Big Oil: Αλλάζουν προσανατολισμό – Οι νέες τους επενδύσεις

Μια τεράστια αλλαγή στον κλάδο των πετρελαϊκών εταιρειών παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, με τις Βig Οil, να βρίσκουν πλέον νέα πεδία επενδύσεων καθώς η εποχή της ευρείας χρήσης της βενζίνης παρέρχεται σταδιακά, μετά από μια περίοδο ανάπτυξης ενός αιώνα σχεδόν, που απέφερε έσοδα τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η βενζίνη δεν θα εξαφανιστεί, αλλά δεν θα είναι ο οδηγός των πωλήσεων που ήταν κάποτε. Έτσι, οι εταιρείες πετρελαίου στρέφονται προς έναν άλλον κλάδο χρήσης των ορυκτών καυσίμων, τα χημικά.

Big Oil: Πατάνε φρένο στην πράσινη μετάβαση

Η Saudi Arabian Oil, η μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο, σχεδιάζει έως το 2030 να στείλει περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου της σε χημικά εργοστάσια, κυρίως για να χρησιμοποιηθεί για πλαστικά. Το έργο των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα μπορούσε να μετατρέψει τη Σαουδική Αραβία από μεσαίου μεγέθους παίκτη στα χημικά σε ένα εργοστάσιο παραγωγής, ικανό να προμηθεύει μόνη της αρκετό πλαστικό για όλα τα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα που κατασκευάζονται κάθε χρόνο.

Η Chevron, της οποίας ο Διευθύνων Σύμβουλος έχει πει ότι δεν θα κατασκευαστεί ξανά διυλιστήριο καυσίμων μεγάλης κλίμακας στις ΗΠΑ, κατασκευάζει δύο μεγάλα χημικά εργοστάσια μέσω μιας κοινοπραξίας με τη Phillips 66 και την QatarEnergy – ένα στο Τέξας και ένα στο Κατάρ.

Η Shell άνοιξε πρόσφατα ένα χημικό συγκρότημα μεγέθους 300 γηπέδων ποδοσφαίρου στην Πενσυλβάνια, με δυνατότητα παραγωγής 1,6 εκατομμυρίων τόνων πλαστικών πέλλετ ετησίως.

Και η Κίνα έχει κατασκευάσει τόσα πολλά εργοστάσια πλαστικών την τελευταία πενταετία που ετοιμάζεται να προσθέσει τόση χωρητικότητα μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους όση υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και την Κορέα μαζί.

Σύμφωνα με δημοσιίευμα του Barron’s, το πρόβλημα είναι ότι πάρα πολλές εταιρείες αυξάνουν την παραγωγή χημικών ταυτόχρονα, οδηγώντας σε μια υπερβολή που φαίνεται ότι θα διαρκέσει για χρόνια. Ήδη, οι τιμές για τις πιο άφθονες χημικές ουσίες, που πηγαίνουν στην παραγωγή πλαστικών, έχουν μειωθεί περισσότερο από 50% στις ΗΠΑ από το 2021. Ωστόσο, η βουτιά δεν πτόησε τις περισσότερες εταιρείες να σχεδιάσουν ακόμη περισσότερα νέα εργοστάσια.

O Nick Vafiadis της Chemical Market Analytics

Η παγκόσμια άνοδος κατακλύζει μια ήδη κορεσμένη αγορά

«Προσμένουμε μια ιστορική υπερπροσφορά», λέει ο Nick Vafiadis, ο οποίος ηγείται της παγκόσμιας ομάδας πλαστικών και πολυμερών της Chemical Market Analytics. «Δεν έχουμε δει ποτέ κάτι τέτοιο στη βιομηχανία», ανέφερε.

Η Chemical Market Analytics, μια υπηρεσία δεδομένων και συμβούλων που ανήκει στη μητρική εταιρεία της Barron’s (Dow Jones) προβλέπει ότι τα χημικά εργοστάσια που παράγουν το βασικό πλαστικό συστατικό πολυαιθυλένιο θα λειτουργήσουν με λιγότερο από το 80% της παραγωγικής τους ικανότητας φέτος για πρώτη φορά εδώ και 40 χρόνια.

Για να είναι ο κλάδος σταθερά κερδοφόρος, τα παγκόσμια λειτουργικά επιτόκια πρέπει συνήθως να είναι πιο κοντά στο 90%, ενώ τα περιθώρια κέρδους για τους παραγωγούς χημικών στην Ασία είναι ήδη αρνητικά και έχουν μειωθεί απότομα και στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

«Αποκλείοντας τη διακοπή λειτουργίας της υπάρχουσας δυναμικότητας, αυτή η κατάσταση υπερπροσφοράς θα επεκταθεί έως το 2030 και ενδεχομένως και μετά», προσθέτει ο Vafiadis.

Έτσι, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων βλέπουν τα χημικά ως την καλύτερη ευκαιρία επέκτασής τους. Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι η κατανάλωση βενζίνης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχει ήδη ξεπεράσει την κορύφωσή της.

Η αναλύτρια της J.P. Morgan, Natasha Kaneva, προβλέπει ότι η παγκόσμια κατανάλωση θα κορυφωθεί το επόμενο έτος, ακολουθούμενη από μια σταδιακή —και μόνιμη— πτώση. Η ζήτηση χημικών, αντίθετα, δεν αναμένεται να συρρικνωθεί καθώς επιταχύνεται η ενεργειακή μετάβαση.

