Τα σενάρια για την ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία με βάση τις εκτιμήσεις για τον πόλεμο

Ο δείκτης ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας παρουσίασε νέα βελτίωση κατά την εβδομάδα έως την 27η Μαρτίου 2022. Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης έφτασε στις 81,2 μονάδες από τις 79,4 μονάδες της προηγούμενης εβδομάδας. Κατά την εβδομάδα αυτή βελτίωση σημείωσαν ο υποδείκτης της κινητικότητας (κατά 1,5 μονάδες), ο υποδείκτης της υγείας (κατά 0,9 μονάδες) και ο υποδείκτης της ζήτησης / κατανάλωσης (κατά 0,3 μονάδες). Η βελτίωση του υποδείκτη της υγείας οφείλεται στη σχετική βελτίωση σχετικά με τον ημερήσιο μέσο όρο των κρουσμάτων (20238 άτομα κατά την εβδομάδα αυτή, από 21862 άτομα κατά την προηγούμενη εβδομάδα), τη μείωση του πλήθους των ημερήσιων θανάτων από την πανδημία κατά μέσο όρο (47,3 θάνατοι, από 52,5 θάνατοι κατά την προηγούμενη εβδομάδα) και τη μείωση του βαθμού θετικότητας. Οι δύο υποδείκτες που σημείωσαν μείωση κατά την εβδομάδα αυτή ήταν η αγορά εργασίας (κατά 0,6 μονάδες) και η παραγωγή / βιομηχανία (κατά 0,2 μονάδες).

Με βάση τις νέες εκτιμήσεις του Μαρτίου 2022, ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ εμφανίζεται μειωμένος και για την Ελλάδα και για την Ευρωζώνη, σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Φεβρουαρίου. Για την Ελλάδα οι εκτιμήσεις για το πρώτο τρίμηνο του 2022 κάνουν λόγο για ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του 2,8% (ενώ η εκτίμηση ήταν για 3,3% το Φεβρουάριο), για το δεύτερο τρίμηνο του 2022 κάνουν λόγο για ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του 0,9% (ενώ η εκτίμηση ήταν για 2,6% το Φεβρουάριο), γιατο τρίτο τρίμηνο του 2022 κάνουν λόγο για ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του -0,2% (ενώ η εκτίμηση ήταν για 2,5% το Φεβρουάριο) και για το τέταρτο τρίμηνο του 2022 κάνουν λόγο για ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του 1% (ενώ η εκτίμηση ήταν για 4,7% το Φεβρουάριο). Αντίστοιχα, για την Ευρωζώνη για το πρώτο τρίμηνο ο ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ αναμένεται να είναι της τάξης του 4,8% (από 5,1% το Φεβρουάριο) και 2%, -1,1% και -1,5% για τα επόμενα τρίμηνα του 2022 αντίστοιχα (από 4%, 2,8% και 3,3% αντίστοιχα το Φεβρουάριο).

Ο ρυθμός πληθωρισμού επίσης αναμένεται υψηλότερος με βάση τις νέες εκτιμήσεις του Μαρτίου σε σχέση με αυτές του Μαρτίου. Στην Ελλάδα, για το 2022 ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται να είναι 7,7%, 7,2%, 5,7% και 4,8% αντίστοιχα ανά τρίμηνο (από 4,5%, 3,8%, 2,4% και 0,8% αντίστοιχα το Φεβρουάριο). Στην Ευρωζώνη, για το 2022 ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται να είναι 5,8%, 7,5%, 7,6% και 6,6% αντίστοιχα ανά τρίμηνο (από 5%, 4,6%, 3,7% και 2,4% αντίστοιχα το Φεβρουάριο).

Αντίστοιχη επιδείνωση παρατηρείται και για τις τιμές της ενέργειας στην Ελλάδα αλλά κυρίως στην Ευρωζώνη, με την κορύφωση να έρχεται στο πρώτο τρίμηνο του 2023 για την Ελλάδα και στο δεύτερο τρίμηνο του 2023 για την Ευρωζώνη. Έκτοτε θα πρέπει να αναμένεται πτώση του επιπέδου των τιμών στην ενέργεια η οποία θα είναι μάλλον γρηγορότερη για την ελληνική οικονομία.

Όσον αφορά ειδικότερα στις τιμές του αερίου και του πετρελαίου, η επιδείνωση των τιμών του αερίου είναι πολλή υψηλότερη. Με βάση τις εκτιμήσεις του Μαρτίου το ύψος της τιμής του αερίου αναμένεται να είναι στο τέλος του 2022 πέντε φορές μεγαλύτερη σε σχέση με αυτήν που ίσχυε στο πρώτο τρίμηνο του 2021.

