Ο Ρόλος της Τεχνολογίας στη Διαχείριση του Επιχειρηματικού Ρίσκου

Ο ρόλος της επιχείρησης είναι η δημιουργία αξίας μέσα από τη διαχείριση των πόρων που δεσμεύει και χρησιμοποιεί, ώστε να επιτύχει απόδοση που θα ικανοποιεί τους επενδυτές για το ρίσκο που έχουν αναλάβει. Όπως είναι γνωστό, το ρίσκο αποτελεί την εκτίμηση και ποσοτικοποίηση της αβεβαιότητας, με τον υπολογισμό της πιθανότητας ενός αβέβαιου γεγονότος. Η διαφορά μεταξύ ρίσκου και αβεβαιότητας φαίνεται καθαρά από το παρακάτω παράδειγμα με το ζάρι: Ρίσκο έχουμε όταν ρίχνουμε ένα ζάρι και γνωρίζουμε πόσες πλευρές έχει, οπότε μπορούμε να υπολογίσουμε την πιθανότητα για ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Η αβεβαιότητα περιγράφει την περίπτωση που ρίχνουμε ένα ζάρι χωρίς να γνωρίζουμε πόσες πλευρές έχει.

Από το παραπάνω παράδειγμα ανακύπτει ένα σημαντικό ερώτημα για τις επιχειρήσεις. Πώς αυτές μετρούν το ρίσκο; Πως δηλαδή βρίσκουν πόσες πλευρές έχει το ζάρι στο αβέβαιο επιχειρηματικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν; Μπορεί η εμπειρία του παρελθόντος να τους βοηθήσει στην αντίληψη και την ποσοτικοποίηση του ρίσκου; Και αν ναι, είναι αρκετή; Δυστυχώς, το επιχειρηματικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα και μεταβλητότητα, που οι παρελθοντικές εμπειρίες και στοιχεία, όντας ιστορικά, αποκτούν ολοένα και λιγότερη πρακτική αξία για την διαχείριση μελλοντικών προκλήσεων που καλείται η επιχείρηση να αντιμετωπίσει. Είναι ένα ζάρι που οι πλευρές συνεχώς αλλάζουν. Τα ιστορικά αποτελέσματα γίνονται όλο και λιγότερο χρήσιμα για την πρόβλεψη μελλοντικών εξελίξεων και καταστάσεων. Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις χρειάζονται επαρκή και έγκαιρη πληροφόρηση για να ανταπεξέλθουν στις συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας.

Ο ρόλος της τεχνολογίας στη διαχείριση της αβεβαιότητας είναι εμφανής: Για παράδειγμα, σκεφτείτε ότι είστε κλεισμένοι σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και σας ζητούν να προβλέψετε τον καιρό που θα έχει αύριο. Χωρίς καμία πληροφορία, η πρόβλεψή σας θα είναι τελείως τυχαία και το πιο πιθανό να είναι και ανώφελη. Εάν ξέρατε τι καιρό είχε την προηγούμενη μέρα, ίσως θα σας βοηθούσε να κάνετε κάπως μια πιο ακριβή πρόβλεψη. Εάν μπορούσατε να κάνετε μια τρύπα στον τοίχο και να δείτε έξω, θα μπορούσατε να αξιοποιήσετε αυτή την επιπλέον πληροφορία για μια πιο ακριβή πρόβλεψη. Εάν είχατε και μια δορυφορική εικόνα σε πραγματικό χρόνο της κίνησης των βαρομετρικών συστημάτων, η πρόβλεψή σας θα ήταν καλύτερη όπως όλες τις προηγούμενες.

