Ο αποχαιρετισμός της ΕΚΤ στο QE μπορεί να αποδειχθεί πρόωρος

Η Κριστίν Λαγκάρντ μπορεί να ανακοινώσει αυτή την εβδομάδα το επίσημο τέλος του προγράμματος αγοράς ομολόγων ύψους 3 τρισεκατομμυρίων ευρώ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – ενώ προσπαθεί να καθησυχάσει τις αγορές ότι ορισμένες αγορές ομολόγων θα συνεχιστούν. Η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να είχε γλιτώσει την πρόεδρό της από την δύσκολη κατάσταση αν δεν είχε υποσχεθεί ότι τα επιτόκια θα ανέβαιναν μόνο όταν τελειώσει η ποσοτική χαλάρωση.

Το τέλος της αγοράς ομολόγων θα αυξήσει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, οι οποίες είναι ήδη υψηλότερες αφού άλλες κεντρικές τράπεζες άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια. Αυτό θα αυξήσει για άλλη μια φορά τον κίνδυνο κατακερματισμού – το διευρυνόμενο χάσμα στο κόστος δανεισμού μεταξύ των ισχυρότερων οικονομιών της ζώνης του ευρώ, όπως η Γερμανία, και των ασθενέστερων οικονομιών όπως η Ιταλία ή η Ισπανία. Αυτό είναι εν μέρει αποτέλεσμα του σχεδίου της ΕΚΤ να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο τον επόμενο μήνα για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Καθώς οι αυξήσεις των επιτοκίων εξαρτώνται από τον τερματισμό της αγοράς ομολόγων, η τράπεζα μπορεί να αυστηροποιήσει την πολιτική της ακόμη και αν οι συνθήκες χρηματοδότησης για τα περιφερειακά κράτη χειροτερεύουν.

Η κατάσταση δεν είναι ανησυχητική προς το παρόν. Οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται σε ολόκληρη την περιοχή. Όμως τα 10ετή ομόλογα της Ιταλίας αποδίδουν τώρα 2 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο από τα γερμανικά, τα υψηλότερα των τελευταίων δύο ετών.

Η ΕΚΤ θα εξακολουθεί να αγοράζει ορισμένα ομόλογα. Η Λαγκάρντ μπορεί να επαναλάβει ότι τα έσοδα από τίτλους λήξεως που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο ποσοτικής χαλάρωσης θα επανεπενδυθούν, κάτι που συνεπάγεται αγορές 240 δισ. ευρώ το επόμενο έτος. Αλλά αυτό θα διατηρήσει τον ισολογισμό της ΕΚΤ στο σημερινό του μέγεθος.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα πιο μετριοπαθή μέλη του 25μελούς διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ πιέζουν τη Λαγκάρντ να ανακοινώσει ένα νέο εργαλείο για την αντιμετώπιση του κινδύνου των αποκλινόντων αποδόσεων, εστιάζοντας σε ασθενέστερα κράτη. Αλλά οι σκληροπυρηνικοί του συμβουλίου μπορεί να δυσκολεύονται να συμφωνήσουν για το πότε να παρέμβουν και πόσο επιθετικά. Η αγορά ομολόγων μιας συγκεκριμένης χώρας θα εξοργίσει τους επικριτές που επιμένουν ότι οι κυβερνήσεις με χρέη πρέπει να φροντίζουν τον εαυτό τους. Είναι πολύ πιο αμφιλεγόμενο από το τρέχον πρόγραμμα ομολόγων, όπου οι αγορές κατανέμονται κατά προσέγγιση μεταξύ των κρατών της ευρωζώνης ανάλογα με το μερίδιό τους στο κεφάλαιο της ΕΚΤ.

Δεδομένων αυτών των εντάσεων, η Λαγκάρντ μπορεί να παραμείνει ασαφής σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις οποιουδήποτε νέου προγράμματος ομολόγων. Μια τέτοια εποικοδομητική ασάφεια μπορεί απλώς να ενθαρρύνει τις αγορές να δοκιμάσουν την αποφασιστικότητά της. Στην ιδανική περίπτωση, η ΕΚΤ θα δήλωνε ρητά ότι η αγορά ομολόγων είναι ένα κανονικό εργαλείο νομισματικής πολιτικής και θα δεσμευόταν να διατηρήσει έναν σταθερό, υποτονικό ρυθμό αγορών στο τρέχον πρόγραμμά της, ακόμη και αν αυξάνει τα επιτόκια. Αυτό θα διευκόλυνε την οικονομία της ευρωζώνης από την άνοδο του πληθωρισμού χωρίς να αποσταθεροποιήσει τις αποδόσεις. Αντίθετα, ο κίνδυνος είναι ότι μια πρόωρη έξοδος θα προκαλέσει περιττό άγχος στην αγορά.

REUTERS BREAKINGVIEWS