Η επαγγελματική κατάρτιση χωρίς ηττοπάθειες και αποκλεισμούς

Η επαγγελματική κατάρτιση ορίζεται ως «σύνολο οργανωμένων δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην απόκτηση των αναγκαίων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων για την άσκηση ενός συγκεκριμένου επαγγέλματος». Είναι οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που προεκτείνουν και έρχονται να δικαιώσουν την διαδικασία σχολικής μάθησης, ανοίγοντας τον δρόμο για τον κόσμο της εργασίας. Είναι η οργανωμένη παράδοση των γνώσεων και η συστηματική άσκηση σε τεχνικές και μεθόδους που διαμορφώνουν από γενιά σε γενιά επαγγέλματα, ειδικότητες και ολόκληρες κοινότητες ανθρώπων που μαζί με τα «μυστικά της δουλειάς» μαθαίνουν να μοιράζονται αγωνίες, προσδοκίες και όνειρα.

Στην Ελλάδα, ιστορικά, η επαγγελματική κατάρτιση αναπτύχθηκε μέσα σε ένα κλίμα αντιφάσεων και διαρκούς αμφισβήτησης και, διαχρονικά, αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη και μια αντίληψη κοινωνικής απαξίωσης. Οι εκπαιδευτικές πολιτικές ήρθαν να επιβεβαιώσουν αυτή την τάση, αγνοώντας τις ανάγκες ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου εθνικού συστήματος επαγγελματικής κατάρτισης. Η κοινωνική προκατάληψη που αντιλαμβανόταν την οργανωμένη μάθηση και την εργασία ως έννοιες ασυμφιλίωτες βρήκε το αντίστοιχό της σε εκπαιδευτικές πολιτικές οι οποίες επιφύλαξαν στην επαγγελματική κατάρτιση τον άχαρο ρόλο της δεξαμενής υποδοχής των «νικημένων» του εκπαιδευτικού συστήματος, με άμεσο αποτέλεσμα την απαξίωση της μάθησης μέσα από και για την εργασία.

Τα παραπάνω καταδεικνύουν το μέγεθος και το είδος των δυσκολιών με τις οποίες η κυβέρνηση είχε να αναμετρηθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, στην προσπάθειά της να αντιστρέψει την κυρίαρχη τάση θεσμικής παραμέλησης της επαγγελματικής κατάρτισης. Εργαστήκαμε σκληρά για να διαμορφώσουμε για πρώτη φορά στα χρονικά ένα ολοκληρωμένο εθνικό πλαίσιο επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης που κλείνει -ελπίζω για πάντα- την πόρτα στην κοινωνική ηττοπάθεια και τις λογικές αποκλεισμού. Τα νέα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης είναι παραδειγματικό απότοκο αυτού του μεγάλου εγχειρήματος και η πρώτη, αλλά όχι η μόνη, δικαίωση των προσπαθειών μας: από προβληματικά μετέωρο κομμάτι του εκπαιδευτικού συστήματος, μετατράπηκαν σε συγκροτημένες δομές αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, με καινούριες ελκυστικές ειδικότητες, νέα σύγχρονα προγράμματα σπουδών, ενημερωμένα εκπαιδευτικά εργαλεία και για -για πρώτη φορά- σύνδεση με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα για τους πιστοποιημένους αποφοίτους τους.

Η νέα τετραετία που έρχεται θα μας βρει έτοιμους να συνεχίσουμε με την επόμενη μεγάλη πρόκληση: αυτή της οργανικής ένταξης της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης στο νέο εθνικό παραγωγικό πρότυπο που μέρα με τη μέρα παίρνει μορφή. Είναι κρίσιμο να δώσουμε επιτέλους στην γνώση και τη μάθηση τη θέση που πραγματικά αξίζει να έχει τόσο στην ζωή των εργαζόμενων, όσο και στην παραγωγική λειτουργία των επιχειρήσεων. Αποτελεί κοινή θεμελιακή προϋπόθεση για την παραγωγική αναβάθμιση των επιχειρήσεων και την τροπή τους σε παραγωγικούς τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, για την δημιουργία περισσότερων και ποιοτικότερων θέσεων εργασίας που να δικαιώνουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες των εργαζομένων, για την θρέψη του πνεύματος κοινωνικής συνοχής και εθνικής αυτοπεποίθησης απέναντι στο μέλλον.

* Η Ιωάννα Λυτρίβη είναι Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, Υπ. Βουλευτής Επικρατείας ΝΔ