Πετρέλαιο: Πώς ξανασχεδιάζεται ο χάρτης των παγκόσμιων ροών

Η εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι δυτικές κυρώσεις που ακολούθησαν έχουν προκαλέσει σημαντικές ανακατατάξεις στην παγκόσμια αγορά, αλλάζοντας τους εμπορικούς δρόμους, μεταβάλλοντας τις χρηματοοικονομικές σχέσεις και επανασχεδιάζοντας τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.

Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα εμφανές στο πετρέλαιο, καθώς ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος των δυτικών έχει ως αποτέλεσμα να διοχετεύονται περισσότερα βαρέλια από τη Ρωσία στις μεγαλύτερες οικονομίες της Ασίας, με την Κίνα να παίρνει επίσης αργό από το Ιράν και τη Βενεζουέλα.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας πληροφοριών Kpler, τα οποία δημοσιεύει το Bloomberg, η Κίνα και η Ινδία πήραν περισσότερο από το 30% των συνδυασμένων εισαγωγών τους από τις τρεις  χώρες τον Απρίλιο. Το αντίστοιχο ποσοστό τον Φεβρουάριο του 2022, τον μήνα εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν μόλις 12%.

Ρωσία: Εκτόξευση εξαγωγών πετρελαίου «πίσω από την πλάτη» του ΟΠΕΚ

«Σαφώς οι Ασιάτες αγοραστές είναι οι νικητές εδώ από το φθηνό κόστος του πετρελαίου», σχολίασε ο Γουάνγκ Νενγκουάν, πρώην οικονομολόγος στη Sinochem Energy Co. που εργάζεται στη βιομηχανία πετρελαίου για περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Σύμφωνα με τον ίδιο, τους τελευταίους μήνες, η Ασία, με επικεφαλής την Ινδία, έχει γίνει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, γεγονός που ουσιαστικά βοήθησε τη Μόσχα να επαναφέρει τις εξαγωγές πετρελαίου της στην κανονικότητα.

ΟΠΕΚ+: Παραμένει κυρίαρχος στη διαμόρφωση των τιμών του πετρελαίου παγκοσμίως

Νέοι δρόμοι

Ο επανασχεδιασμός του πετρελαϊκού χάρτη αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για τη σημαντικότερη αγορά εμπορευμάτων στον κόσμο, όπου η παγκόσμια ζήτηση ανέρχεται σε περίπου 100 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Μετά την εισβολή της Ρωσίας, τα δυτικά έθνη απαγόρευσαν τις ροές του αργού και των προϊόντων του από τις δικές τους αγορές και επέβαλαν έναν μηχανισμό ανώτατου ορίου τιμών. Το περίπλοκο πλαίσιο, το οποίο υποστήριξε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν, σχεδιάστηκε ως ένας τρόπος για να περιοριστεί το εισόδημα του Κρεμλίνου, διατηρώντας παράλληλα τον εφοδιασμό των παγκόσμιων αγορών.

«Στην Ασία, σχεδόν το 90% των εξαγωγών της Ρωσίας πηγαίνει τώρα στις δύο αυτές χώρες [Κίνα και Ινδία]», έγραψαν οι Ανδρέας Οικονόμου, Bassam Fattouh και Ahmed Mehdi σε μια ερευνητική έκθεση για το The Oxford Institute for Energy Studies, αναφερόμενοι στην Ινδία και την Κίνα.

Προσθέτουν ωστόσο, ότι αν και η Ρωσία κατάφερε με επιτυχία να στείλει το πετρέλαιό της σε άλλες αγορές, εν τούτοις έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς πελατειακής της βάσης. Και υπογραμμίζουν ότι, καθώς η προοπτική των εξαγωγών της εξαρτάται πλέον σε μεγάλο βαθμό από λίγες μόνο χώρες, κυρίως την Κίνα και την Ινδία, αυτό δίνει στα διυλιστήρια εκεί «τεράστια ισχύ στην αγορά».

Η ινδική «όρεξη»

Μεταξύ των δύο, στην Ινδία καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση για το ρωσικό αργό πετρέλαιο, ενώ η Κίνα πήρε επίσης μεγαλύτερο όγκο ρωσικών βαρελιών και συνέχισε τις αγορές ιρανικού και πετρελαίου της Βενεζουέλας, τα οποία παρέχονται επίσης με σημαντικές εκπτώσεις. Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει εδώ και καιρό κυρώσεις στο αργό από τα δύο έθνη.

Στοιχεία από τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας – το όργανο που εδρεύει στο Παρίσι που συμβουλεύει τις μεγάλες οικονομίες – έδειξαν ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία λειτουργούν όπως προβλεπόταν, με τις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας τον Μάρτιο στο υψηλότερο επίπεδο από την Covid, ωστόσο τα έσοδα έχουν μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.

Το σορτάρισμα στην αγορά

Μέσα στο νέο αυτό πλαίσιο που διαμορφώνεται, η αγορά πετρελαίου διακατέχεται από έντονη νευρικότητα. Η μέχρι πρότινος πτωτική τάση φαίνεται να χάνει ρυθμό, οι αναλυτές προειδοποιούν για νέα άνοδο στις τιμές και η Σαουδική Αραβία απειλεί όσους παίζουν παιχνίδια σορτάροντας με τον μαύρο χρυσό.

Επιβαρυντικά στην αγορά επιδρά επίσης η ανησυχία για την αύξηση του ανωτάτου χρέους των ΗΠΑ, καθώς οι προθεσμίες εκπνέουν, η αύξηση της ζήτησης στην Κίνα, μετά την άρση των περιορισμών της πανδημίας, αλλά και οι κινήσεις της Ρωσίας.

Όσοι σορτάρουν «θα πονέσουν»

Τη περασμένη Τρίτη, ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν, προειδοποίησε την Τρίτη όσους σορτάρουν στο πετρέλαιο να προσέχουν, αφήνοντας
ανοικτό το ενδεχόμενο για δραστικές παρεμβάσεις. Και όλα αυτά λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη συνεδρίαση του ΟΠΕΚ+ για να αποφασίσουν για τη μελλοντική πετρελαϊκή πολιτική.

Οι short sellers είναι επενδυτές που στοιχηματίζουν στην πτώση των τιμών του πετρελαίου και, ως εκ τούτου, σε μία απρόσμενη κίνηση του ΟΠΕΚ+ να μειώσει την παραγωγή, απόφαση που θα προκαλέσει ράλι, θα αναγκαστούν να κλείσουν τις θέσεις τους με ζημία. Αναλυτές της τράπεζας Standard Chartered ανέφεραν σε σημείωμα αυτή την εβδομάδα ότι οι short κερδοσκοπικές θέσεις είναι πλέον τόσο πτωτικές όσο ήταν στην αρχή της πανδημίας το 2020.

«Πιστεύουμε ότι η τελευταία συσσώρευση σε short θέσεις αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα περαιτέρω περικοπών της παραγωγής κατά τη συνεδρίαση του ΟΠΕΚ+», ανέφεραν οι αναλυτές.

Τα μέλη του ΟΠΕΚ+ πρόκειται να συναντηθούν στις 4 Ιουνίου στη Βιέννη για να αποφασίσουν για την επόμενη πορεία δράσης τους.