![Το φαινόμενο “Τραμπ”, οι γυναίκες δημοσιογράφοι, και ο κίνδυνος για την Δημοκρατία](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/07/Καταγραφή-5.png)
Στο φετινό Thessaloniki International Media Summer Academy συζητήθηκαν ανοιχτά οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η Ελευθερία του Τύπου. Σε αυτό το πλαίσιο είχα την ευκαιρία να μιλήσω με την Renate Schroeder, Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ), σχετικά με την παρενόχληση των γυναικών δημοσιογράφων στον ψηφιακό χώρο και την απειλή που συνιστά το φαινόμενο για την Ελευθερία του Τύπου και την διαφύλαξη της Δημοκρατίας.
Το φαινόμενο “Τραμπ”
Τι σημαίνει παρενόχληση των γυναικών δημοσιογράφων στον ψηφιακό χώρο; Η κακοποίηση εκδηλώνεται συνήθως με την μορφή απειλών και χρήσης ρητορικής μίσους κατά των δημοσιογράφων, στοχοποίησης της φήμης του δημοσιογράφου, και μεταφορά αυτών από τον ψηφιακό στον φυσικό χώρο. “Οι γυναίκες έχουν θεωρηθεί ως το ασθενέστερο φύλο ή ως σεξουαλικά αντικείμενα” εξηγεί η Renate.
Όπως συνέχισε να εξηγεί η Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, το φαινόμενο έχει αυξηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια καθώς “η διαδικτυακή παρενόχληση είναι πολύ εύκολη. Μπορείς να το κάνεις ανώνυμα ή απλά γράφεις κάτι και δεν τιμωρείται αρκετά.”
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες του Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, περίπου τα δύο τρίτα γυναικών δημοσιογράφων έχουν αντιμετωπίσει παρενόχληση στο διαδίκτυο, με μισές μόνο από τις περιπτώσεις να έχουν αναφερθεί και στην πλειονότητα των υποθέσεων να μην έχει γίνει καμία ενέργεια κατά των απειλών και της παρενόχλησης. Πλέον, η παρενόχληση εκδηλώνεται σε τέτοια συχνότητα που σπάνια οι δημοσιογράφοι το αναφέρουν.
Όπως αναφέρει η Renate, το φαινόμενο είναι γνωστό και ως φαινόμενο Τραμπ, επειδή ο πρώην Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ήταν ένας από τους πρώτους που ξεκίνησαν εκστρατείες συκοφαντίας εναντίον των δημοσιογράφων.
Η παρενόχληση γίνεται έτσι “σημάδι μιας γενικής ‘τοξικότητας’ του τοπίου της ενημέρωσης, μιας γενικής πόλωσης και ενός πολύ πιο σκληρού τόνου εναντίον διαφορετικών ομάδων, αλλά και κατά των δημοσιογράφων”, σύμφωνα με την Renate. Ο τρόπος σκέψης που καλλιεργείται στο κοινό είναι ότι “οι πολιτικοί μπορούν να το κάνουν αυτό άρα μπορούμε να το κάνουμε και εμείς.” Έτσι, γυναίκες δημοσιογράφοι έχουν γίνει μεγάλο θύμα διαδικτυακής παρενόχλησης σε όλες τις χώρες.
Ο ρόλος των social media και οι επιπτώσεις στην ασφάλεια και την δημοκρατία
Η κακοποίηση εκδηλώνεται κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τονίζει η Διευθύντρια του EFJ. “Ξέρω δημοσιογράφους που έφυγαν από το Twitter και το Facebook για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Και το πρόβλημα συχνά είναι ότι οι εργοδότες αναγκάζουν τους δημοσιογράφους να είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γιατί βοηθάει το branding και όλα αυτά. Δεν είναι λοιπόν τόσο εύκολο για τους δημοσιογράφους να λένε, εντάξει, φεύγω από τα social media.”
Δεύτερον, ο αλγόριθμος στα social media παίζει σημαντικό ρόλο. Ο αλγόριθμος καθοδηγείται από το τι θα τραβήξει περισσότερο τους χρήστες των πλατφορμών, το οποίο είναι κυρίως συναισθηματικά φορτισμένο περιεχόμενο, όπως η ρητορική μίσους. “Έτσι, μερικές φορές ιστορίες σεξουαλικής παρενόχλησης παίρνουν κλικ πολύ πιο συχνά και επιταχύνουν τη διαδικασία της διαδικτυακής παρενόχλησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επίσης, ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον θέμα το οποίο θα διερευνήσουμε περαιτέρω” ανέφερε η κα. Schroeder.
