Ημιαγωγοί: Το κρίσιμο δίλημμα των Ολλανδών για τις εξαγωγές της ASML στην Κίνα

Οι ΗΠΑ απαιτούν από την μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής μικροτσίπ στον κόσμο, την ολλανδική ASML, να διακόψει την παροχή υπηρεσιών συντήρησης συγκεκριμένου βιομηχανικού εξοπλισμού που έχει πουλήσει σε Κινέζους πελάτες.

Το συγκεκριμένο θέμα προφανώς προκαλεί έναν διπλωματικό και οικονομικό «πονοκέφαλο» στην ολλανδική κυβέρνηση, με τα σημάδια να δείχνουν ότι πλέον έχει επέλθει ευθυγράμμιση με την Ουάσιγκτον όσον αφορά τους περιορισμούς εξαγωγών.

Τι είναι η «Επιχείρηση Μπετόβεν» της ολλανδικής κυβέρνησης

Όπως σημειώνει το Reuters, αν και η κυβέρνηση Ρούτε είναι απρόθυμη να λάβει μια γενική απόφαση, οι δημόσιες δηλώσεις της και τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας υποδηλώνουν ότι θα καθυστερήσει να εγκρίνει τα κινεζικά αιτήματα συντήρησης στο μέλλον και να τα αρνηθεί γρήγορα.

Αυτό θα αποτελούσε οπισθοδρόμηση για τις προσπάθειες της Κίνας να αναπτύξει την εγχώρια βιομηχανία παραγωγής μικροτσίπ, επειδή ο εξοπλισμός της ASML είναι σχεδόν αδύνατο να αντικατασταθεί ενώ παράλληλα με την πάροδο του χρόνου θα απαιτηθεί συντήρηση του υπάρχοντος εξοπλισμού ώστε να διατηρηθεί λειτουργικός.

Επιπλέον, όπως σημειώνει το Reuters, θα μπορούσε επίσης να περιπλέξει τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ρούτε να εμποδίσει την ASML Holdings, τη μεγαλύτερη εταιρεία της Ολλανδίας, να μεταφέρει τις δραστηριότητές της στο εξωτερικό.

Η γεωπολιτική παράμετρος

Ένας αναδυόμενος παράγοντας είναι οι ολλανδικές προτεραιότητες για την ασφάλεια, ιδιαίτερα η υποστήριξη προς την Ουκρανία στον πόλεμο της εναντίον της Ρωσίας.

Ο Ρούτε, ο οποίος ευνοείται να γίνει ο επόμενος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, συζήτησε το θέμα της ASML με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ όταν συναντήθηκαν στο Πεκίνο την περασμένη εβδομάδα.

Μετά τη συνάντηση δήλωσε ότι η υποστήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα τη στιγμή που η Ολλανδία εξοπλίζει την Ουκρανία με F-16. «Είναι απίστευτα σημαντικό η Κίνα να καταλάβει ότι οποιαδήποτε νίκη της Ρωσίας (στην Ουκρανία) θα αποτελούσε άμεση απειλή, τόσο για την Ολλανδία όσο και για την Ευρώπη», είπε ο Ρούτε.

Αρνήθηκε να απαντήσει ευθέως εάν η κυβέρνησή του θα αρνηθεί τις άδειες εξαγωγής και χρήσης για τους Κινέζους πελάτες της ASML. Ο Σι από την πλευρά του δήλωσε στα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ότι είχε προειδοποιήσει τον Ρούτε να μην «αποσυνδέσει και σπάσει τους δεσμούς» με την Κίνα.

Το παρελθόν της υπόθεσης

Ενώ το Πεκίνο λέει ότι είναι ουδέτερο στη σύγκρουση στην Ουκρανία, ο Σι έχει στρατηγική συμμαχία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Η Ολλανδία θεωρεί τη Ρωσία υπεύθυνη για την κατάρριψη της πτήσης 17 της Μαλαισίας (MH17) το 2014 πάνω από την ανατολική Ουκρανία, η οποία σκότωσε 198 Ολλανδούς πολίτες. Επίσης στεγάζει και υποστηρίζει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο που εδρεύει στη Χάγη, το οποίο έχει εκδώσει ένταλμα για τη σύλληψη του Πούτιν για κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου.

Ο Ρούτε κάλεσε την Κίνα να κάνει περισσότερα για να εμποδίσει τη Ρωσία να αποκτήσει «αγαθά διπλής χρήσης», δηλαδή τόσο με πολιτικές όσο και με στρατιωτικές εφαρμογές – όπως τα μηχανήματα της ASML και τα τσιπ που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τους.

