Τι κάνει η Ελλάδα;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μη λύσεις ένα πρόβλημα. Στην περίπτωσή μας, συνυπάρχουν σχεδόν όλοι. Δυσκολευόμαστε ακόμα και στα βασικά, όπως να ορίσουμε επακριβώς το μέγεθος του προβλήματος, να το περιγράψουμε, να το μετρήσουμε. Αλλοτε το υποτιμούμε και άλλοτε το μεγεθύνουμε. Πολλές φορές θεωρούμε ότι το έχουμε λύσει, επειδή έτσι μας φάνηκε. Μιλάμε, για παράδειγμα, με στόμφο για την επίλυση του προβλήματος των «κόκκινων δανείων» των τραπεζών. Πράγματι, αυτά έφυγαν από τις τράπεζες. Αλλά το ιδιωτικό χρέος παραμένει μια τεράστια πληγή για την ελληνική οικονομία, που όσο την υποτιμούμε τόσο αυτή διογκώνεται. Τα απλήρωτα δάνεια άνω των 70 δισ. βρίσκονται στις εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, πάνω από 100 δισ. χρωστάμε στην Εφορία και περίπου 50 δισ. είναι οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Ολο αυτό αποτελεί πρόβλημα για τους «κοκκινισμένους» πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Αποτελεί πρόβλημα όμως και για τις τράπεζες, καθώς περιορίζονται οι δυνατότητες πιστωτικής επέκτασης, αλλά και για το κράτος και τη λειτουργία της οικονομίας. Το πρόβλημα δηλαδή του ιδιωτικού χρέους δημιουργεί μια σειρά από δευτερογενείς δυσκολίες σε πολλούς τομείς της οικονομίας, από τον ανταγωνισμό και την ανάπτυξη, μέχρι τα δημόσια έσοδα και την αγορά εργασίας.

Το πρόβλημά μας είναι ότι συνήθως όλα αυτά τα «θάβουμε κάτω από το χαλί» και όταν σκάει μια κρίση, αρχίζουμε να τα συζητάμε. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται η χώρα. Υπάρχει μια διεθνής κρίση αγνώστου μεγέθους που με κάποιον τρόπο θεωρείται βέβαιο ότι θα μας επηρεάσει και όλες οι «πληγές» του παρελθόντος αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια. Αρα το τι «κάνει η Ελλάδα» είναι ξανά σημαντικό.

Η δημοσιονομική μας κατάσταση είναι σταθερά καλή εδώ και χρόνια, και αυτό είναι μια κατάκτηση. Το συνταξιοδοτικό όμως λέμε ότι είναι ασφαλές, αλλά οι δαπάνες που «τσοντάρει» κάθε χρόνο ο φορολογούμενος μέσω του προϋπολογισμού για να πληρωθούν οι μειωμένες ελληνικές συντάξεις είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη. Αυτό μπορεί να συνεχιστεί μόνο αν συνεχίζει να αυξάνει το ΑΕΠ με τον ρυθμό που αυξάνει την τελευταία τριετία. Είναι πιθανό; Δύσκολο. Αν γυρίσει η οικονομία προς τα κάτω, τότε η συζήτηση για το ύψος των συντάξεων που μπορούμε να πληρώνουμε θα επιστρέψει με δραματικούς τόνους.

Μέχρι τότε, στην «παγίδα» των χαμηλών συντάξεων ετοιμάζεται να πέσει μια μεγάλη γενιά Ελλήνων, που αποσύρεται τα επόμενα χρόνια από την αγορά εργασίας και θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια δραματική επιδείνωση του τρόπου ζωής της, καθώς δεν διαθέτει μια στοιχειώδη αποταμίευση. Και αυτό θα σκάσει τα επόμενα χρόνια. Και για αυτό δεν συζητάμε, όπως και για πολλά άλλα, που με μαθηματική ακρίβεια θα μεγεθυνθούν ως προβλήματα το προσεχές διάστημα…