Οι δυτικές κυρώσεις στρέφουν το εμπόριο της Ρωσίας προς την Κίνα

Συντονισμένες κυρώσεις κατά της Μόσχας ανακοίνωσαν την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι G7, οι ΗΠΑ και η Βρετανία, με τον αμερικανικό πρόεδρο να μιλά ευθέως για αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η υιοθέτηση του όρου «εισβολή» είχε διατυπωθεί και λίγες ώρες νωρίτερα από συμβούλους του Μπάιντεν.

Κοινή συνιστώσα των εξαγγελιών, αποτελούν οι κυρώσεις που αφορούν σε τράπεζες και Ρώσους ολιγάρχες, ενώ αποκόπτεται η Ρωσία από τη Δυτική χρηματοδότηση. Επίσης, όλες οι πλευρές ανήγγειλαν ότι όσο κλιμακώνονται οι ενέργειες της Ρωσίας τόσο θα κλιμακώνονται και οι κυρώσεις, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έγινε στoν Nord Stream 2, η λειτουργία του οποίου παγώνει «μέχρι νεωτέρας»

Στόχος των μέτρων είναι τα βασικά ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι μεγάλες εταιρείες να στερηθούν την πρόσβαση σε συναλλαγές σε αμερικανικό δολάριο και σε παγκόσμιες αγορές όσον αφορά στο εμπόριο, τις εξαγωγές ενέργειας και τη χρηματοδότηση.

Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους ποτέ στο παρελθόν δεν επιχείρησαν να αποκόψουν από το παγκόσμιο εμπόριο μια μεγάλη οικονομία 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, και δεν είναι σαφές πόση πίεση μπορούν να ασκήσουν οι συντονισμένες κυρώσεις, από το σύνολο των δυτικών χωρών, στη Μόσχα.

Η εμπειρία των κυρώσεων για την Κριμαία

Μια ανασκόπηση των εμπορικών δεδομένων της Παγκόσμιας Τράπεζας και των Ηνωμένων Εθνών δείχνει ότι από τότε που επιβλήθηκαν μικρότερης έκτασης κυρώσεις, το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, η Κίνα έχει αναδειχθεί ως ο μεγαλύτερος εξαγωγικός προορισμός της.

Νέες κυρώσεις θα μπορούσαν να ωθήσουν τη Ρωσία να ενισχύσει περαιτέρω τις εμπορικές της σχέσεις με το Πεκίνο σε μια προσπάθεια να παρακάμψει τους περιορισμούς, δήλωσε στο Reuters ο Χάρι Μπρόντμαν πρώην εμπορικός διαπραγματευτής των ΗΠΑ και αξιωματούχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, με εμπειρία στην Κίνα και τη Ρωσία.

«Το πρόβλημα με τις κυρώσεις, ειδικά όταν αυτές αφορούν έναν παραγωγό πετρελαίου, όπως είναι η Ρωσία, θα είναι μια διαρροή στο σύστημα», είπε χαρακτηριστικά Μπρόντμαν. «Η Κίνα μπορεί να πει: ‘’Θα αγοράσουμε πετρέλαιο στην ανοιχτή αγορά και ας είναι ρωσικό’’».

Σύμφωνα με εκτελεστικό διάταγμα που υπεγράφη από τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν τη Δευτέρα, κάθε ίδρυμα στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της Ρωσίας αποτελεί στόχο περαιτέρω κυρώσεων, δήλωσε ο Λευκός Οίκος, σημειώνοντας ότι περισσότερο από το 80% των ημερήσιων συναλλαγών συναλλάγματος της Ρωσίας και το ήμισυ του εμπορίου της πραγματοποιούνται σε δολάρια.

Ο Μπάιντεν, ανακοινώνοντας μια σειρά πρώτων κυρώσεων την Τρίτη για να τιμωρήσει τη Ρωσία, είπε ότι «θα λάβει σθεναρά μέτρα για να βεβαιωθεί ότι ο πόνος των κυρώσεων θα χτυπήσει τη ρωσική οικονομία και όχι τη δική μας».

Αυτό ίσως είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει πράξη, με τη Ρωσία να συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων διεθνώς εξαγωγέων πετρελαίου, φυσικού αερίου, χαλκού, αλουμινίου, παλλαδίου και άλλων σημαντικών εμπορευμάτων. Οι τιμές του πετρελαίου έφτασαν την Τρίτη σε νέα υψηλά που έχουν να παρατηρηθούν από το 2014.

Η Ρωσία αντιπροσώπευε το 1,9% του παγκόσμιου εμπορίου το 2020, από 2,8% το 2013, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Με βάση το ΑΕΠ του 2020, κατατάχθηκε στην 11η θέση παγκοσμίως, μεταξύ Βραζιλίας και Νότιας Κορέας.

Μια ανασκόπησε δε σχετική με το ρωσικό εμπόριο με βάση τα δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας, δείχνει ότι η εξάρτηση της Ρωσίας από το εμπόριο έχει μειωθεί τα τελευταία 20 χρόνια.

Αλλαγή εξαγωγικών προορισμών

Οι εξαγωγικοί προορισμοί της Ρωσίας έχουν επίσης αλλάξει. Η Ολλανδία ήταν ο κορυφαίος εξαγωγικός προορισμός πριν από μια δεκαετία, λόγω του εμπορίου πετρελαίου, αλλά τη θέση της έχει λάβει σε αυτόν τον τομέα η Κίνα. Οι εισαγωγές της Γερμανίας και της Βρετανίας από τη Ρωσία παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σταθερές, ενώ οι εισαγωγές της Λευκορωσίας αυξήθηκαν.

Η Κίνα παραμένει ο κορυφαίος προμηθευτής εισαγωγών της Ρωσίας, με κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, εξοπλισμό τηλεπικοινωνιών, παιχνίδια, υφάσματα, ρούχα και ανταλλακτικά ηλεκτρονικών μεταξύ των κορυφαίων κατηγοριών. Το μερίδιό της στις ρωσικές εισαγωγές έχει αυξηθεί από το 2014, ενώ αυτές από τη Γερμανία έχουν μειωθεί αισθητά. Οι εξαγωγές της Ουκρανίας προς την Κίνα μειώθηκαν αισθητά την τελευταία δεκαετία, ενώ οι εισαγωγές της Λευκορωσίας έχουν αλλάξει ελάχιστα.

Οι κορυφαίες εξαγωγές της Ουκρανίας στη Ρωσία το 2020 ήταν οξείδιο του αλουμινίου, σιδηροδρομικός εξοπλισμός, άνθρακας, χάλυβας και ουράνιο, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.