Το “φαινόμενο Τραμπ” απειλεί την ασφάλεια των δημοσιογράφων και συνεπώς την Ελευθερία του Τύπου, και την διασφάλιση της Δημοκρατίας που ενισχύεται με την πλουραλιστική και σφαιρική ενημέρωση των πολιτών. Όπως τονίζει η Ρενάτε, “το ζήτημα της αυτολογοκρισίας είναι ο μεγάλος αντίκτυπος. Εάν όλοι οι δημοσιογράφοι αυτολογοκρίνονται, δεν παίρνουμε τις πληροφορίες που μας αξίζουν. Αυτό είναι το κύριο σημείο, ότι δεν τολμάς πια να γράψεις ή να πεις αυτό που είχες σκοπό. Το δεύτερο σημείο είναι, και έχουμε μελέτες από διαφορετικές χώρες, ότι υπάρχει brain drain, οι γυναίκες εγκαταλείπουν τη δημοσιογραφία. Αναρωτιούνται, αξίζει να κάνω αυτό που κάνω, να παίρνω λίγα χρήματα, και να με παρενοχλούν συνέχεια;”
Λύσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου
Οι λύσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου της κακοποίησης δημοσιογράφων είναι πολλαπλές και απαιτούν συνεργασία και αποφασιστικότητα σε πολλά επίπεδα. Πρώτον, χρειάζεται σαφής υποστήριξη για τα θύματα μέσω της θέσπισης πλαισίου σύμφωνα με το οποίο θα λαμβάνονται οι απαραίτητες ενέργειες. Όπως το θέτει η κα. Schroeder, πρέπει να “έχουμε δημοσιογράφους, σωματεία και συλλόγους που παίρνουν [τις υποθέσεις] πραγματικά πολύ σοβαρά, βοηθούν τις γυναίκες μέλη τους να μιλούν δυνατά, να πάνε στα δικαστήρια, και έχουν ψυχολογική υποστήριξη. Ίσως ακόμη πιο σημαντικό, είναι το καθήκον του εργοδότη ώστε το προσωπικό αλλά και οι freelancers να εργάζονται με ασφάλεια. Επομένως, εξαρτάται και από τον εργοδότη να υπάρχουν εσωτερικοί μηχανισμοί μέσα στα δημοσιογραφικά γραφεία για την αντιμετώπιση της υπόθεσης.”
Επιπλέον, η καταγραφή και παρακολούθηση των περιστατικών κακοποίησης είναι απαραίτητη. “Υπάρχει παρακολούθηση και καταγραφή των επιθέσεων εναντίον δημοσιογράφων. Η Unesco έχει κάνει αρκετή δουλειά, όπως και άλλες οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης κάνουν όλο και περισσότερα για να παρακολουθούν τι συμβαίνει, για να δείξουν τη σοβαρότητα [του φαινομένου].”
Τέλος, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και οι κοινωνικές δικτυώσεις πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τον έλεγχο του επιθετικού και προσβλητικού περιεχομένου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία τις οδήγησε να πάρουν θέση ως προς το περιεχόμενο που διακινείται και από ποιους χρήστες, αποδεικνύοντας ότι είναι ικανές να οριοθετήσουν την ονλάιν δημόσια σφαίρα. Επομένως, μπορούν να είναι διαφανείς και ενεργές όσον αφορά επιβλαβές περιεχόμενο εναντίον γυναικών δημοσιογράφων. “Είμαστε σε επικοινωνία με τις διαδικτυακές πλατφόρμες για τον συντονισμό του περιεχομένου. Είναι ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα, το να απαλλαγούμε από επιβλαβές και παράνομο περιεχόμενο. Οι πλατφόρμες μπορούν να το κάνουν.”
* Αρετή -Ζωή Κατσιβελάρη, Μ.Α. Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, Ερευνήτρια Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας
Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
- European Federation of Journalists website on the safety of journalists: org
- Thomson Reuters Institute – Practical guide: https://safetyofjournalists.trust.org/
- Committee to Protect Journalists (CPJ) – Safety Kit: https://cpj.org/reports/2012/04/journalist-security-guide.php
- OSCE – Safety of Female Journalists Online: https://www.osce.org/fom/safety-female-journalists-online
- International Women’s Media Foundation (IWMF) – Safety
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![ΟΠΑ: Στην πρώτη θέση στην προτίμηση των νεοεισερχόμενων φοιτητών](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/opa3-600x400.jpg)
Στην πρώτη θέση το ΟΠΑ στην προτίμηση των νεοεισερχόμενων φοιτητών
Το Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας αποτελεί το πιο υψηλόβαθμο Τμήμα μεταξύ των αντίστοιχων Τμημάτων και ένα από τα πιο υψηλόβαθμα Τμήματα πανελληνίως
![PODCAST Economics & Business TALKS – Γιώργος Δουκίδης: Η τεχνητή νοημοσύνη από τη δεκαετία του ‘80 και το ελληνικό επιχειρείν](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/photo_6003709886162125489_y-600x600.jpg)
PODCAST Economics & Business TALKS – Γιώργος Δουκίδης: Η τεχνητή νοημοσύνη από τη δεκαετία του ‘80 και το ελληνικό επιχειρείν
Ο Γιώργος Δουκίδης είναι καθηγητής Ηλεκτρονικού Επιχειρείν στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας της Σχολής Διοίκησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συζητάμε πώς μία επιχείρηση στην Ελλάδα πρέπει ή δεν πρέπει -και γιατί -να προσαρμοστεί στην υψηλή τεχνολογία.
