H χρηματοδότηση φυσικά. Χθες, ωστόσο, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, από το βήμα του συνεδρίου της ΕΣΕΕ, μάς θύμισε ότι πλέον αυτό δεν ισχύει.

Επικαλούμενος τα στοιχεία της πρόσφατης έρευνας SAFE για την πρόσβαση των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση που διεξάγει η ΕΚΤ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την περίοδο Απριλίου-Σεπτεμβρίου 2021, σημείωσε ότι οι ΜμΕ στην Ελλάδα (στις οποίες περιλαμβάνονται και πολλές εμπορικές επιχειρήσεις, το 30% περίπου του δείγματος) διαπίστωσαν βελτίωση στη διαθεσιμότητα τραπεζικών δανείων.

Για πρώτη φορά στην εν λόγω έρευνα, όπως επεσήμανε ο Γιάννης Στουρνάρας, οι ΜμΕ δήλωσαν ότι το βασικότερο πρόβλημά τους ήταν η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού αντί για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση  όπως καταγραφόταν όλα τα προηγούμενα έτη.

Ας την κρατήσουμε τη διαπίστωση αυτή. Το πρόβλημα θα το δούμε να οξύνεται και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα.

Η δανειακή επιβάρυνση

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε από το βήμα του ίδιου συνεδρίου ο Γιάννης Στουρνάρας, στην κορύφωση της κρίσης, μερικά χρόνια πριν, το ποσοστό των μη-εξυπηρετούμενων προς το σύνολο των δανείων για τις ΜμΕ συμπεριλαμβανομένων των Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων είχε ανέλθει στα δυσθεώρητα επίπεδα του 60-65% περίπου.

Όπως είπε, «μπορεί μεγάλο μέρος του χρέους αυτού να έχει μεταφερθεί πλέον εκτός τραπεζικού συστήματος, εντούτοις η δανειακή επιβάρυνση παραμένει, για εταιρείες πολλές εκ των οποίων είναι ακόμα σε λειτουργία. Η διαχείριση των δανείων αυτών από τους NPLs servicers με την παροχή αποτελεσματικών λύσεων ρύθμισης στις ‘βιώσιμες’ επιχειρήσεις είναι εξαιρετικά σημαντική και θα μπορούσε να τις οδηγήσει –υπό όρους και κριτήρια- ξανά εντός του δανειακού χαρτοφυλακίου των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Από εκεί και πέρα –και με την ελπίδα ότι η τρέχουσα αναταραχή λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της αύξησης του πληθωρισμού θα αποκλιμακωθεί- η βελτίωση του οικονομικού περιβάλλοντος και των προσδοκιών θα βελτιώσει αναμφισβήτητα την πρόσβαση των ΜμΕ στον κλάδο του εμπορίου όπως και σε άλλους κλάδους στην τραπεζική χρηματοδότηση».

Η ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης

Σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα, η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) θα συμβάλει στην προσέλκυση επενδύσεων, θα αποτελέσει το έναυσμα για την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και θα συντελέσει στην αύξηση της παραγωγικότητας και του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας.  Ένα από τα ευνοϊκά αποτελέσματα των επενδύσεων που θα χρηματοδοτήσουν τα κεφάλαια του RRF είναι η πράσινη μετάβαση, η οποία είναι καίριας σημασίας δεδομένης της ενεργειακής κρίσης που ζούμε σήμερα.

Η διαδικασία αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων

Η διαδικασία αξιολόγησης της καταλληλότητας των επενδυτικών σχεδίων για συμμετοχή στα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης περιλαμβάνει δυο στάδια: (1) αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που θα συμμετέχουν στο έργο  και (2) αξιολόγηση από ανεξάρτητο ελεγκτή ως προς την τήρηση των κριτηρίων συμμόρφωσης που τίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εκπλήρωση των συμφωνημένων στόχων του NGEU.

Η αξιολόγηση είναι απαραίτητη διότι δεν είναι ποτέ δυνατό να επιτευχθούν οι στόχοι του Σχεδίου Ανάκαμψης στηρίζοντας επιχειρήσεις και επενδυτικά σχέδια που απορρίπτονται με βάση τραπεζικά κριτήρια. Αν τα κεφάλαια του RRF χρησιμοποιηθούν για να δοθεί παράταση ζωής σε επιχειρήσεις που δεν έχουν προοπτικές τότε δεν θα βελτιωθεί η ευημερία του κοινωνικού συνόλου και οι τράπεζες θα ζημιώσουν. Μην ξεχνάμε ότι ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει πολύ μεγάλη βαρύτητα στην αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων, με τον πλέον οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Μάλιστα αν παρουσιασθούν πολλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνδεόμενα με κεφάλαια του RRF, υπάρχει κίνδυνος να δυσχερανθεί η εκταμίευση των επόμενων δόσεων του RRF. Θα έχουμε επίσης νέα χειροτέρευση της ποιότητας των ισολογισμών των τραπεζών αν ξαναδημιουργηθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με αποτέλεσμα να περιοριστούν ξανά οι δυνατότητες των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία.

