Είναι δυνατή μια Pax Sinica;

Project Syndicate

Για σχεδόν μια δεκαετία ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ υπόσχεται ότι θα προσφέρει «τη μεγάλη αναζωογόνηση του κινεζικού έθνους». Αυτή η υπόσχεση – την οποία ονόμασε «Ονειρο της Κίνας» – πήρε μια σαφέστερη μορφή με την εισαγωγή των δύο στόχων: την οικοδόμηση μιας ευημερίας της κοινωνίας, όπως την ονόμασε, έως το 2021 και την ανοικοδόμηση μιας «σύγχρονης σοσιαλιστικής χώρας» έως το 2049, 100 χρόνια μετά την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας.

Τώρα, η Κίνα έχει κλείσει εκατό χρόνια και, σύμφωνα με τον Σι, πέτυχε τον πρώτο της στόχο. Είναι το όνειρο της Κίνας προσιτό; Ο δεύτερος στόχος αντιπροσωπεύει ένα όραμα της Κίνας ως παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής δύναμης. Τελικά, ο Σι φαίνεται να θέλει να κατασκευάσει μια παγκόσμια ειρήνη με βάση την Κίνα, μια Pax Sinica, η οποία θα ανταγωνιζόταν – ακόμη και θα αντικαθιστούσε – την Pax Americana που επικρατεί από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Με την αύξηση του ΑΕΠ, η διεύρυνση των ανισοτήτων εισοδήματος και πλούτου μεταξύ περιφερειών και κοινωνικών ομάδων απειλεί να τροφοδοτήσει τη λαϊκή απογοήτευση, ακόμη και την πολιτική αναταραχή. Και αυτό έρχεται σε μια εποχή που η ικανότητα του κυβερνώντος κόμματος να επιβάλει τη θέλησή του μειώνεται, κυρίως λόγω της επιτυχίας του ίδιου του κόμματος στη δημιουργία μιας ισχυρής μεσαίας τάξης, η οποία περιλαμβάνει τώρα περισσότερα από 700 εκατομμύρια άτομα, και αυξάνεται γρήγορα, κυρίως λόγω της ταχείας επέκτασης της εκπαίδευσης. Τα τελευταία 20 χρόνια το ποσοστό εγγραφής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εκτοξεύτηκε στα ύψη, από 8% σε 54%.

Το εξωτερικό περιβάλλον δεν βοηθάει. Για να διατηρήσει την οικονομική ανάπτυξη η Κίνα πρέπει να διατηρήσει τη θέση της ως σημαντικού παγκόσμιου παραγωγού. Πρέπει να συνεχίσει να εξασφαλίζει πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα, όπως τσιπ ημιαγωγών, μέσω μιας σταθερής παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού και πρέπει να συνεχίσει να εξάγει τελικά προϊόντα στις ΗΠΑ και σε άλλες παγκόσμιες αγορές. Αυτό θα είναι πολύ δύσκολο να γίνει, εκτός αν η Κίνα βρει έναν ανώδυνο τρόπο εξόδου από τον συνεχιζόμενο εμπορικό και τεχνολογικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.

Τέλος, για να κερδίσει τον σεβασμό του κόσμου, η Κίνα θα χρειαστεί να διατηρήσει τις δημοκρατικές αξίες και τους κανόνες και να καλλιεργήσει ειρηνικές σχέσεις με άλλες χώρες. Η Pax Americana έχει επιβιώσει τόσο καιρό επειδή πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των γειτόνων της Κίνας, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις ΗΠΑ για το εμπόριο, τη χρηματοδότηση, την τεχνολογία και την ασφάλεια. Θα είναι απρόθυμοι να δεχτούν την Pax Sinica, εκτός αν η Κίνα τους προσφέρει κάτι καλύτερο. Και αυτό πρέπει να ξεκινήσει με τη λέξη «ειρήνη» (pax).

Ο Lee Jong-Wha είναι καθηγητής Οικονομικών στο Korea University. Διετέλεσε επικεφαλής οικονομολόγος της Asian Development Bank και κύριος σύμβουλος του προέδρου της Νότιας Κορέας Lee Myung-bak.