκτικά σχεδιασμένων επενδυτικών χαρτοφυλακίων, όπου – με επιλογή του ασφαλισμένου και ανάλογα με το προφίλ του- θα επενδύονται τα κεφάλαια του «ασφαλιστικού κουμπαρά» του. Κάθε εργαζόμενος θα μπορεί να έχει τον πλήρη έλεγχο του λογαριασμού του μέσω ενός συστήματος αναλόγου με το e banking.

Οι «παλαιοί» ασφαλισμένοι και σημερινοί συνταξιούχοι δεν θα επηρεασθούν από τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, καθώς οι υφιστάμενες συντάξεις και οι συντάξεις των ασφαλισμένων που θα συνταξιοδοτηθούν με το ισχύον σύστημα θα εξακολουθήσουν να υπολογίζονται με βάση τους υφιστάμενους κανόνες και δεν πρόκειται να θιγούν.

Το επιπλέον κόστος αυτών των συντάξεων θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.

Τέλος, μελέτες που συνοδεύουν το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ανεβάζουν το λεγόμενο κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα σε 56 δισ. σωρευτικά έως το 2070.

«Το ποσό αυτό είναι πολύ μικρότερο και φθάνει τα 6 δισ. ευρώ», σημειώνει ο κ. Τσακλόγλου επισημαίνοντας ότι «αυτό προκύπτει εάν από το ταμειακό κενό αφαιρεθούν τα πρόσθετα δημοσιονομικά έσοδα που θα προκύψουν χάρις στη μεταρρύθμιση. Δηλαδή, το ‘μέρισμα ανάπτυξης’ σε μεγάλο βαθμό αντισταθμίζει το ακαθάριστο κόστος μετάβασης αφήνοντας πολύ μικρά κενά που μπορούν εύκολα να απορροφηθούν από τον προϋπολογισμό».

Υψηλότερες συντάξεις με το νέο σύστημα

Παραδείγματα συντάξεων

Εργαζόμενος αμειβόμενος με τον κατώτατο μισθό, 650 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης

• Μηνιαία επικουρική σύνταξη 153 ευρώ με το «παλαιό» σύστημα.

• Μηνιαία επικουρική σύνταξη 219 (αύξηση 43%) με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποθέτοντας αποδόσεις ίσες με το μέσο όρο των αποδόσεων των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών μελών του ΟΟΣΑ – περίοδος αναφοράς 2008-2018

• Μηνιαία επικουρική σύνταξη 257 (αύξηση 68%) με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποθέτοντας αποδόσεις ίσες με την μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μικτό Αμοιβαίο Κεφάλαιο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών – περίοδος αναφοράς 2003-2020)

Εργαζόμενος ιδιωτικού τομέα αμειβόμενος με τον μισθό 1500 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης.

1. Μηνιαία επικουρική σύνταξη 353 ευρώ με το σημερινό «παλαιό» σύστημα.

2. Μηνιαία επικουρική σύνταξη 505 ευρώ (αύξηση 43%) με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποθέτοντας αποδόσεις ίσες με το μέσο όρο των αποδόσεων των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών μελών του ΟΟΣΑ – περίοδος αναφοράς 2008-2018).

3. Μηνιαία επικουρική σύνταξη 594 ευρώ (αυξημένη κατά 68%) με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποθέτοντας αποδόσεις ίσες με την μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μικτό Αμοιβαίο Κεφάλαιο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών – περίοδος αναφοράς 2003-2020).