Πώς θα είναι η οικονομία μετά την πανδημία

Υστερα από μία 10ετία σταθερής ανάπτυξης και ελεγχόμενου πληθωρισμού περιορισμένης μεταβλητότητας και ισχυρών αποδόσεων για τα περιουσιακά στοιχεία παγκοσμίως, ο κόσμος που έχει μεταμορφωθεί από την πανδημία εισέρχεται πλέον, σύμφωνα με την κορυφαία εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων PIMCO, στην «εποχή του μετασχηματισμού».

Η «νέα κανονικότητα» (new normal), που αναμένεται να κυριαρχήσει για τουλάχιστον την επόμενη πενταετία, θα χαρακτηρίζεται από υψηλότερη μακροοικονομική αστάθεια και αυξημένη μεταβλητότητα στις αγορές, με χαμηλότερες αποδόσεις για τις μετοχές και τις αγορές σταθερού εισοδήματος.

Με τις κεντρικές τράπεζες το προηγούμενο διάστημα να τυπώνουν χρήμα για να βγουν οι οικονομίες από την ύφεση της πανδημίας, οι χρηματοπιστωτικές αγορές εκτινάχθηκαν και είναι πλέον πιο ευπαθείς, ενώ τα υψηλά επίπεδα ιδιωτικού και δημόσιου χρέους περιορίζουν τα περιθώρια λάθους των επενδυτών, οι οποίοι θα πρέπει να εστιάσουν πρώτιστα στη διατήρηση του κεφαλαίου τους.

Διαβάστε επίσης: Εποχή Παγκοσμίου Πολέμου θυμίζει ο πληθωρισμός

Αν και βραχυπρόθεσμα, ο ανοδικός κίνδυνος για τα επιτόκια έχει αυξηθεί, μακροπρόθεσμα ωστόσο αναμένει πως τα επιτόκια θα παραμείνουν σχετικά περιορισμένα, επιτρέποντας χαμηλότερες μεν, αλλά θετικές αποδόσεις από τις ομολογιακές αγορές, ενώ στις μετοχικές αγορές η διαφοροποίηση στις αποδόσεις μεταξύ περιοχών και κλάδων θα ενταθεί, την ώρα που στα εταιρικά ομόλογα και στα ακίνητα θα υπάρξουν ευκαιρίες.

Η PIMCO εκτιμά π.χ. πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η Fed, θα αυξήσει τα επιτόκια στο 2,25% έως 2,5% ως τα τέλη του 2018, μία εποχή που έχει ακόμη δρόμο δηλαδή.

Συνολικά θα υπάρξουν περίοδοι αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό που θα καθορίζουν και τις τελικές αποδόσεις.

Η πανδημία αποτέλεσε πάντως τον καταλύτη για την επιτάχυνση των τεσσάρων παραμέτρων που κυριαρχούσαν στον κόσμο και αφορούσαν την αντιπαλότητα της Κίνας με τις ΗΠΑ, τον λαϊκισμό, την άνοδο της τεχνολογίας και την κλιματική αλλαγή.

Αυτοί οι παράμετροι, μαζί με τρεις κυρίαρχες τάσεις: τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, την ταχύτερη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και την αυξανόμενη προοπτική περιορισμού των ανισοτήτων, σε σχέση με την προηγούμενη 10ετία όπου οι εισοδηματικές ανισότητες είχαν εκτιναχθεί, θα καθορίσουν τη νέα «εποχή του μετασχηματισμού» επηρεάζοντας τις οικονομίες και τις αγορές.

Μηδενικές εκπομπές

Η μετάβαση προς μια κοινωνία μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ως το 2050 σημαίνει πως τόσο οι ιδιωτικές όσο και οι δημόσιες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια. Οι υψηλότερες δαπάνες για καθαρή ενέργεια είναι πιθανό να αντισταθμιστούν εν μέρει, αλλά όχι πλήρως, από τις χαμηλότερες επενδύσεις και την «καταστροφή» κεφαλαίων στις παλαιές και ρυπογόνες μορφές ενέργειας, ενώ κατά την διάρκεια της μετάβασης, αναμένονται προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, και ενδεχόμενες αυξήσεις στις τιμές ενέργειας που θα επηρεάζουν τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη.

Επιπλέον, καθώς η διαδικασία δημιουργεί νικητές και ηττημένους, θα υπάρχει πιθανότητα και νέες πολιτικές ως απάντηση στις απώλειες θέσεων εργασίας.

Από την άλλη πλευρά συνεχίζεται η ταχύτερη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών, με τις εταιρικές δαπάνες στο τομέα να θυμίζουν τη δεκαετία του 1990 στις ΗΠΑ, που συνοδεύτηκαν από επιτάχυνση της παραγωγικότητας. Η ψηφιοποίηση και η αυτοματοποίηση θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα κάνουν τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας πιο παραγωγικές. Κάποιοι όμως θα χάσουν τις δουλείες τους και ενδεχομένως να μην έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να βρουν δουλειά αλλού. Οπως και με την παγκοσμιοποίηση, η «σκοτεινή πλευρά» της ψηφιοποίησης και του αυτοματισμού θα μπορούσε να εντείνει τις ανισότητες και ενισχύσει τις λαϊκιστικές πολιτικές.

Ανισότητες

 Μία ακόμη τάση που φέρεται πως θα χαρακτηρίσει τη νέα εποχή, σύμφωνα πάντα με την PIMCO, αφορά μία προσπάθεια αντιμετώπισης των εισοδηματικών ανισοτήτων στην κατανομή του πλούτου (αν και σήμερα η συνολική περιουσία 2,8 δισεκατομμυρίων ενήλικων πολιτών του πλανήτη είναι 50% χαμηλότερη από την αντίστοιχη των 2.800 δισεκατομμυριούχων)

Για παράδειγμα, αναφέρει, σε πολλές εταιρείες, η ισορροπία δυνάμεων στη σχέση εργοδότη – εργαζομένου έχει αρχίσει να μετατοπίζεται υπέρ του δεύτερου βελτιώνοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων.  Μένει βέβαια αυτό να αποδειχθεί ή εάν η εργασία από το σπίτι με τη βοήθεια της τεχνολογίας θα επιτρέπει τελικά στις εταιρείες να αναθέτουν περισσότερες θέσεις εργασίας σε φθηνότερες εγχώριες και παγκόσμιες τοποθεσίες, διατηρώντας ή ακόμη και αυξάνοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των εργοδοτών.