Αυστρία: Ένας πρώην καγκελάριος στο εδώλιο για ψευδορκία

Το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης είναι τεράστιο. Περίπου 100 δημοσιογράφοι θα παρευρεθούν στη δίκη του πρώην καγκελάριου της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς (ÖVP). Στην «Υπόθεση Ίμπιζα» ο 37χρονος πολιτικός κατηγορείται ως ύποπτος για ψευδή κατάθεση: φέρεται να είπε ψέματα στην εξεταστική επιτροπή του αυστριακού κοινοβουλίου σχετικά με την εμπλοκή του στην ανάθεση της θέσης του επικεφαλής στην κρατική εταιρεία Öbag.

Το κατηγορητήριο, έκτασης 108 σελίδων, περιλαμβάνει και δύο ακόμη υπόπτους πέρα από τον Κουρτς. Ο πρώην καγκελάριος κινδυνεύει με ποινή φυλάκισης έως τρία έτη, ενώ αρνείται κατηγορηματικά τις κατηγορίες. Οι τρεις ημέρες ακρόασης έχουν προγραμματιστεί μεταξύ 18 και 23 Οκτωβρίου, αν και είναι βέβαιο πως θα χρειαστούν κι άλλες.

Αθώος αυστριακός μεγιστάνας του real estate για υπόθεση διαφθοράς

Τα πραγματικά περιστατικά

Τον Ιούνιο του 2020 ο τότε καγκελάριος και ηγέτης του ÖVP Κουρτς ανακρίθηκε επί τέσσερις ώρες. Οι βουλευτές ήθελαν να μάθουν περισσότερα για την εμπλοκή του Κουρτς στον διορισμό του έμπιστού του Τόμας Σμιντ ως νέου επικεφαλής της Öbag. «Συμμετείχα με την έννοια ότι ενημερώθηκα», δήλωσε ο Κουρτς σε κάποιο σημείο. Σύμφωνα με τα κοινοβουλευτικά πρακτικά, ο Κουρτς απάντησε στο ερώτημα εάν η στελέχωση είχε διαμορφωθεί από τον ίδιο πως «δεν σχεδίασα κάτι εγώ, αλλά απ’ όσο θυμάμαι με ενημέρωσε κάποια στιγμή ότι επρόκειτο να υποβάλει αίτηση».

Κατά τους βουλευτές της αντιπολίτευσης ο Κουρτς είπε ψέματα, διότι στην πραγματικότητα είχε διαδραματίσει πολύ πιο ενεργό ρόλο. Τον Μάρτιο του 2021 υποβλήθηκε μήνυση σε βάρος του, με τις εισαγγελικές έρευνες να οδηγούν σε ποινική δίωξη.

Κατηγορούμενοι είναι επίσης ο Μπέρνχαρντ Μπονέλι, τότε επικεφαλής του γραφείου της Καγκελαρίας, και η πρώην αντιπρόεδρος του ÖVP Μπετίνα Γκλατς-Κρέμσνερ, γενική διευθύντρια των Casinos Austria και διευθύνουσα σύμβουλος των Αυστριακών Λοταριών μέχρι τον Μάρτιο του 2022. Και οι δύο αρνούνται επίσης το κατηγορητήριο.

«Το πιο διάσημο κινητό τηλέφωνο της Αυστρίας»

Οι ανακριτές βασίζουν τις κατηγορίες τους στο «πιο διάσημο κινητό τηλέφωνο της Αυστρίας», όπως αποκαλεί το κινητό τηλέφωνο του Σμιντ η υπουργός Δικαιοσύνης Άλμα Ζάντιτς (Πράσινοι). Μήνες μετά την αποκάλυψη της υπόθεσης Ίμπιζα κατασχέθηκε και το κινητό τηλέφωνο του Σμιντ. Ο επικεφαλής της Öbag, που προηγουμένως είχε θέση-κλειδί στο υπουργείο Οικονομικών, είχε διαγράψει 300.000 μηνύματα Whats-App, μηνύματα που σχετίζονταν με γεγονότα στον στενότερο κυβερνητικό κύκλο, τα οποία όμως μπόρεσαν να ανακτηθούν από τις ανακριτικές αρχές. Στη συνέχεια ο Σμιντ προσφέρθηκε να αποτελέσει κύριο μάρτυρα κατηγορίας εναντίον του Κουρτς.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι συνομιλίες δείχνουν σημαντική εμπλοκή του τότε καγκελάριου της Αυστρίας στα γεγονότα γύρω από την κρατική εταιρεία χαρτοφυλακίου, η οποία διαχειρίζεται τις συμμετοχές του κράτους σε διάφορες εταιρείες αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. «Πέρα από τη νομική πτυχή, οι συνομιλίες αυτές έδιναν και μια πολύ δυσάρεστη εικόνα για το ισχύον αξιακό σύστημα, επιβεβαιώνοντας για πολλούς την εντύπωση ότι οι πολιτικοί ενδιαφέρονται για την εξουσία και όχι για τη χώρα», προσθέτει ο πολιτικός επιστήμονας Πέτερ Φίλτσμαϊερ.

Λίγες ημέρες πριν αναλάβει τη θέση του ως επικεφαλής της Öbag, ο Σμιντ έγραψε στον Κουρτς: «Παρακαλώ μην με κάνεις μέλος του διοικητικού συμβουλίου χωρίς εξουσία, σαν να είμαι δημοτικός σύμβουλος της Βιέννης χωρίς χαρτοφυλάκιο». Ο Κουρτς απάντησε: «Έτσι κι αλλιώς παίρνεις ό,τι θέλεις». «Είμαι τόσο χαρούμενος» – «Αγαπώ τον καγκελάριό μου», αποκρίθηκε ο Σμιντ.

Πλήττεται η εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς

Σύμφωνα με την Transparency International η Αυστρία δεν έχει και την καλύτερη φήμη όσον αφορά τη διαφθορά: στον δείκτη διαφθοράς η χώρα βρίσκεται στη μέση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και προσφάτως έχασε κι άλλες θέσεις, όπως λέει ο Γκέοργκ Κράκοβ της Transparency Austria. «Έχουμε πάρα πολλή δουλειά μπροστά μας έως ότου αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατία και την πολιτική», δηλώνει, συνιστώντας από τους δημοσίους υπαλλήλους «να συμπεριφέρονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι υπεράνω υποψίας για διαφθορά».

Ο Κουρτς διευθύνει τώρα μια εταιρεία cyber security με 50 υπαλλήλους στο Τελ Αβίβ, καθώς και μια συμβουλευτική και μια επενδυτική εταιρεία. To 2021 παραιτήθηκε από καγκελάριος, προτού εγκαταλείψει εντελώς την πολιτική λίγο αργότερα.