Το παραπάνω παράδειγμα μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ένα μεγάλο κομμάτι από αυτό που θεωρούσαμε ως αβεβαιότητα, δεν ήταν πραγματικά κάτι το απρόβλεπτο, αλλά οφειλόταν στην αδυναμία μας να αποκτήσουμε την πληροφορία. Ακόμα και όταν υπήρχαν τα σχετικά δεδομένα, αυτά είτε προερχόντουσαν από διαφορετικές πηγές ή/ και το μέγεθός τους ήταν απαγορευτικά μεγάλο για να επεξεργαστούν εγκαίρως και να μας επιτρέψουν να κάνουμε την απαραίτητη ανάλυση αυτών. Εδώ λοιπόν έρχεται η τεχνολογία που μας επιτρέπει να εξαλείψουμε ένα σημαντικό κομμάτι της αρχικής αβεβαιότητας με τις δυνατότητες που μας προσφέρει να συλλέγουμε γρήγορα, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, σημαντικά δεδομένα και να έχουμε μια καθαρή και επίκαιρη εικόνα για το πού βρισκόμαστε και πού πάμε. Μειώνοντας τον χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ της δράσης και της καταγραφής του αποτελέσματος αυτής, η επιχείρηση μπορεί να προβεί σε έγκαιρη εκτίμηση του ρίσκου και να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα Συστήματα Διαχείρισης της Εταιρικής Απόδοσης (Enterprise Performance Management – EPM) παίζουν έναν ολοένα και πιο καθοριστικό ρόλο. Πρόκειται για τεχνολογικές πλατφόρμες που ενοποιούν τα δεδομένα, τις διαδικασίες και τα εργαλεία παρακολούθησης της απόδοσης, παρέχοντας ένα συνεκτικό και δυναμικό περιβάλλον λήψης αποφάσεων. Τα συστήματα EPM συνδυάζουν χρηματοοικονομικές, λειτουργικές και στρατηγικές πληροφορίες, ώστε να επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να αποκτούν μία ενοποιημένη εικόνα της λειτουργίας τους. Μέσω προηγμένων εργαλείων ανάλυσης, προβλέψεων και μοντελοποίησης σεναρίων, επιτρέπουν στις διοικήσεις να εντοπίζουν έγκαιρα κινδύνους, να κατανοούν τις επιπτώσεις πιθανών αποφάσεων και να σχεδιάζουν την αντίδραση τους σε διαφορετικές συνθήκες.

Για παράδειγμα, μέσω ενός EPM συστήματος, μια εταιρεία μπορεί να προσομοιώσει την επίδραση μιας αύξησης των τιμών πρώτων υλών στην κερδοφορία της, ή να αναλύσει πώς διαφορετικές στρατηγικές ανάπτυξης επηρεάζουν τη ρευστότητά της και τους χρηματοοικονομικούς της δείκτες. Έτσι, η επιχείρηση δεν κινείται στα τυφλά, αλλά έχει πρόσβαση σε δυναμικές προβλέψεις βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα και έτοιμες να προσαρμοστούν άμεσα σε νέες συνθήκες. Αυτή η ικανότητα για προσομοιώσεις (“what-if” analysis) είναι ιδιαίτερα σημαντική. Τα EPM επιτρέπουν στους οργανισμούς να αξιολογούν τις επιπτώσεις διαφορετικών στρατηγικών επιλογών πριν αυτές υλοποιηθούν αλλάζοντας την νοοτροπία της διακυβέρνησης της επιχείρησης σε μια ενεργή και δυναμική προσέγγιση διαχείρισης, όπου η πληροφορία δεν καταγράφεται απλώς, αλλά γίνεται εργαλείο στρατηγικής σκέψης και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.

Επιπλέον, η δυνατότητα ενοποίησης δεδομένων από διαφορετικές πηγές και η αυτοματοποίηση των αναλύσεων μειώνουν τη χρονική υστέρηση στη λήψη αποφάσεων, καθιστώντας τις επιχειρήσεις περισσότερο ευέλικτες και ανθεκτικές σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Με αυτό τον τρόπο, τα EPM συστήματα δεν λειτουργούν μόνο ως μηχανισμοί μέτρησης της απόδοσης, αλλά και ως εργαλεία ενεργής διαχείρισης του ρίσκου και ενίσχυσης της προγνωστικής ικανότητας της επιχείρησης.