Όπως επεσήμανε ο διοικητής της ΤτΕ, στα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης θα έχουν πρόσβαση τόσο μεγάλες επιχειρήσεις όσο και ΜμΕ. Τα δάνεια αναμένεται να χρηματοδοτήσουν σημαντικά έργα υποδομής, τα οποία αναπόφευκτα εκτελούνται από μεγάλους ομίλους. Παράλληλα όμως υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία (όπως αυτό της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας) στο οποίο έχουν πρόσβαση και επιχειρήσεις μικρότερου μεγέθους.

Οι τρεις δίαυλοι χρηματοδότησης

Συγκεκριμένα υπάρχουν τρεις δίαυλοι χρηματοδότησης αποκλειστικά προς τις ΜΜΕ:

1. Το Εθνικό σχέδιο περιλαμβάνει ως προτεραιότητα επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις μεταξύ άλλων για την προώθηση της υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών από τις ΜΜΕ (π.χ. εγκατάσταση τεχνολογιών κυβερνοασφάλειας, συμμετοχή σε πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου κ.λπ.)
2. Η Ελλάδα θα διοχετεύσει 500 εκατ. ευρώ από το σύνολο των πόρων του RRF μέσω του προγράμματος InvestEU. Με τους πόρους αυτούς θα καλυφθούν εγγυήσεις προκειμένου να υλοποιηθούν ιδιωτικές επενδύσεις και θα χρηματοδοτηθούν μετοχικά κεφάλαια των ΜμΕ ειδικότερα.
3. Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις των ΜμΕ, με 500 εκατ. ευρώ από τα κονδύλια του RRF. Τα κεφάλαια αυτά θα διατεθούν μέσω νεοσύστατου ταμείου (του «Καινοτόμου Υπερταμείου Συνεπενδύσεων») με συμμετοχή του σε εταιρίες διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων (Mezzanine Fund of Funds) (με συμμετοχή του Ταμείου κατά 70% της αξίας των επενδύσεων και ιδιωτική συμμετοχή κατά 30%).

Oι πιέσεις αποδίδουν

Έπειτα από τα επίμονα αιτήματα συμβολαιογράφων και δικηγόρων αναστέλλεται η υποχρέωση για την ηλεκτρονική υποβολή πράξεων έως τις 30 Οκτωβρίου 2022.  Οι πιέσεις ήταν εντονότατες το τελευταίο διάστημα και παρά τις ενστάσεις από τη διοίκηση του Ελληνικού Κτηματολογίου, τελικά  ενέδωσε υπό τις πιέσεις και κυβερνητικών παραγόντων, όπως λένε οι κακές γλώσσες.

Έτσι, αναστέλλεται για πέντε μήνες η υποχρεωτικότητα της ηλεκτρονικής υποβολής εγγραπτέων πράξεων και καθώς έως σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία έκδοσης και χορήγησης των ψηφιακών υπογραφών για όλους τους επαγγελματίες. Έτσι θα μπορούν να εκτελέσουν τις εργασίες τους είτε διά ζώσης, με επιτόπια μετάβαση στα Κτηματολογικά Γραφεία, είτε με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, για όσους μπορούν.

Ας ελπίσουμε ότι εντός των επόμενων πέντε μηνών, οι δικηγόροι και συμβολαιογράφοι θα εξοικειωθούν με το… πληκτρολόγιό τους ώστε να  ανταποκρίνονται απρόσκοπτα στις τεχνικές απαιτήσεις, καθώς και στις προθεσμίες για την υποβολή προς καταχώριση στα κτηματολογικά βιβλία των επιμέρους εγγραπτέων πράξεων. Είναι αξιοσημείωτο, ότι εδώ και έναν χρόνο παρέχεται εκπαίδευση  ενώ λειτουργεί και ειδικό Help Desk.

Πάντως, για όσους επαγγελματίες ενδιαφέρονται στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου www.ktimatologio.gr υπάρχει βίντεο με το πληροφοριακό υλικό για την ηλεκτρονική υποβολή εγγραπτέων πράξεων στα Κτηματολογικά Γραφεία που υπάγονται στην αρμοδιότητα του φορέα.