ΔΝΤ: Πώς οι αυξήσεις στους ναύλους εκτινάσσουν τον πληθωρισμό

Το διαρκώς αυξανόμενο κόστος μεταφοράς μέσω των θαλασσίων οδών,  ανεβάζει σημαντικά τις τιμές σε όλο τον κόσμο και οι επιπτώσεις αυτές θα είναι ορατές μέχρι και τουλάχιστον το τέλος του 2022. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Γιαν Καριέρ Σουάλοου,  Πράγκιαν Ντεμπ, Νταβίντ Φουρτσέρι, Ντάνιελ Χιμένεθ και Τζόναθαν Όστρι, σε ανάλυσή τους που δημοσιεύεται στο IMFBlog.

Το IMFBlog είναι ένα φόρουμ για τις απόψεις του προσωπικού και των αξιωματούχων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) σχετικά με πιεστικά οικονομικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής.

Στην ανάλυσή τους αναφέρουν ότι η θάλασσα «μεταφέρει» περισσότερο από το 80% των παγκόσμιων εμπορευμάτων, τα περισσότερα από τα οποία πλέουν μέσα σε χιλιάδες containers στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο σε μερικά από τα μεγαλύτερα πλοία που έχουν κατασκευαστεί ποτέ.

Και υπενθυμίζουν ότι το σοκ της πανδημίας υπογράμμισε πόσο κρίσιμο είναι το εμπόριο θαλάσσιων εμπορευματοκιβωτίων για την παγκόσμια οικονομία.

«Από τη Σαγκάη στο Ρότερνταμ μέχρι το Λος Άντζελες, ο κορωνοϊός ανέτρεψε τις αλυσίδες εφοδιασμού. Στα λιμάνια έλειπαν εργάτες που ήταν άρρωστοι στο σπίτι. Οι οδηγοί φορτηγών και τα πληρώματα πλοίων δεν μπορούσαν να περάσουν τα σύνορα λόγω περιορισμών στη δημόσια υγεία. (…) Εκτός από τις καθυστερήσεις στην παράδοση των αγαθών στους πελάτες, αυξήθηκε και το κόστος» τονίζουν.

Επταπλασιασμός του κόστους

Όπως δείχνει το Διάγραμμα της Εβδομάδας, το αποτέλεσμα αυτών των προκλήσεων ήταν ότι το κόστος αποστολής εμπορευματοκιβωτίων στις υπερωκεάνιες εμπορικές διαδρομές του κόσμου επταπλασιάστηκε τους 18 μήνες μετά τον Μάρτιο του 2020, ενώ το κόστος αποστολής χύδην εμπορευμάτων αυξήθηκε ακόμη περισσότερο. Η νέα έρευνα του ΔΝΤ δείχνει ότι ο πληθωριστικός αντίκτυπος αυτού του υψηλότερου κόστους θα συνεχίσει να διευρύνεται μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Επισημαίνουν επίσης ότι η μελέτη προηγείται του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά δεν είναι απομονωμένη από αυτόν: η σύγκρουση πιθανότατα θα επιδεινώσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό.

Μελετώντας δεδομένα από 143 χώρες τα τελευταία 30 χρόνια, διαπιστώνουν ότι το κόστος αποστολής είναι μια σημαντική κινητήρια δύναμη του πληθωρισμού σε όλο τον κόσμο: όταν οι ναύλοι διπλασιάζονται, ο πληθωρισμός αυξάνεται κατά περίπου 0,7 ποσοστιαίες μονάδες. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα αποτελέσματα είναι αρκετά επίμονα, κορυφώνονται μετά από ένα χρόνο και διαρκούν έως και 18 μήνες. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση του κόστους αποστολής που παρατηρήθηκε το 2021 θα μπορούσε να αυξήσει τον πληθωρισμό κατά περίπου 1,5 ποσοστιαίες μονάδες το 2022.

Ασταθής παράγοντας

Ενώ η μετακύλιση στον πληθωρισμό είναι μικρότερη από αυτή που σχετίζεται με τις τιμές των καυσίμων ή των τροφίμων – οι οποίες αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερο μερίδιο των αγορών των καταναλωτών – τα έξοδα αποστολής είναι πολύ πιο ασταθή. Ως αποτέλεσμα, η συμβολή στη διακύμανση του πληθωρισμού λόγω των παγκόσμιων αλλαγών στις τιμές της ναυτιλίας είναι ποσοτικά παρόμοια με τη διακύμανση που προκαλείται από κλυδωνισμούς στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων.

Τα ευρήματα του ΔΝΤ αποκαλύπτουν επίσης μερικούς από τους μηχανισμούς που λειτουργούν. Δείχνουν ότι το υψηλότερο κόστος αποστολής πλήττει τις τιμές των εισαγόμενων αγαθών στην αποβάθρα εντός δύο μηνών και περνά γρήγορα στις τιμές παραγωγού—πολλοί από τους οποίους βασίζονται σε εισαγόμενες εισροές για την κατασκευή των προϊόντων τους.

Μετά από 12 μήνες η κορύφωση

Ωστόσο, ο αντίκτυπος στις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές στο ταμείο αυξάνεται σταδιακά και κορυφώνεται μετά από 12 μήνες. Αυτή είναι μια πολύ πιο αργή διαδικασία από αυτή της ανόδου της παγκόσμιας τιμής του πετρελαίου, την οποία οι οδηγοί αισθάνονται στην αντλία μέσα σε μερικούς μήνες.

Το αυξανόμενο κόστος αποστολής επηρεάζει τον πληθωρισμό σε ορισμένες χώρες περισσότερο από άλλες.

Πρώτον, η έρευνα δείχνει ότι τα δομικά χαρακτηριστικά μιας οικονομίας έχουν σημασία. Οι χώρες που εισάγουν περισσότερα από αυτά που καταναλώνουν βλέπουν μεγαλύτερες αυξήσεις στον πληθωρισμό, όπως και εκείνες που είναι πιο ενσωματωμένες στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Ομοίως, οι χώρες που συνήθως πληρώνουν υψηλότερα κόστη ναύλων—περίκλειστες χώρες, χώρες χαμηλού εισοδήματος και ειδικά νησιωτικά κράτη—βλέπουν περισσότερο πληθωρισμό όταν αυτά αυξάνονται.

Δεύτερον, ένα ισχυρό και αξιόπιστο πλαίσιο νομισματικής πολιτικής μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στον μετριασμό των δευτερογενών επιπτώσεων από τις τιμές των εισαγωγών και τον πληθωρισμό. Η ανάλυση του ΔΝΤ δείχνει ότι η διατήρηση σταθερών προσδοκιών για τον πληθωρισμό είναι το κλειδί για τον περιορισμό της επίδρασης της αύξησης του κόστους αποστολής στις τιμές καταναλωτή, ιδιαίτερα των βασικών μέτρων που αποκλείουν τα καύσιμα και τα τρόφιμα.

Συμπέρασμα

Οι αναλυτές του ΔΝΤ εκτιμούν ότι ο πληθωριστικός αντίκτυπος του ναυτιλιακού κόστους θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι το τέλος του 2022. Αυτό θα δημιουργήσει περίπλοκες αντισταθμίσεις για πολλούς κεντρικούς τραπεζίτες που αντιμετωπίζουν αυξανόμενο πληθωρισμό και ακόμη άφθονη χαλάρωση στην οικονομική δραστηριότητα. Επιπλέον, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πιθανό να προκαλέσει περαιτέρω διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες θα μπορούσαν να διατηρήσουν το παγκόσμιο κόστος αποστολής -και τις πληθωριστικές τους επιπτώσεις- υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.