ΟΠΕΚ+: Παραμένει κυρίαρχος στη διαμόρφωση των τιμών του πετρελαίου παγκοσμίως

Για μια ακόμα φορά ο ΟΠΕΚ+ απέδειξε ότι είναι ο κυρίαρχος στην αγορά πετρελαίου  ακόμα κι αν οι ενέργειες του ενδέχεται να τροφοδοτήσουν εκ νέου τις πληθωριστικές πιέσεις παγκοσμίως τορπιλίζοντας τις μέχρι τώρα προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών.

Σε μια αιφνιδιαστική κίνηση την Κυριακή τα μέλη του ανακοίνωσαν ότι θα μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου κατά σχεδόν 1,2 εκατομμύρια βαρέλια αργού ημερησίως από τον Μάιο έως το τέλος του έτους. Επίσης, την Κυριακή, ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα παρατείνει τις δικές της περικοπές παραγωγής, οι οποίες ξεκίνησαν τον περασμένο μήνα μέχρι το τέλος του 2023.

Πετρέλαιο: ‘Αλμα με φόντο το σενάριο για 100 δολάρια το βαρέλι

Σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες περικοπές παραγωγής, η κίνηση αυτή θα μειώσει την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου κατά σχεδόν 1,7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ή περίπου 1% των 100 εκατομμυρίων βαρελιών της τρέχουσας ημερήσιας παγκόσμιας παραγωγής. Ποσότητα που καλύπτει σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters το 3,7% της παγκόσμιας ζήτησης.

Σε μια επίδειξη ισχύος 12 πετρελαιοπαραγωγές χώρες αφαίρεσαν σε μια νύχτα τεράστιες ποσότητες μαύρου χρυσού υπενθυμίζοντας για ποιό λόγο σχεδιάστηκε ο OΠΕΚ αρχικά και ο ΟΠΕΚ+ αργότερα: να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των χωρών που διαθέτουν πλούσια αποθέματα πετρελαίου με στόχο τη μεγιστοποίηση των κερδών.

«Η τιμολογιακή ισχύς του ΟΠΕΚ είναι υψηλότερη από ποτέ και θα συνεχίσει να ασκεί αυτή τη δύναμη», δήλωσε τη Δευτέρα στο CNBC ο Τζεφ Κάρι, οικονομολόγος και επικεφαλής του τμήματος παγκόσμιας έρευνας για τα εμπορεύματα στην Goldman Sachs.

Ο βασιλιάς δεν πέθανε

Το πανίσχυρο αποτύπωμα του ΟΠΕΚ στις αγορές του πετρελαίου έχει μακρά ιστορία και τις τελευταίες δεκαετίες πολλές φορές πολλοί έσπευσαν να ανακοινώσουν το θάνατο του «βασιλιά» του μαύρου χρυσού αλλά τους διαψεύδει μέχρι και σήμερα. Η επιρροή του ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο το 2016, όταν ο Οργανισμός σχημάτισε συμμαχία με άλλες μεγάλες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, όπως η Ρωσία, το Μεξικό, το Ομάν, το Καζακστάν, το Σουδάν, το Μπρουνέι και το Αζερμπαϊτζάν. Ο ΟΠΕΚ+ «σχεδιάστηκε» για να αντιμετωπίσει τη μαζική επέκταση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με έρευνα της Goldman Sachs, η οποία ανέτρεξε στις ανακοινώσεις του Οργανισμού από το 1983 όταν εισήγαγε τις ποσοστώσεις στην παραγωγή, η ισχύς του πετρελαϊκού καρτέλ είναι αδιαμφισβήτητη. Οι ερευνητές της χρησιμοποίησαν 9.426 ημερήσιες παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια των ανακοινώσεων του ΟΠΕΚ, που αφορούν την πορεία της τιμής του Brent, ενώ ταυτόχρονα μελέτησαν και τις μεταβολές του χρηματιστηριακού δείκτη S&P500, του δολαριακού δείκτη ΤWI και την απόδοση του 1οετούς αμερικανικού ομολόγου.

Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι ο αντίκτυπος του καρτέλ αυξάνεται όταν το μερίδιο αγοράς του στην παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου είναι υψηλό, όταν υπάρχει περιορισμένη ευελιξία στην τιμολόγηση της προσφοράς πετρελαίου εκτός ΟΠΕΚ και όταν η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου είναι ανελαστική.

Το παιχνίδι κέρδους του ΟΠΕΚ

Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κάρι, ένας ακόμα λόγος που ενδυναμώνει τον ΟΠΕΚ+ ως κυρίαρχο ρυθμιστή των τιμών του μαύρου χρυσού είναι ότι ο υπόλοιπος κόσμος έχει υποεπενδύσει στην παραγωγή πετρελαίου, η οποία «παρέχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη στην αγορά και ο ΟΠΕΚ+ ασκεί αυτή τη δύναμη».