Αν και τα σχόλιά του δεν μεταφράζονται σε μια πολιτική υποθετικής άρνησης για Κινέζους πελάτες που αναζητούν εξοπλισμό ASML που εμπίπτει στους κανόνες αδειοδότησης, όπως κάνει η πολιτική των ΗΠΑ, υποδεικνύουν το πιθανό σημείο εκκίνησης της ολλανδικής κυβέρνησης.

Ο βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μπαρτ Γκρουτχούις δήλωσε στο Reuters ότι η Ολλανδία πρέπει να καθορίσει την εξαγωγική πολιτική σε συνεννόηση με μεγαλύτερους συμμάχους.
«Είναι πολύ καλύτερο για εμάς να το κάνουμε αυτό, να ρυθμίσουμε την ASML, μαζί με τις ΗΠΑ, ή στο μέλλον μπορεί να είναι η Ευρώπη, και θα έλεγα ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε», είπε.

Ο επικεφαλής της πολιτικής εξαγωγών του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, Άλαν Εστέβες, αναμένεται να θέσει τις συμβάσεις εξυπηρέτησης σε συνάντηση τη Δευτέρα με αξιωματούχους της ολλανδικής κυβέρνησης και στελέχη της ASML.

Η ολλανδική κυβέρνηση πρέπει να σταθμίσει την απάντησή της λόγω των φόβων για αποδυνάμωση της υποστήριξης των ΗΠΑ για τις προτεραιότητες ασφαλείας της, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, ειδικά εάν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Κρίση κατά περίπτωση

«Εάν μειωθεί ο ρόλος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, τότε πιθανότατα θα μειωθεί και η δυνατότητα μόχλευσης που έχουν οι ΗΠΑ… όσον αφορά τις μεταφορές τεχνολογίας στην Κίνα», δήλωσε στο Reuters ο Φρανς-Πωλ βαν ντερ Πούτεν του Ινστιτούτου Clingendael, μιας ολλανδικής δεξαμενής σκέψης.

Είπε ότι οι Ολλανδοί βλέπουν την Κίνα ως «τη μόνη χώρα που έχει τουλάχιστον κάποιου είδους επιρροή στη Ρωσία δυνητικά».

Το ολλανδικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο επιβλέπει τις εξαγωγές, δήλωσε την Πέμπτη ότι θα κρίνει τα κινεζικά αιτήματα αδειοδότησης με τον ίδιο τρόπο που κάνει και με τα υπόλοιπα: κατά περίπτωση, σταθμίζοντας τους κινδύνους που μπορεί να καταλήξουν σε ανεπιθύμητες στρατιωτικές χρήσεις.

Αλλά αυτό θα είναι δύσκολο για τους Ολλανδούς αξιωματούχους να το προσδιορίσουν εξ’ αποστάσεως.

Για την ASML, η ζημιά από έναν αβέβαιο αριθμό αρνήσεων αδειών θα είναι σταδιακή και περιορισμένη – η συντήρηση είναι περίπου το 20% των εσόδων της και η Κίνα είναι η τρίτη μεγαλύτερη αγορά της μετά την Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα.

Έχει πουλήσει εξοπλισμό αξίας 10 δισεκατομμυρίων ευρώ σε κατασκευαστές τσιπ στην Κίνα τα τελευταία τρία χρόνια, μεγάλο μέρος του οποίου δεν εμπίπτει σε κανέναν εξαγωγικό περιορισμό. Μέρος του εξοπλισμού έχει εγκατασταθεί μεν σε εργοστάσια στην Κίνα αλλά με ιδιοκτήτες δυτικών συμμάχων, όπως η SK Hynix και η TSMC.

Μεμονωμένοι κινέζοι κατασκευαστές τσιπ ή εργοστάσια στα οποία δεν χορηγείται άδεια θα μπορούσαν να πληγωθούν σοβαρά, καθώς οι μηχανές της ASML είναι απαραίτητες για την κατασκευή τσιπ και είναι δύσκολο να αντικατασταθούν.

Οι ειδικοί λένε, ωστόσο, ότι οι Κινέζοι κατασκευαστές τσιπ έχουν δείξει εκπληκτική ανθεκτικότητα στις κυρώσεις των ΗΠΑ μέχρι στιγμής και θα συνεχίσουν να βρίσκουν τρόπους να τις αντιμετωπίζουν στο μέλλον.