![Η «ψαλίδα» σε μισθούς και παραγωγικότητα σε Ελλάδα και Ε.Ε. – Ο κίνδυνος για την οικονομία [γραφήματα]](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/24_07_ot_productivity-600x352.png)
Η «ψαλίδα» σε μισθούς και παραγωγικότητα σε Ελλάδα και Ε.Ε. – Ο κίνδυνος για την οικονομία [γραφήματα]
Τα τρία εμπόδια για υψηλότερες αμοιβές – Τι αποκαλύπτει η χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας για την ελληνική οικονομία
![Πού βλέπουν 20 οίκοι το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό της ελληνικής οικονομίας για το 2024 και 2025](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/10/πληθωρισμος-3-600x338.jpg)
Πού βλέπουν 20 οίκοι το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό της ελληνικής οικονομίας για το 2024 και 2025
Η Focus Economics παρουσιάζει τις εκτιμήσεις οργανισμών, τραπεζών και οίκων αξιολόγησης για το ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας και τον πληθωρισμό το 2024 και το 2025
![Space Hellas: Ανέλαβε την τεχνολογική αναβάθμιση του Ιονίου Πανεπιστημίου](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/Space-Hellas-600x375.jpg)
Ανέλαβε την τεχνολογική αναβάθμιση του Ιονίου Πανεπιστημίου η Space Hellas
Το έργο περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του Ιονίου Πανεπιστημίου και τη λήψη των κατάλληλων τεχνικών μέτρων για τον περιορισμό του κινδύνου παραβίασης ή καταστροφής των πληροφοριακών του συστημάτων
![Το ΑΠΘ τίμησε τους κορυφαίους ερευνητές του στην προσέλκυση χρηματοδότησης ερευνητικών προγραμμάτων](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/apth-600x412.jpeg)
Το ΑΠΘ τίμησε τους κορυφαίους ερευνητές του στην προσέλκυση χρηματοδότησης ερευνητικών προγραμμάτων
Στο top-10 των ερευνητών και ο καθηγητής του τμήματος Δημοσιογραφίας & MME κ. Νίκος Παναγιώτου
![ΟΠΑ: Οκτώ στους δέκα αποφοίτους εργάζονται](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/opa3-600x400.jpg)
Έρευνα ΟΠΑ: 8 στους 10 αποφοίτους εργάζονται
Σχεδόν έξι στους δέκα εργάζονται σε απόλυτα συναφές και συναφές αντικείμενο με τις προπτυχιακές σπουδές τους
![Σε ήπια ανάπτυξη η Δύση – Πώς επηρεάζουν οι εκλογές Γαλλία, Βρετανία και Ευρώπη](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/ot_greek_economy-600x352.png)
Σε ήπια ανάπτυξη η Δύση – Πώς επηρεάζουν οι εκλογές Γαλλία, Βρετανία και Ευρώπη
Η τελευταία έκθεση της Consensus Economics για τις χώρες G7 και Δυτική Ευρώπη δείχνει ότι η δραστηριότητα παραμένει ήπια
![Euro 2024: Οι προβλέψεις για τον τελικό – Τι δείχνουν τα στατιστικά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/Euroo-600x338.jpg)
Euro 2024: Οι προβλέψεις για τον τελικό – Τι δείχνουν τα στατιστικά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Οι εκτιμήσεις για το Euro 2024 με βάση τη συνεργασία του AUEB Sports Analytics Group και της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου της Τεργέστης
![PODCAST Economics & Business TALKS – Φοίβη Κουντούρη: Οι κατηγορίες επενδύσεων που λέγονται βιώσιμες](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/photo_6003709886162125489_y-600x600.jpg)
PODCAST Economics & Business TALKS – Φοίβη Κουντούρη: Οι κατηγορίες επενδύσεων που λέγονται βιώσιμες
Η Φοίβη Κουντούρη, Καθηγήτρια και Διευθύντρια του Ερευνητικού Εργαστηρίου ReSEES είναι η καλεσμένη μας στο πρώτο επεισόδιο του PODCAST TALKS, σε συνεργασία με το ΟΠΑ.