Παγκόσμια Τράπεζα: Επενδύει δισ. δολάρια σε ορυκτά καύσιμα

Χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων απευθείας σε έργα ορυκτών καυσίμων έχει παράσχει η Παγκόσμια Τράπεζα, από την υπογραφή της συμφωνίας του Παρισιού το 2015 και είναι πιθανό να έχει ωθήσει έμμεσα πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Σύμφωνα με την Big Shift Global, ένα συνασπισμό περισσότερων από 50 ΜΚΟ, η χρηματοδότηση για έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Παγκόσμια Τράπεζα επρόκειτο να σταματήσει από το 2019, αλλά η τράπεζα και οι θυγατρικές της δεν έχουν έκτοτε σταματήσει να χρηματοδοτούν διυλιστήρια πετρελαίου και επεξεργασίας φυσικού αερίου.

Ανάλογα ευρήματα αποκαλύπτει και ξεχωριστή έκθεση από την Oxfam. Ο Ναφκότε Ντάμπι, επικεφαλής της διεθνούς πολιτικής για το κλίμα στην Oxfam, δήλωσε: «Απλώς δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την πραγματική αξία [της χρηματοδότησης για το κλίμα που παρέχεται από την τράπεζα]. Η ανησυχία μας είναι το χειρότερο σενάριο – ότι η τράπεζα θα μπορούσε να υπερεκτιμήσει σημαντικά τη συνεισφορά της». Αναφέρει μάλιστα ότι οι λογιστικές μέθοδοι της τράπεζας θα μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο διαφανείς. Ο Ντάμπι είπε: «Αυτός ο έλεγχος αποκαλύπτει τον κίνδυνο ότι ορισμένοι ισχυρισμοί χρηματοδότησης για το κλίμα θα μπορούσαν απλώς να είναι «greenwashing».

Τι είναι το greenwashing

Ο όρος greenwashing αναφέρεται στην τεχνική εξαπάτησης του καταναλωτή μέσω παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με το πώς τα προϊόντα μιας εταιρείας είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον, υγιεινά ή βιώσιμα, έχοντας ως απώτερο στόχο τη θετική προβολή της εταιρείας, καταλήγοντας εννοείται στην αύξηση των πωλήσεών της. Ο όρος υιοθετήθηκε πρώτη φορά τη δεκαετία του ’60, όταν ένα ξενοδοχείο τοποθέτησε ανακοινώσεις στους χώρους του ζητώντας από τους πελάτες να χρησιμοποιούν τις πετσέτες τους για πάνω από μία μέρα, ώστε να σωθεί ο πλανήτης.

Διαβάστε επίσης – ΔΝΤ: Η καθυστέρηση στην πράσινη μετάβαση θα βλάψει την οικονομία

Τα ευρήματα ασκούν περαιτέρω πίεση στον πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ντέιβιντ Μάλπας, ο οποίος διορίστηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τον Απρίλιο του 2019 . Αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον , καθώς η Παγκόσμια Τράπεζα προετοιμάζεται για τις ετήσιες συνεδριάσεις της που εξηγούν τη στρατηγική της, που ξεκινούν στις 10 Οκτωβρίου.

Διαβάστε επίσης – Παγκόσμια Τράπεζα: Αρνητής της κλιματικής αλλαγής ο Ντέιβιντ Μάλπας; – Έξαλλοι οι ακτιβιστές ζητούν το… κεφάλι του

Στο στόχαστρο ο Μάλπας

Τον περασμένο μήνα ο Ντέιβιντ Μάλπας, βρέθηκε στο στόχαστρο, μετά τον σάλο που προκάλεσαν οι δηλώσεις του, ο οποίος σε ερώτηση που δέχτηκε, αρνήθηκε να δηλώσει αν αποδέχεται ή όχι την επιστημονική συναίνεση για τον ανθρώπινο παράγοντα στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Αν και στη συνέχεια προσπάθησε να αλλάξει τη θέση του, ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ ζήτησε την παραίτησή του και ο Λευκός Οίκος «καταδίκασε» τα λόγια του.

Σε κάθε περίπτωση το όλο θέμα έχει πάρει σημαντικές διαστάσεις προκαλώντας μεγάλες αντιδράσεις από τις διεθνείς ακτιβιστικές και περιβαλλοντολογικές οργανώσεις που αμφισβητούν καταρχάς τον ίδιο τον κύριο Μάλπας όσο και τις προθέσεις του στο τιμόνι της Παγκόσμιας Τράπεζας. Για το λόγο αυτό οι πιέσεις να απομακρυνθεί από τη θέση του δεν έχουν καταλαγιάσει.

Διαβάστε επίσης: Η κλιματική αλλαγή “ροκανίζει” τα κέρδη των επενδυτών στον κλάδο των τροφίμων 

Πράσινα project

Η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα, σε ανακοίνωση της, περιορίστηκε να σταθεί στο γεγονός ότι έχει διπλασιάσει τις επενδύσεις της σε πράσινα project, στο πλαίσιο του φιλόδοξου πλάνου δράση της για την πάταξη της κλιματικής αλλαγής. Μόνο το δημοσιονομικό έτος 2022 πρόσφερε 31,7 δισ. δολάρια για να βοηθήσει φτωχότερες χώρες να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Η παγκόσμια έκθεση Big Shift, με τίτλο Investing in Climate Disaster: World Bank Group Finance for Fossil Fuels , καλύπτει λεπτομερώς τις δραστηριότητες του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας από το 2018 έως το 2021. Διαπίστωσε ότι η τράπεζα χρησιμοποιούσε χρηματοοικονομικούς μεσάζοντες, με τη μορφή τραπεζών ή χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μερικές φορές ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια ή εμπορικές τράπεζες. Αυτές οι έμμεσες ροές χρηματοδότησης ήταν ένα «μείζον κενό» στην κλιματική πολιτική της τράπεζας, ανέφερε η έκθεση.