Οι περισσότερες χημικές ουσίες καταλήγουν ως πλαστικά και η περιεκτικότητα σε πλαστικά αρκετών καθημερινών προϊόντων αυξάνεται. Το μέσο αυτοκίνητο είχε πλαστικό αξίας 411 λιβρών το 2021, 16% περισσότερο από ό,τι το 2012, σύμφωνα με το Αμερικανικό Συμβούλιο Χημείας.

Εκτός από τα πλαστικά μιας χρήσης, όπως τα μπουκάλια απορρυπαντικών και τα καλαμάκια, τα οποία έχουν στοχοποιηθεί λόγω της περιβαλλοντικής τους βλάβης, το μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανίας έχει διαφύγει από τον βαθύτερο έλεγχο και τους κανονισμούς.

Οι καταναλωτές δεν σκέφτονται τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου όταν φορούν τα παντελόνια τους από πολυεστέρα. Αυτά τα παντελόνια—μαζί με τον προφυλακτήρα στο αυτοκίνητό, το χαλί στο γραφείο και τους σωλήνες PVC στο σπίτι—θα είναι πολύ πιο δύσκολο να αντικατασταθούν.

Αυτά είναι ενθαρρυντικά νέα για τις εταιρείες που αντλούν τις βασικές χημικές ουσίες που περιέχονται σε αυτά τα προϊόντα, όπως το πολυαιθυλένιο και το πολυπροπυλένιο. Η εταιρεία ενεργειακών ερευνών Wood Mackenzie αναμένει ότι η ζήτηση για νάφθα και υγροποιημένο αέριο πετρελαίου, δύο από τα ορυκτά καύσιμα που λειτουργούν ως πρώτες ύλες για χημικά, θα αυξηθεί κατά 50%, ή επτά εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, έως το 2050.

Επιπλέον, η συνολική αγορά χημικών προϊόντων είναι σημαντικά μικρότερη από την αγορά καυσίμων. Σήμερα, περίπου 12 εκατομμύρια από τα 102 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που παράγονται καθημερινά καταλήγουν ως χημικά, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Η βενζίνη, το ντίζελ και τα καύσιμα αεροσκαφών χρησιμοποιούν περίπου 60 εκατομμύρια βαρέλια.

Ο ρόλος της Κίνας

Η Κίνα, ιστορικά ο μεγαλύτερος εισαγωγέας χημικών ουσιών στον κόσμο, έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση όλων. Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι χημικές εταιρείες βασίζονταν σε σχεδόν ακόρεστη ζήτηση από την Κίνα για να εξαντλήσουν όλη την πλεονάζουσα προσφορά τους. Η ζήτηση πλαστικών αυξήθηκε περισσότερο από 10% ετησίως κατά μέσο όρο από το 2015 έως το 2020, αντιπροσωπεύοντας το 70% της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Αλλά η Κίνα βρίσκεται τώρα στη μέση μιας επιθετικής προσπάθειας να γίνει αυτάρκης στα δομικά στοιχεία της οικονομίας της, από την ενέργεια μέχρι τα υλικά και την εξειδικευμένη κατασκευή. Το πρόγραμμα των πλαστικών της είναι ιδιαίτερα μνημειώδες. Η χώρα χρησιμοποιεί τόσο περισσότερο πετρέλαιο για την παραγωγή χημικών από το 2019 που ανεβάζει μόνη της την αγορά. Αν δεν υπήρχαν τα πετροχημικά, και συγκεκριμένα η Κίνα, η συνολική παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου θα εξακολουθούσε να είναι κάτω από τα επίπεδα του 2019, σύμφωνα με τον ΔΟΕ.

Καθώς η ικανότητα της Κίνας να παράγει πλαστικό έχει αυξηθεί, η ζήτηση της χώρας για αυτό έχει επιβραδυνθεί, μαζί με την ευρύτερη οικονομία της. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Κίνα μπορεί να ικανοποιήσει ένα αυξανόμενο ποσοστό των δικών της αναγκών σε πλαστικά, χωρίς τόσες εισαγωγές.

Το 2018, τα εργοστάσια της Κίνας είχαν την ικανότητα να παράγουν περίπου τα τρία τέταρτα των μεγάλων πλαστικών που χρησιμοποιούσε ανά τόνο. Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, η Κίνα θα κατασκευάσει αρκετά πλαστικά για να αντιπροσωπεύει το 105% της κατανάλωσής της, αν και θα χρειαστεί ακόμα να εισάγει ορισμένα πλαστικά επειδή τα υλικά που παράγει δεν ταιριάζουν απόλυτα με τα υλικά που χρησιμοποιεί.

Την ίδια ώρα, η Σαουδική Αραβία ποντάρει πολλά και στα χημικά. Η κρατικά ελεγχόμενη Saudi Arabian Oil, πιο γνωστή ως Saudi Aramco, θέλει να μετατρέψει τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και άλλα πετρελαϊκά υγρά την ημέρα σε χημικά έως το 2030. Η Aramco τώρα επεξεργάζεται περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου σε χημικά. Η επέκταση θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αγορά, προσθέτοντας ίσως 10% περισσότερη παραγωγική ικανότητα στις παγκόσμιες προμήθειες.

«Μια αλλαγή αυτής της κλίμακας είναι μια σημαντική δέσμευση, πέρα από αυτό που ήδη κάνουν», εκτιμά ο Daniel Yergin, ειδικός σε θέματα ενέργειας και αντιπρόεδρος της S&P Global. Ο Yergin πιστεύει ότι η κίνηση της Σαουδικής Αραβίας αντανακλά το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ευελιξία των προϊόντων από τις εταιρείες πετρελαίου καθώς προχωρά η ενεργειακή μετάβαση.