Το μίσος

Στην Ελλάδα δεν έχουμε αξιοσημείωτη εμπειρία από τυφώνες, όπως έχουν άλλες περιοχές του πλανήτη (τα νησιά της Καραϊβικής, επί παραδείγματι, οι νοτιοανατολικές ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών κ.ο.κ.) και αυτονόητα οι δύσμοιροι κάτοικοί τους αντιδρούν με ένα συγκαταβατικό μελαγχολικό μειδίαμα όποτε εμείς παρατηρούμε ένα δικό μας ακραίο καιρικό φαινόμενο και κάνουμε λόγο κατόπιν για… βιβλικές καταστροφές.

«Φαίνεται πως από Βίβλο σε Βίβλο διαφεύγουν πολλά λάθη στη μετάφραση», είχε σχολιάσει πικρόχολα ένας αμερικανός γνωστός μου που είχε την τύχη/ατυχία να βρίσκεται στη Φλόριντα, τον Αύγουστο του 2005, όταν την χτύπησε ο τυφώνας Κατρίνα.

Είναι αλήθεια επίσης ότι η μετεωρολογία στην εποχή μας έχει κάνει άλματα, ιδίως μετά τη γενικευμένη χρήση των δορυφόρων, και σπανίως πέφτει έξω στις προβλέψεις της γύρω από το πού θα χτυπήσει ένας τυφώνας και με πόση ένταση – μολαταύτα, ακόμη και σήμερα, δεν έχει μηδενίσει τις περιπτώσεις που αναθεωρεί τις εκτιμήσεις της τελευταία στιγμή. Μία είναι πάντως η διαχρονική σταθερά: μόλις ακούσεις να πλησιάζει τυφώνας προς τα μέρη σου, σκόπιμο είναι να μην εξακολουθήσεις να κόβεις βόλτες έξω αμέριμνος.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταγράφονται τυφώνες μίσους ολοένα και πιο συχνά, ολοένα και πιο απρόβλεπτα: μια ιδιότυπη «κλιματική αλλαγή» κυριαρχεί στα social media από άκρου εις άκρον.

Οι πιο καλόπιστοι από τους φίλους μου ή, ας μου επιτρέψουν, οι πιο αγαθιάρηδες συνέχιζαν μέχρι πρότινος να πιστεύουν ότι οι τυφώνες δεν σε ενοχλούν εάν δεν τους ενοχλήσεις: εάν αμπαρωθείς στον ιδιωτικό σου χώρο, εάν δεν προκαλείς με τις απόψεις σου το δημόσιο αίσθημα, εάν δεν πας γυρεύοντας εν ολίγοις… «Εγώ δεν έχω σελίδα στο Facebook», καμάρωνε ένας φίλος μου τις προάλλες, πιο χαμηλότονος και από σουίτα για έγχορδα, «δεν έχω λογαριασμό στο Twitter, δεν ανταλλάσσω καθημερινά προσβολές με έναν εσμό αγνώστων· βλέπεις να μου λείπει τίποτε;».

Εκπληκτος, ο ίδιος αυτάρκης, διαπίστωσε με τον σκληρό τρόπο λίγες μέρες αργότερα ότι δεν χρειάζεται πάντοτε να πιάσεις στο στόμα σου τον «εσμό» προκειμένου να σε πιάσει κι εκείνος· αρκεί να σκάσεις μύτη στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή, στη δίνη ενός «χαμηλού βαρομετρικού» όπου στοχοποιήθηκες εν αγνοία σου πριν καν το αντιληφθείς. «Μην το παίρνεις προσωπικά», θα σου ψιθύριζε παρηγορητικά ο τυφώνας· «βρέθηκες απλώς στο διάβα μου».

Ωστόσο, οι αθεράπευτα αισιόδοξοι δεν αποθαρρύνονται. «Φαντάσου», μου ανέπτυσσε τη δυστοπική θεωρία του ένας από αυτούς, «να μην υπήρχαν στα social media οι εικονικοί τυφώνες του μίσους και να διοχετευόταν όλη αυτή η χολή στις αληθινές μας ζωές, όπως γινόταν χιλιετίες επί χιλιετιών μέχρι τις ημέρες μας. Τα social media επιτελούν κοινωνικό λειτούργημα – ασυγκρίτως σημαντικότερο από το λειτούργημα που επιτελούσαν οι πόρνες στο βικτωριανό Λονδίνο για την προστασία του ιερού θεσμού της οικογένειας.

Ξέρεις πόσα σπιτικά θα είχαν διαλυθεί δίχως την εκτόνωση που προσέφεραν τα μπορντέλα;». Δεν διαφωνώ με το σκεπτικό του αισιόδοξου, παρά μόνο ως προς την έκβαση. Δεν βλέπω κανενός είδους εκτόνωση του μίσους.

Βλέπω μια διαρκή μετάθεση της έκρηξής του, μια αέναη αναβολή, μια αδιάκοπη μετατόπισή του από «στόχο» σε «στόχο» – άλλον μισούσαμε την περασμένη βδομάδα, άλλον θα μισούμε την επόμενη – αλλά εκτόνωση, κατάσβεση, καταλάγιασμα, όχι, καθόλου… Απεναντίας.

Βλέπω το μίσος να συσσωρεύεται στις καρδιές και στους ιστότοπους, να δημιουργεί το δικό του νοσηρό αποθεματικό, το δικό του κεφάλαιο, και κάποια μέρα, κάπου, κάποτε, θα ξεσπάσει, όχι στα πληκτρολόγια πλέον, αλλά στους δρόμους… Οπως φιλοσοφεί κι ένας Τζαμαϊκανός: «Ποτέ δεν ρωτάς αν θα χτυπήσει τυφώνας. Πάντα ρωτάς πότε».