BRICS: Διαφωνίες στις συζητήσεις για διεύρυνση

Οι ηγέτες των BRICS συναντήθηκαν την Τρίτη προκειμένου να σχεδιάσουν τη μελλοντική πορεία του μπλοκ των αναπτυσσόμενων χωρών, ωστόσο ρωγμές επανεμφανίστηκαν ενόψει μιας κρίσιμης συζήτησης σχετικά με την πιθανή επέκταση του ομίλου, με στόχο να ενισχυθεί η παγκόσμια επιρροή του .

Οι αυξημένες εντάσεις στον απόηχο του πολέμου της Ουκρανίας και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός του Πεκίνου με τις Ηνωμένες Πολιτείες ώθησαν την Κίνα και τη Ρωσία -ο πρόεδρος της οποίας Βλαντιμίρ Πούτιν θα παραστεί στη συνάντηση διαδικτυακά- να επιδιώξουν την ενίσχυση των BRICS.

Στόχος τους είναι να χρησιμοποιήσουν τη σύνοδο κορυφής στις 22-24 Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ για να σφυρηλατήσουν την ομάδα, η οποία περιλαμβάνει επίσης τη Νότια Αφρική, τη Βραζιλία και την Ινδία, ως αντίβαρο στη δυτική κυριαρχία των παγκόσμιων θεσμών.

Οι BRICS θα αποτελέσουν τελικά την εναλλακτική απέναντι στη Δύσης

«Αυτή τη στιγμή, οι αλλαγές στον κόσμο, στην εποχή μας και στην ιστορία εκτυλίσσονται με τρόπους όπως ποτέ άλλοτε, φέρνοντας την κοινωνία σε μια κρίσιμη καμπή», τόνισε ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, σύμφωνα με δηλώσεις του που διαβάστηκαν σε επιχειρηματικό φόρουμ της BRICS.

«Η πορεία της ιστορίας θα διαμορφωθεί από τις επιλογές που κάνουμε».

Ο Σι παρέκαμψε την εκδήλωση, παρά την παρουσία εκεί των ομολόγων του Cyril Ramaphosa από τη Νότια Αφρική, του προέδρου της Βραζιλίας Luiz Inacio Lula da Silva και του πρωθυπουργού της Ινδίας Narendra Modi.

Το φιλόδοξο σχέδιο της BRICS για απεξάρτηση από το δολάριο

Οι δηλώσεις του διαβάστηκαν από τον Κινέζο υπουργό Εμπορίου Wang Wentao και δεν ήταν αμέσως σαφές γιατί ο Σι, ο οποίος είχε συνάντηση με τον οικοδεσπότη Ramaphosa νωρίτερα την ημέρα, δεν παρευρέθηκε.

Τα σχόλια από τον Λούλα της Βραζιλίας έδειξαν μια απόκλιση οπτικής εντός του μπλοκ, για την οποία οι πολιτικοί αναλυτές λένε ότι αγωνίζεται εδώ και καιρό να σχηματίσει μια συνεκτική άποψη για τον ρόλο της στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων.

«Δεν θέλουμε να είμαστε αντίστιξη με την G7, την G20 ή τις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε ο Βραζιλιάνος Λούλα την Τρίτη: «Θέλουμε απλώς να οργανωθούμε».

Πέρα από το ζήτημα της διεύρυνσης, η ενίσχυση της χρήσης των τοπικών νομισμάτων των κρατών μελών στις εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές για τη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ΗΠΑ είναι επίσης στην ατζέντα της συνόδου κορυφής.

«Η αντικειμενική, μη αναστρέψιμη διαδικασία αποδολαριοποίησης των οικονομικών μας δεσμών κερδίζει δυναμική», είπε ο Ρώσος Πούτιν σε μια προηχογραφημένη δήλωση.

Η οικονομία της Ρωσίας παλεύει με τις δυτικές κυρώσεις για τον πόλεμο της Μόσχας στην Ουκρανία. Ο Πούτιν καταζητείται με διεθνές ένταλμα σύλληψης για φερόμενα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία και εκπροσωπείται στη σύνοδο κορυφής από τον υπουργό Εξωτερικών του Σεργκέι Λαβρόφ.

Ωστόσο, οι διοργανωτές της Νότιας Αφρικής λένε ότι δεν θα γίνουν συζητήσεις για ένα κοινό νόμισμα BRICS, μια ιδέα που επικαλέστηκε η Βραζιλία ως εναλλακτική λύση στην εξάρτηση από το δολάριο.

Σημείο ισχύος

Οι BRICS παραμένουν ένας ετερόκλητος όμιλος, που κυμαίνεται από την Κίνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, έως τη Νότια Αφρική, μια σχετικά μικρή -οικονομικά- χώρα ωστόσο η πιο ανεπτυγμένη οικονομία της Αφρικής.

Η Ρωσία θέλει να δείξει στη Δύση ότι έχει ακόμα φίλους, αλλά η Ινδία προσεγγίζει όλο και περισσότερο τη Δύση, όπως και η Βραζιλία υπό τον νέο της ηγέτη.

Η Ινδία και η Κίνα συγκρούστηκαν επίσης περιοδικά κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων τους, εντείνοντας τις προκλήσεις αναφορικά με τη λήψη αποφάσεων σε μια ομάδα που βασίζεται στη συναίνεση.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον την Τρίτη, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν είπε ότι δεν βλέπει το BRICS να μετατρέπεται σε γεωπολιτικό αντίπαλο των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Πρόκειται για μια πολύ ποικιλόμορφη συλλογή χωρών… με διαφορές απόψεων σε κρίσιμα ζητήματα», υποστήριξε.

Η επέκταση ήταν εδώ και καιρό στόχος της Κίνας, η οποία ελπίζει ότι η ευρύτερη ένταξη θα δώσει επιρροή σε έναν όμιλο που ήδη φιλοξενεί περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Η Ρωσία επιθυμεί επίσης να επεκτείνει την ένταξη, ενώ ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Ramaphosa εξέφρασε την υποστήριξή του για την ιδέα στη συνάντηση με τον Σι.

Η Ινδία, η οποία είναι επιφυλακτική για την κινεζική κυριαρχία και έχει προειδοποιήσει για βιαστική επέκταση, έχει «θετική πρόθεση και ανοιχτό μυαλό» , δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών Vinay Kwatra. Η Βραζιλία, εν τω μεταξύ, ανησυχεί ότι η επέκταση των BRICS θα μειώσει την επιρροή της, αν και ο Λούλα επανέλαβε την Τρίτη την επιθυμία του να δει τη γειτονική Αργεντινή να ενταχθεί στο μπλοκ.

Πηγή της κυβέρνησης της Αργεντινής που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις της χώρας για την ένταξη των BRICS είπε στο Reuters ότι δεν αναμένεται να γίνουν δεκτά νέα μέλη στο μπλοκ κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής.

Ενώ μια πιθανή διεύρυνση των BRICS παραμένει στον αέρα, η δέσμευση του ομίλου να γίνει πρωταθλητής του αναπτυσσόμενου κόσμου και να προσφέρει μια εναλλακτική λύση σε μια παγκόσμια τάξη που κυριαρχείται από πλούσια δυτικά έθνη βρίσκει ήδη απήχηση.

Πάνω από 40 χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθούν στους BRICS, λένε αξιωματούχοι της Νότιας Αφρικής. Από αυτούς, σχεδόν δύο δωδεκάδες έχουν ζητήσει επίσημα να γίνουν δεκτοί, ενώ ορισμένοι αναμένεται να στείλουν αντιπροσωπείες στο Γιοχάνεσμπουργκ.