Και όμως, οι «φιλοευρωπαϊκές» δυνάμεις επιμένουν

Κατ’ αρχάς τα δυσάρεστα νέα (τουλάχιστον για εκείνους που υποστηρίζουν το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης): Σχεδόν παντού στην ΕΕ λαϊκιστικά, ακροδεξιά και ευρω-σκεπτικιστικά κόμματα αυξάνουν τη δύναμή τους. Σε πέντε από τα έξι ιδρυτικά κράτη-μέλη της ΕΕ η Ακροδεξιά αναδεικνύεται πλέον πρώτη ή δεύτερη πολιτική δύναμη. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το Λουξεμβούργο, αλλά ακόμη και αυτή η ειδυλλιακή και φιλήσυχη χώρα εξέλεξε τον πρώτο ακροδεξιό ευρωβουλευτή στην ιστορία της την περασμένη Κυριακή.

Έκρυθμη φαίνεται η κατάσταση στη Γαλλία, όπου η «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά πανηγυρίζει την πρωτιά στις ευρωεκλογές. Πολλοί θεωρούν τη Γαλλία κοιτίδα της ευρωπαϊκής ιδέας, μάλλον δικαίως. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι από τη Γαλλία έχουν προέλθει και αποφασιστικά πλήγματα στην ευρωπαϊκή ιδέα. Όπως η μη επικύρωση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας το 1954 (με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί το εγχείρημα, για να ξανασυζητείται σήμερα με άλλους όρους, ελέω Ουκρανίας) και η απόρριψη του Ευρωπαϊκού Συντάγματος με δημοψήφισμα το 2005. Θα είναι η κυβέρνηση Μπαρντελά το επόμενο πλήγμα;

Οργή που αναζητά σχήμα

AfD: Δημοφιλής, όχι μόνο στους νέους

Ανησυχητική είναι η κατάσταση και στη γειτονική Γερμανία. Η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) προβάλλει ως δεύτερη δύναμη με ποσοστό 16% (έναντι 11% στις ευρωεκλογές του 2019) και τριπλασιάζει την απήχησή της σε ηλικίες κάτω των 25 ετών. Συν τοις άλλοις ετοιμάζεται να γιορτάσει μία ιστορική πρωτιά, εκλέγοντας τουλάχιστον έναν πρωθυπουργό στις τοπικές εκλογές του Σεπτεμβρίου σε τρία ανατολικογερμανικά κρατίδια.

Προσοχή όμως: Η υπόθεση εργασίας ότι οι νέοι ψηφοφόροι, ηλικίας 16 και 17 ετών, που προσήλθαν για πρώτη φορά στις κάλπες, συμβάλλουν αποφασιστικά στην άνοδο της AfD, δεν επιβεβαιώνεται. Στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα το ξενοφοβικό κόμμα συγκέντρωσε ποσοστό 11%, δηλαδή σαφώς μικρότερο από τον πανεθνικό μέσο όρο και ίσο με τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU). Το ερώτημα είναι μάλλον γιατί οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν τόσο μικρή απήχηση σε αυτές τις ηλικίες και όχι γιατί η AfD έχει τόσο μεγάλη απήχηση. Κατά τα άλλα, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες ψήφοι των 16άρηδων και 17άρηδων πήγαν σε μικρότερα κόμματα που δεν έχουν δοκιμαστεί, αλλά και δεν έχουν φθαρεί στην πολιτική αρένα. Όπως το Κόμμα των Πειρατών, το σατιρικό κόμμα Die Partei ή το ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκό Volt

«Αντέχει» το ανάχωμα στις Βρυξέλλες

Ας δούμε όμως και κάποια καλά νέα από την κάλπη της περασμένης Κυριακής για το σύνολο της Ευρώπης: Το χειρότερο σενάριο δεν επιβεβαιώθηκε. Οι δυνάμεις που υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή ενοποίηση εξακολουθούν να έχουν πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και μάλιστα στιβαρή πλειοψηφία. Μπορεί να κέρδισαν συνολικά 13 έδρες οι ακραίες πολιτικές ομάδες των «Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών» (ECR) και «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID), αλλά την ίδια στιγμή το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) της Κεντροδεξιάς κέρδισε επίσης 10 έδρες, οι Σοσιαλιστές (S&D) δεν έχασαν παρά μόλις 4 και η Αριστερά μόνο μία. Μεγαλύτερες ήταν βέβαια οι απώλειες των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων.

Ας μην παραβλέψουμε ότι πολλά φιλοευρωπαϊκά κόμματα απέδωσαν καλύτερα του ανεμενομένου. Στην Ιταλία μπορεί το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι να πήρε την πρωτιά με 29%, αλλά δεν είναι ευκαταφρόνητο το 24% του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος. Στην Πολωνία επικράτησε το κόμμα του φιλοευρωπαίου πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ. Στην Ουγγαρία το Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν κατέγραψε το χειρότερο ποσοστό που έχει πάρει σε ευρωεκλογές, αν και παραμένει πρώτο. Στην Ολλανδία οι Σοσιαλδημοκράτες πέτυχαν μία ανέλπιστη νίκη. Στη Σκανδιναβία αριστερά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα διέπρεψαν. Εντυπωσιακή ήταν στη Φινλανδία η άνοδος της Αριστερής Συμμαχίας, που αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα, ενώ οι άλλοτε πανίσχυροι «Αληθινοί Φινλανδοί» κατρακύλησαν στην έκτη θέση.

Αξίζει να παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά αυτές τις τελευταίες περιπτώσεις, γιατί αφορούν χώρες, στις οποίες ακραίοι λαϊκιστές και αυτόκλητοι εθνοσωτήρες είχαν καταγράψει μεγάλες επιτυχίες στο πρόσφατο παρελθόν. Φαίνεται ότι πολλοί ψηφοφόροι «δοκίμασαν το γλυκό», αλλά δεν τους άρεσε. Μήπως αυτή η εξέλιξη θα πρέπει να προβληματίσει και όλους εμάς;

Deutsche Welle

Γιάννης Παπαδημητρίου