Ο Λευκός Οίκος επιχειρώντας να παρέμβει και να αναχαιτίσει την εκτίναξη των τιμών που ξεκίνησε πέρυσι με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ενέκρινε την απελeυθέρωση μεγάλων ποσοτήτων  από τα Στρατηγικά Αποθέματα Πετρελαίου των ΗΠΑ για να αυξήσει την προσφορά, αλλά οι αποθήκες έκτακτης ανάγκης μειώνονται πλέον. Η υπουργός Ενέργειας Τζένιφερ Γκράνχολμ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να γεμίσουν τα αποθέματα, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση θα αρχίσει πιθανότατα να αγοράζει πετρέλαιο από τις εταιρείες για να γεμίσει το απόθεμα αργότερα φέτος.

Όμως, παρά τις ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια των ΗΠΑ και τις εκκλήσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν, οι εταιρείες διστάζουν να αυξήσουν την εγχώρια παραγωγή από πέρυσι, με ορισμένους διευθύνοντες συμβούλους πετρελαϊκών εταιρειών να υποστηρίζουν ότι η παραγωγική ικανότητα της χώρας έχει ήδη φτάσει στα όριά της.

Σύμφωνα με τον Κάρι, όλα αυτά συνθέτουν ένα ιδανικό σενάριο για τις χώρες του ΟΠΕΚ+ να μειώσουν την παγκόσμια προσφορά ενέργειας για να αυξήσουν τα κέρδη τους. «Πρόκειται για μια απόφαση μεγιστοποίησης των εσόδων για τον ΟΠΕΚ κάτω από όλα τα διαφορετικά σενάρια» είπε χαρακτηριστικά.

Η μείωση της παραγωγής πετρελαίου είναι μια συχνή στρατηγική για τις χώρες που αντιμετωπίζουν μείωση εσόδων από την ενέργεια, όπως η Ρωσία, μέλος του ΟΠΕΚ+, όπου παρά την αύξηση των εξαγωγών πετρελαίου προς την Κίνα, το θρυμματισμένο εμπόριο πετρελαίου με την Ευρώπη και οι δυτικές κυρώσεις έχουν προκαλέσει μείωση της παραγωγής πετρελαίου με τον ταχύτερο ρυθμό από τη δεκαετία του 1990. Οι περικοπές της παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας είναι επίσης πιθανό να θεωρηθούν από τις ΗΠΑ ως επίδειξη ισχύος. Από πέρυσι, οι ΗΠΑ έχουν παροτρύνει τους Σαουδάραβες να αυξήσουν την παραγωγή και να συμπιέσουν περαιτέρω την κύρια πηγή εσόδων της Ρωσίας μειώνοντας τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου.

Ενώ οι περικοπές της παραγωγής μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές σε παγκόσμιο επίπεδο, μπορεί να είναι προσωρινές, καθώς τόσο η Ρωσία όσο και οι χώρες του ΟΠΕΚ δήλωσαν ότι υιοθετούν μια προσεκτική άποψη για το μέλλον της αγοράς. Ο ΟΠΕΚ σημείωσε σε ανακοίνωσή του ότι οι περικοπές της παραγωγής είναι ένα «προληπτικό μέτρο που αποσκοπεί στη στήριξη της σταθερότητας της αγοράς πετρελαίου». Ομοίως ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός,  Νόβακ δήλωσε ότι η παράταση των περικοπών πετρελαίου ήταν «υπεύθυνες και προληπτικές ενέργειες, σύμφωνα με δήλωση που μετέδωσε το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Τα πιθανά αντίβαρα

Ωστόσο υπάρχουν αναλυτές της αγοράς που υποστηρίζουν ότι η αύξηση της παραγωγής από χώρες που δεν ανήκουν στον ΟΠΕΚ+ σε συνδυασμό με άλλες πηγές ενέργειας  θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τη μείωση της παραγωγής ασκώντας καθοδική πίεση στην τιμή του μαύρου χρυσού. Η ομάδα πετρελαιοπαραγωγών χωρών εκτός του ΟΠΕΚ+ -με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βραζιλία, τη Νορβηγία, τον Καναδά και τη Γουιάνα- προβλέπεται επίσης ότι θα ηγηθεί της αύξησης της προσφοράς πετρελαίου φέτος, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, και θα αντλήσει επιπλέον 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως που αποτελεί ρεκόρ.

Οι χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου. «Το φυσικό αέριο σήμερα, το οποίο παρεμπιπτόντως είναι πιο σημαντικό για τη θέρμανση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, βρέθηκε σε νέα χαμηλά επίπεδα», επισημαίνει στο CNBC, ο καθηγητής του Wharton, Τζέρεμι Σίγκελ

Τέλος, ορισμένοι εμπειρογνώμονες έχουν επίσης υποστηρίξει ότι η ζήτηση για πετρέλαιο μπορεί να είναι ασθενέστερη από ό,τι υπολογίζουν οι αγορές. Την άποψη αυτή συμμερίζεται ο Ed Morse,  παγκόσμιος επικεφαλής της έρευνας για τα εμπορεύματα στη Citigroup,  όπως είπε σε συνέντευξή του στο CNBC τονίζοντας ότι η ζήτηση θα συρρικνωθεί ανεξαρτήτως καθώς διαφαίνεται μια οικονομική επιβράδυνση.