Τέλος, ο δείκτης Οικονομικού Κλίματος σημείωσε σημαντική πτώση στην περίπτωση της Ευρωζώνης κατά το μήνα Μάρτιο, καθώς έπεσε στις 108,5 μονάδες σε σχέση με τις 113,9 μονάδες στις οποίες βρισκόταν το Φεβρουάριο. Αντίστοιχα, στην περίπτωση της Ελληνικής οικονομίας η πτώση ήταν αρκετά πιο μικρή με το δείκτη να φτάνει τις 113,2 μονάδες το Μάρτιο σε σχέση με τις 114 μονάδες που είχε το Φεβρουάριο.

 Προβλέψεις έως το 2025

Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας με βάση τις νέες εκτιμήσεις του Μαρτίου. Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονται στο ότι οι α) οι μάχες στην Ουκρανία διαρκούν μέχρι το 2023, β) η Δύση θα επιβάλλει περαιτέρω κυρώσεις (συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου). Επίσης ιδιωτικές εταιρείες θα εφαρμόσουν τη δική τους μορφή κυρώσεων επιλέγοντας να διακόψουν τους δεσμούς τους με τη Ρωσία. γ) H Ρωσία θα χρησιμοποιήσει την προμήθεια φυσικού αερίου ως τη δική της μορφή αντίποινων οικονομικών κυρώσεων, διακόπτοντας την παροχή στην Ευρώπη για έξι μήνες.

Αντίστοιχα, ο Πίνακας 2 παρουσιάζει τις εκτιμήσεις με ένα θετικότερο σενάριο το οποίο υποθέτει υψηλές ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου, πετρελαίου και τροφίμων μεσοπρόθεσμα, μεγάλη αναστάτωση της χρηματοπιστωτικής αγοράς και αυστηρές κυρώσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ στη Ρωσία.

Στο βασικό σενάριο ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ αναμένεται να είναι της τάξης του 1,15% για το 2022 (έναντι 3% στο καλό σενάριο), 4,06% για το 2023 (έναντι 5,41% στο καλό σενάριο), 2,27% για το 2024 (έναντι 1,38% στο καλό σενάριο) και 2,54% για το 2025 (έναντι 1,56% στο καλό σενάριο).

Όσον αφορά στο ύψος του πληθωρισμού, στο βασικό σενάριο αναμένεται να είναι της τάξης του 6,34% για το 2022 (έναντι 4,59% στο καλό σενάριο), 1,98% για το 2023 (έναντι 0,74% στο καλό σενάριο), -1,64% για το 2024 (έναντι -0,07% στο καλό σενάριο) και -0,91% για το 2025 (έναντι 1,64% στο καλό σενάριο).

* O καθηγητής Παναγιώτης Πετράκης, επιστημονικός υπεύθυνος στο Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με συνεργάτες τους Δρ Π.Χ. Κωστή και Δρ Κ.Η. Καυκά και ομάδα ερευνητών παράγουν τους δείκτες από τη Βάση Δεδομένων για Οικονομικές προβλέψεις

Πηγές:

Δείκτης Ανάκαμψης: Υπολογισμοί του Τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του ΕΚΠΑ.

Ημερήσιοι θάνατοι από covid-19: Our World in Data.

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, Πληθωρισμός, Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας, Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Oxford Economics – Global Economic Model.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: HIS Markit.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημειώσεις:

Δείκτης Ανάκαμψης: Αποτελείται από πέντε επιμέρους δείκτες ο καθένας από τους οποίους από επιμέρους μεταβλητές με βάση της εξής μεθοδολογία.

Ημερήσιοι θάνατοι από covid-19: Πρόκειται για το μέσο όρο των ημερήσιων θανάτων από covid-19 σε εβδομαδιαία βάση.

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Πληθωρισμός: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του γενικού επιπέδου τιμών.

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας: Πρόκειται για τον εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή αλλιώς τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του επιπέδου τιμών προϊόντων ενέργειας.

Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Πρόκειται για δείκτες που παρουσιάζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου με έτος βάσης το 2015, το οποίο λαμβάνει την τιμή 100.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: Πρόκειται για το Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στον κλάδο της μεταποίησης που καταγράφει τόσο τα επίπεδα παραγωγής, όσο και τις προσδοκίες για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον (περίπου 6 μήνες προβλεπτική ικανότητα). Τιμές άνω του 50 σημαίνουν ότι η τιμή είναι καλύτερη σε σχέση με του προηγούμενου μήνα και σηματοδοτεί καλές προοπτικές για τους επόμενους 6 περίπου μήνες.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που στόχο έχει να παρακολουθεί τη μεταβολή του ΑΕΠ είναι ένας σταθμισμένος μέσος όρος απαντήσεων σε επιλεγμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και σε καταναλωτές και σκοπό έχουν να προσδιορίσουν το οικονομικό κλίμα.