«Παγκόσμια Πύλη», η απάντηση της ΕΕ στον «Δρόμο του Μεταξιού»

Τη Δευτέρα, το Πεκίνο αναγκάστηκε να διαψεύσει τις έντονες φήμες ότι επίκειται η «κατάσχεση» του διεθνούς αεροδρομίου της Ουγκάντα εξαιτίας της αδυναμίας αποπληρωμής του δανείου των 200 εκατ. δολαρίων που είχε λάβει η τελευταία από την Κίνα, προκειμένου να το εκσυγχρονίσει και να το επεκτείνει.

«Η κακόβουλη κατηγορία ότι η Ουγκάντα παραδίδει καίρια περιουσιακά της στοιχεία σε αντάλλαγμα για ρευστό από την Κίνα ουδεμία βάση έχει και αποκλειστικός της στόχος είναι να διαταράξει τις καλές σχέσεις που διατηρεί η Κίνα με τις αναπτυσσόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουγκάντα», ανέφερε ανακοίνωση της κινεζικής πρεσβείας στη χώρα, διαβεβαιώνοντας ότι «ούτε ένα από τα έργα που έχουν γίνει στην Αφρική δεν έχει κατασχεθεί από την Κίνα εξαιτίας αδυναμίας αποπληρωμής των δανείων».

Ανταλλάγματα, αντί κατασχέσεων

Όσοι γνωρίζουν, όμως, τους πραγματικούς κανόνες που διέπουν αυτού του είδους τις επενδύσεις και συναλλαγές, ανάμεσα σε μια πλούσια και σε μια φτωχή (ή αναπτυσσόμενη) χώρα, μπορούν να διαβεβαιώσουν ότι η μέθοδος της κατάσχεσης δεν αποτελεί ούτε τον μοναδικό ούτε τον καλύτερο τρόπο για να την πρώτη προκειμένου να εντάξει στη σφαίρα επιρροής της τη δεύτερη.

Πολύ απλά: Αντί ο δανειστής να ενεργοποιήσει τις ρήτρες των συμβολαίων που του επιτρέπουν να προχωρήσει σε κατασχέσεις, διακινδυνεύοντας την πρόκληση ευρύτατων αντιδράσεων στη θιγόμενη χώρα, απαιτεί άλλου είδους ανταλλάγματα: Την πρόσβαση στους πιο ευαίσθητους τομείς της οικονομίας, την ψήφο ή τη στήριξη σε διεθνείς οργανισμούς, την ύπαρξη μιας κυβέρνησης-μαριονέτας και άλλα.

Κάπως έτσι, οι ΗΠΑ κατάφερναν επί δεκαετίες να ελέγξουν αρκετές χώρες και να τις έχουν στο πλευρό τους. Το ίδιο έκανε, σε μικρότερο βαθμό, η ΕΕ. Εδώ και περίπου δέκα χρόνια, αυτό είναι που επιχειρεί και η Κίνα, αξιοποιώντας τα τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει, με τα οποία χρηματοδοτεί την υλοποίηση του νέου «Δρόμου του Μεταξιού».

Το σχέδιο του Σι

Το σχέδιο εκπονήθηκε από τον Σι Τζινπίνγκ, στα πρώτα του βήματα στην ηγεσία της Κίνας και τέθηκε σε εφαρμογή το 2013. Στα 8 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει και παρά το αναγκαστικό «πάγωμα» που επέβαλε η πανδημία πέρυσι και φέτος, η Κίνα εκτιμάται ότι έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις πολλών εκατοντάδων δισ. δολαρίων στις χώρες αυτές (ακριβής αποτίμηση δεν υπάρχει, αλλά ενδέχεται το συνολικό ποσό να πλησιάζει ή και να ξεπερνά το ένα τρισ.).

Με τον τρόπο αυτό, ο κινεζικός δράκος απέκτησε πρόσβαση και επιρροή σε κάθε γωνιά του πλανήτη, από την Αφρική ως τη Λατινική Αμερική και από την Ασία ως την Ευρώπη (κυρίως τη νότια). Η αλήθεια δε είναι ότι η Δύση, παρ’ ότι έμπειρη, άργησε να συνειδητοποιήσει την απειλή. Όταν αυτό έγινε, όμως, αποφάσισε να αντιδράσει και να «κόψει» τον Δρόμο του Μεταξιού.