Τα σύγχρονα EPM συστήματα όμως, δεν περιορίζονται απλώς στη συγκέντρωση και απεικόνιση δεδομένων. Μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης (machine learning), τα συστήματα μπορούν να αναγνωρίζουν επαναλαμβανόμενα μοτίβα και να προβλέπουν πιθανά επιχειρηματικά γεγονότα, όπως καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, πτώση της ζήτησης ή ακόμα και δημοσιονομικές διαταραχές. Αυτές οι δυνατότητες βοηθούν τις επιχειρήσεις όχι μόνο να προβλέπουν πιθανές απειλές, αλλά και να προετοιμάζονται εγκαίρως με προληπτικές στρατηγικές.

Στο σημερινό σύνθετο και ασταθές επιχειρηματικό περιβάλλον, η ικανότητα μιας επιχείρησης να διαχειρίζεται το ρίσκο και την αβεβαιότητα δεν αποτελεί πλέον επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Η τεχνολογία, και ειδικότερα τα Συστήματα Διαχείρισης της Επιχειρηματικής Απόδοσης (EPM), προσφέρουν τα μέσα ώστε οι επιχειρήσεις να μετατρέπουν τον κυκεώνα των δεδομένων σε χρήσιμη πληροφορία και τελικά σε αξιοποιήσιμη γνώση. Μέσα από τη συνεχή παρακολούθηση, την προγνωστική ανάλυση και την ευελιξία στη λήψη αποφάσεων, τα EPM συστήματα λειτουργούν ως πολύτιμος σύμμαχος στη χάραξη στρατηγικής και στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας.

Εν τέλει, όσο και αν οι πλευρές του «ζαριού» αλλάζουν, η δυνατότητα πρόβλεψης, προσαρμογής και αντίδρασης καθιστά τις επιχειρήσεις ικανές όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να ευημερήσουν μέσα στην αβεβαιότητα. Τα EPM συστήματα δεν είναι απλώς ένα εργαλείο διαχείρισης απόδοσης, είναι το σύστημα πλοήγησης στο ταξίδι της επιχειρηματικής στρατηγικής, σε μια εποχή που ακόμα και τα ίδια τα εγχειρίδια ασφαλής πλοήγησης ξαναγράφονται καθημερινά.

Παραπάνω συνοψίζονται τα κύρια συμπεράσματα τα οποία προέκυψαν μέσα από παρουσιάσεις ειδικών, case studies και συζητήσεις με κορυφαίους επαγγελματίες, στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Automation and Digital Transformation Technical Committee του Σύνδεσμος Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών – ΣΕΟΔΙ. Η παραπάνω ομάδα εργασίας απαρτίζεται από την πρόεδρο Σοφία Γιαννοπούλου / Applications Sales Country Lead for Greece / Oracle και μέλη τους τον Κωνσταντίνο Κουκή / Executive Director at Inplenion, τον Δημήτρη Παπαβασιλείου / Sales Director at Netcompany-Intrasoft,  τον Στέφανο Ζάρκο / Professor in the Practice of Finance, Alba Graduate Business School, τον Δημήτρη Τρέχα / Chief Digital Transformation Officer at Mega TV και την Μαρία Μεταξογένη /  Regional Channel Manager SEE at Oracle NetSuite.

Ο  Σ.Ε.Ο.Δ.Ι είναι ανεξάρτητο επαγγελματικό & επιστημονικό σωματείο που σκοπός του είναι να εκπροσωπεί και να εκφράζει τον κλάδο των οικονομικών διευθυντών. Είναι μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Οικονομικών Διευθυντών, International CFO Alliance (https://icfoa.org/)

O Στέφανος Ζάρκος είναι Professor in the Practice of Finance, Alba Graduate Business School

Ο Κωνσταντίνος Κούκης, MBA είναι Executive Director/CFO, Inplenion