Επιτόκια: Πώς «απαντούν» οι εταιρείες στις μεγάλες αυξήσεις – Το σχέδιο άμυνας

Με το… «σύννεφο» της αβεβαιότητας πάνω από το μέλλον των επιτοκίων να παραμένει πυκνό, ο επιχειρηματικός κόσμος προσπαθεί να στήσει αναχώματα, προκειμένου να ανταπεξέλθει στην πίεση που υφίσταται σε επίπεδο χρηματοοικονομικού κόστους και όχι μόνο.

Κεντρικές τράπεζες: Τα υψηλά επιτόκια κάνουν τις μεγάλες επιχειρήσεις ακόμα πιο πλούσιες

Τα μηνύματα που εκπέμπουν οι κεντρικοί τραπεζίτες σε Ευρώπη και ΗΠΑ, με κανέναν τους να μην απορρίπτει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο περαιτέρω αυξήσεων δεν επιτρέπουν εφησυχασμό, ειδικά στις διοικήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων με υψηλό δανεισμό.

«Τα επιτόκια θα παραμείνουν πολύ υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα», διαμήνυσε πρόσφατα η σιδηρά κυρία της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ από την Αθήνα ενώ δεν απέκλεισε νέα αύξηση επιτοκίων παρότι έφτασαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα (4%) από την εισαγωγή του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος.

Σε παρόμοιο μήκος κύματος και ο επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ, ο οποίος πριν από μερικές ημέρες έστειλε σήμα πως δεν έχει κλείσει ο κύκλος της ιστορικής αύξησης των επιτοκίων. Και αυτό αμέσως μετά την ομόφωνη απόφαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC) να διατηρήσει για δεύτερη συνεχόμενη συνεδρίαση αμετάβλητα τα επιτόκια στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 22 χρονών.

Στον αέρα τα business plan

Το βάρος που καλούνται να σηκώσουν από την αναπροσαρμογή των επιτοκίων δανεισμό, δεν είναι αμελητέο. Τουναντίον, υπάρχουν αρκετοί που φοβούνται πως μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στην υλοποίηση του business plan και στην ανάληψη νέων επενδύσεων.

Ανάλογος σκεπτικισμός υπάρχει και στις ελληνικές εισηγμένες, οι οποίες επιχειρούν με διάφορους τρόπους να μετριάσουν τις επιπτώσεις και να διατηρήσουν τη δυναμική που αναπτύσσουν τα τελευταία χρόνια.

Μια αρκετά απαιτητική αποστολή όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς καθώς το βαθμό δυσκολίας έρχεται να αυξήσει και η ανάφλεξη στην Μέση Ανατολή. Ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στο Ισραήλ και την Χαμάς απειλεί να ανοίξει τον «Ασκό του Αιόλου» για την παγκόσμια οικονομία σε περίπτωση που η σύρραξη κλιμακωθεί, με επίκεντρο τις τιμές του πετρελαίου.

Οι στρατηγικές άμυνας και τα παράγωγα

Με τη χρήση παραγώγων επιτοκίων, κυρίως συμβάσεων ανταλλαγής επιτοκίων αντιμετωπίζει ο όμιλος της Motor Oil τον επιτοκιακό κίνδυνο.

Όπως αναφέρεται στις οικονομικές καταστάσεις της εισηγμένης, τα παράγωγα επιτοκίων που χρησιμοποιεί ο Όμιλος για την αντιστάθμιση του χρέους κυμαινόμενου επιτοκίου αφορούν συμβόλαια ανταλλαγής επιτοκίου με μηδενικό κατώτατο όριο κυμαινόμενου επιτοκίου, βάσει των οποίων ο Όμιλος συμφωνεί να ανταλλάξει τη διαφορά μεταξύ των ποσών σταθερού και κυμαινόμενου επιτοκίου που υπολογίζονται στις συμφωνημένες ονομαστικές αξίες».

Τα συγκεκριμένα συμβόλαια επιτρέπουν στον Όμιλο να περιορίσει τη μεταβλητότητα των ταμειακών ροών που απορρέουν από τις πληρωμές κυμαινόμενων τόκων των εκδοθέντων μεταβλητών χρεών έναντι δυσμενών κινήσεων στα επιτόκια αναφοράς.

Μια συνδυαστική τακτική για τον επιτοκιακό κίνδυνο ακολουθεί η Mytilineos. Η τακτική αυτή περιλαμβάνει:

α) για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, η εταιρεία επενδύει τα μετρητά σε κυμαινόμενα επιτόκια ώστε να διατηρεί την απαραίτητη ρευστότητα επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα ικανοποιητική απόδοση για τους μετόχους της και

β) για το σκέλος των στοιχείων του παθητικού, επιλέγει τη σχετική σύνθεση τους, ανάλογα το είδος των προϊόντων χρηματοδότησης (διάρκεια, τύπος κλπ.), τις συνθήκες των αγορών, την εκτίμηση του επιτοκιακού κινδύνου και την υφιστάμενη αναλογία μεταξύ υποχρεώσεων σε κυμαινόμενο και σταθερό επιτόκιο. Αυτό διενεργείται είτε μέσω της απευθείας λήψης δανείων με σταθερό επιτόκιο είτε μέσω της χρήσης επιτοκιακών χρηματοοικονομικών παραγώγων.

Ισορροπημένη κατανομή δανείων

Την ισορροπημένη κατανομή του δανειακού χαρτοφυλακίου μεταξύ σταθερού και κυμαινόμενου επιτοκίου ανάλογα με τις ισχύουσες συνθήκες ακολουθεί η ΔΕΗ, με δεδομένο πως οι δανειακές της υποχρεώσεις αποτελούνται από τραπεζικά δάνεια, ομόλογα και αλληλόχρεους λογαριασμούς.

Κατά περίπτωση πάντως, και αποκλειστικά για σκοπούς μείωσης του κινδύνου, διενεργεί πράξεις επί παραγώγων μέσων για την αντιστάθμιση του κινδύνου από τη μεταβολή των κυμαινόμενων επιτοκίων. Στη χρήση παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων επιτοκίου δύναται να προσφύγει περιστασιακά και ο «Τιτάνας», προκειμένου να μετριαστεί ο κίνδυνος και να εξισορροπηθεί ο συνδυασμός σταθερών και κυμαινόμενων επιτοκίων του δανεισμού του.

Πολιτική αντιστάθμισης

Την πολιτική της αντιστάθμισης ακολουθεί η Aegean, σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει την έκθεσή της στον κίνδυνο ταμειακών ροών επιτοκίου, όσον αφορά στις μελλοντικές μισθώσεις αεροσκαφών.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στις οικονομικές καταστάσεις, την 30η Ιουνίου 2023, ο όμιλος Aegean είχε συνάψει συμβόλαιο ανταλλαγής επιτοκίου για την κάλυψη του επιτοκιακού κινδύνου από τη μίσθωση ενός (1) αεροσκάφους ενώ την 31η Δεκεμβρίου 2022, είχε συνάψει συμβόλαια ανταλλαγής επιτοκίου για την κάλυψη του επιτοκίου κινδύνου από μισθώσεις τεσσάρων (4) αεροσκαφών που αναμένεται να παραληφθούν το 2023.

Υπάρχουν πάντως και κάποιες επιχειρήσεις, όπως ο ΟΤΕ, οι οποίες δεν έχουν δανεισμό σε κυμαινόμενο επιτόκιο, επομένως δεν επηρεάζονται από ενδεχόμενες μεταβολές στα επιτόκια δανεισμού.