Η Kat Kramer, συντάκτης της έκθεσης, είπε στον Guardian: «Η Παγκόσμια Τράπεζα αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρέχει μόνο ένα μικρό ποσό υποστήριξης που διευκολύνει πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις από αλλού».

Επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα

Πολλές από τις περιπτώσεις χρηματοδότησης ορυκτών καυσίμων που αποκαλύπτονται από την έκθεση αφορούν έργα φυσικού αερίου, τα οποία ορισμένες χώρες έχουν υποστηρίξει ότι μπορεί να είναι «καύσιμο μετάβασης», μεταξύ άνθρακα και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο Kramer το απέρριψε, επισημαίνοντας τη συμβουλή που λέει ότι δεν πρέπει να επιτραπεί καμία νέα ανάπτυξη φυσικού αερίου εάν ο κόσμος θέλει να κρατήσει το όριο θερμοκρασίας του 1,5 C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, που είχε στόχο τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα Cop26 πέρυσι στη Γλασκώβη .

«Το μεθάνιο [το κύριο συστατικό του καυσίμου φυσικού αερίου] είναι περίπου 80 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα ως αέριο θερμοκηπίου – είναι εξαιρετικά ισχυρό, επομένως εάν υπάρχουν διαρροές από την παραγωγή ή τη μεταφορά που πηγαίνουν στην ατμόσφαιρα, και αυτό ισχύει για το LNG [υγροποιημένο φυσικό αέριο] ή άλλες μορφές αερίου», προειδοποίησε.

Το φυσικό αέριο

Η χρηματοδότηση του φυσικού αερίου δεν είχε νόημα από οικονομική άποψη όταν οι εναλλακτικές λύσεις με τη μορφή παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ήταν φθηνές και ευρέως διαθέσιμες, πρόσθεσε. «Φαίνεται πραγματικά ανόητο», είπε. «Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να προσεγγίσουν ανθρώπους που δεν μπορούν να φτάσουν οι υποδομές ορυκτών καυσίμων και θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία να αποτινάξουμε τη βρώμικη ενέργεια».

Και πρόσθεσε: «Υπάρχει τεράστιος ρόλος για την Παγκόσμια Τράπεζα να διευκολύνει την παγκόσμια μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Δεν το βλέπουμε αυτό. Δεν πρέπει να επενδύουν σε ορυκτά καύσιμα».

Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι η Τράπεζα συμμετείχε στη βοήθεια με έμμεση χρηματοδότηση έργων άνθρακα, παρά το γεγονός ότι τερμάτισε την άμεση χρηματοδότηση για τον άνθρακα το 2010.

Αρνείται η Παγκόσμια Τράπεζα

Ένας εκπρόσωπος του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας δήλωσε στον Guardian: «Αμφισβητούμε τα ευρήματα της έκθεσης: κάνει ανακριβείς υποθέσεις σχετικά με τον δανεισμό του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το οικονομικό έτος 2022, ο Όμιλος της Τράπεζας παρέδωσε ένα ρεκόρ 31,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα, για να βοηθήσει τις κοινότητες σε όλο τον κόσμο να ανταποκριθούν στην κλιματική κρίση και να οικοδομήσουν ένα ασφαλέστερο και καθαρότερο μέλλον».

Μια ξεχωριστή έκθεση για την Παγκόσμια Τράπεζα, που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια του ομίλου στην αναφορά της χρηματοδότησης για το κλίμα . Η Oxfam διαπίστωσε ότι, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της τράπεζας και τις δημοσιευμένες μεθοδολογίες, δεν μπόρεσε να επαληθεύσει περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια από 17,2 δισεκατομμύρια δολάρια που η τράπεζα είπε ότι δαπάνησε για τη χρηματοδότηση του κλίματος το 2020 από τους δύο κύριους δανειστές της, τη Διεθνή Ένωση Ανάπτυξης και τη Διεθνή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και Ανάπτυξη.

Η Oxfam είπε ότι ο πραγματικός αριθμός για τις δαπάνες θα μπορούσε να ήταν 40% περισσότερο ή μικρότερος από το ποσό που δηλώθηκε και ότι οι εκτιμήσεις της τράπεζας για το πώς η χρηματοδότησή της ωφελεί το κλίμα θα πρέπει να γίνουν σαφέστερες.

Η Παγκόσμια Τράπεζα αμφισβήτησε επίσης τα ευρήματα της Oxfam. Ένας εκπρόσωπος είπε: «Είμαστε αυστηροί σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουμε τη μεθοδολογία και εκχωρούμε μόνο συν-οφέλη για το μερίδιο της χρηματοδότησης σε ένα δεδομένο έργο που συνδέεται άμεσα με τη δράση για το κλίμα».