Η απάντηση της Δύσης

Σε αυτό το πλαίσιο, η σύνοδος κορυφής της G7 που πραγματοποιήθηκε φέτος στη Βρετανία αποφάσισε να αναλάβει δράση. Ο Τζο Μπάιντεν, για παράδειγμα, εξήγγειλε το σχέδιο με τον κωδικό «Ξαναχτίζουμε ένα Καλύτερο Κόσμο» (Build Back Better World). Όσο για την ΕΕ, η δική της απάντηση φέρει την ονομασία «Παγκόσμια Πύλη» (Global Gateway).

Αύριο, μάλιστα, Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου, η πρόεδρος της Κομισιόν αναμένεται να κάνει τα «αποκαλυπτήρια» του νέου ευρωπαϊκού σχεδίου. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα περιλαμβάνει ένα «μπαζούκα» με δύναμη πυρός 300 δισ. ευρώ, τα οποία αναμένεται να διατεθούν σταδιακά ως το 2027, στο πλαίσιο του τρέχοντος επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ.

Στόχος είναι, όπως θα πει και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το τελικό ποσό να είναι ακόμη μεγαλύτερο, καθώς θα γίνει προσπάθεια να κινητοποιηθούν και σημαντικά ιδιωτικά κεφάλαια. Όσο για τους τομείς προς τους οποίους θα κατευθυνθούν οι συγκεκριμένες επενδύσεις, θα είναι κυρίως οι βασικές υποδομές, η υγεία και η εκπαίδευση, οι μεταφορές και, βεβαίως, η «πράσινη» ενεργειακή μετάβαση.

«Προσφέροντας μια θετική επιλογή για την ανάπτυξη των παγκόσμιων υποδομών, η Παγκόσμια Πύλη θα επενδύσει στη διεθνή σταθερότητα και συνεργασία και θα αποδείξει πώς οι δημοκρατικές αξίες προσφέρουν στους εταίρους βεβαιότητα και αίσθημα δικαίου, όπως και βιωσιμότητα, καθώς και μακροπρόθεσμα οφέλη για τους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο», αναφέρει το σχέδιο που θα παρουσιαστεί, σύμφωνα με τους Financial Times.

Ο πραγματικός στόχος

Πίσω από τη «βιτρίνα», ωστόσο, είναι φανερό ότι κρύβονται οι φιλοδοξίες της Ευρώπης. «Η Παγκόσμια Πύλη έχει το δυναμικό να μετατρέψει την ΕΕ σε ένα ισχυρό γεωπολιτικό παίκτη», σχολίασε χαρακτηριστικά μιλώντας στην Handelsblatt ο μόνιμος πρέσβης της Γερμανίας στην ΕΕ, Μίκαελ Κλάους, ο οποίος έχει θητεύσει στην ίδια θέση και στο Πεκίνο, από το 2013 ως το 2018.

«Στόχος δεν είναι μόνο να προβληθούν οι ευρωπαϊκές αξίες, αλλά και να ενισχυθεί οικονομικά η Ευρώπη», είπε στην γερμανική εφημερίδα και υψηλόβαθμο στέλεχος της Κομισιόν.

Τι σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά; Πολύ απλά, ότι τα επόμενα χρόνια οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μετατραπούν σε πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στην Κίνα και τη Δύση, που θα επιχειρήσουν να τις «κατακτήσουν» δελεάζοντάς τις με ποταμούς κεφαλαίων και απαιτώντας σημαντικά ανταλλάγματα. Ανάμεσά τους δε, κυρίαρχη θέση θα έχει η Αφρική, η οποία διαθέτει τεράστιο δυναμικό και χαρακτηρίζεται από χαοτικές ελλείψεις.

Θα λειτουργήσει, άραγε, ο ανταγωνισμός αυτός προς όφελος των λαών της; Αν κρίνουμε από το πόσο «ωφελήθηκαν» εξαιτίας του ανταγωνισμού για τα εμβόλια, είναι εξαιρετικά αμφίβολο…